DOI article:
Pieńkos, Andrzej: Ogród artysty, poety, myśliciela: terytorium tworzenia
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14576#0191
OGRÓD ARTYSTY, POETY, MYŚLICIE! \ II К Y К Ж II \l I W ( Ж/1 \| л
185
12. Ligornetto, ogród willi V. Veli. Fot. A. Pieńkos
kręgu skojarzeń - wskazywały w ten sposób na przynależność właściciela nie tyle może do wyższej warstwy
społecznej, ile do szlachetnego dziedzictwa kulturowego i uniwersum wielkiej sztuki41.
Klasyczny ogród, odwołujący się do wzorów włoskich i przede wszystkim francuskich XVII i XVIII w.,
zakładał od 1903 r. pisarz Edmond Rostand w rozległej rezydencji nazwanej Arnaga, w Cambo-les-Bains
u stóp Pirenejów (il. 13 i 14). Wielkie założenie regularne, z parterami, fontannami, osią widokową scho-
dzącą od domu (nawiązującego tu nie do wzorów klasycznych, lecz tradycji baskijskiej), zajmujące ponad
trzy hektary powierzchni, powstało całkowicie według rysunków pisarza42. O ile dom i pawilony ogrodowe
projektowali zawodowi architekci, kompozycję ogrodową wraz ze wszystkimi jej detalami wymyślał i szki-
cował sam Rostand43. Zgromadził w tym celu obfite zasoby publikacji na temat historii ogrodów, poczyna-
jąc od klasycznych dzieł Antoine'a Dezalliera d'Argenville, Jacques'a-François Blondela, Jeana-Marie
Morela, markiza de Girardina. Jedną z głównych inspiracji pisarza był poetycki traktat Jacques'a Delille'a,
Les jardins ou l'art d'embellir les paysages. Poecie i dramaturgowi, świadomie korzystającemu / klasycz-
nych wzorów literatury francuskiej, dostarczał on nie tyle konkretnych podpowiedzi formalnych, ile natchnie-
nia w tworzeniu poematu materializowanego za pomocą ziemi, wody, roślin, rzeźb. Ogród Arnaga otwiera
się widokowo na Pireneje, stając się łącznikiem między domem Rostanda i Jego" górami. Na uboczu /as
głównej osi znajdujemy zakątek poetów, tak dobrze znany z wielu siedzib twórców „prywatny Panteon"
antenatów ogrodową eksedrę zdobią popiersia Szekspira, Cervantesa i Victora Hugo. W innej części zespołu
1 Na temat powszechności stosowania wzorów renesansowych w architekturze domów artystów w XIX w. piszem) więcej
w: Pieńkos, Dom simki.... s. 85 107. Por. też niecytowane tamże opracowanie: Roman Holidays. American Writers and Artists
m I9th Century Italy, ed. b) R.K. Martin. L.S. Person, [owa City 2002. Chęć odwołania się do renesansów > eh Włoch jako
kraju i epoki wielkiej s/tuki najwyraźniej dochodziła do głosu u Amerykanów i przedstawicieli narodów północnej I uropy. 1 itéra
tara na len temat jest ogromna, szczególnie inspirujące wydają się uwagi L. Sokoła, Henrik Ibsen mu osobisty, „Kontekst) .
52, 1998, nr 3 4. s. 31 33.
2 Istnieją rozliczne opis) rezydencji i wspomnienia rodzin) i przyjaciół pisarza. W nielicznej literaturze omawiającej baskij
ską kreację Rostanda więcej uwagi ogrodowi poświęca jedynie M. Forrier, Petite histoire d'Arnaga, [bmw.] 2005. S. 97 I
ь Jako dzieło Rostanda figuruje Arnaga w monumentalnym albumie II. Saint-Sau\ eura, Les beaux iardim de France,
Paris 1922.
185
12. Ligornetto, ogród willi V. Veli. Fot. A. Pieńkos
kręgu skojarzeń - wskazywały w ten sposób na przynależność właściciela nie tyle może do wyższej warstwy
społecznej, ile do szlachetnego dziedzictwa kulturowego i uniwersum wielkiej sztuki41.
Klasyczny ogród, odwołujący się do wzorów włoskich i przede wszystkim francuskich XVII i XVIII w.,
zakładał od 1903 r. pisarz Edmond Rostand w rozległej rezydencji nazwanej Arnaga, w Cambo-les-Bains
u stóp Pirenejów (il. 13 i 14). Wielkie założenie regularne, z parterami, fontannami, osią widokową scho-
dzącą od domu (nawiązującego tu nie do wzorów klasycznych, lecz tradycji baskijskiej), zajmujące ponad
trzy hektary powierzchni, powstało całkowicie według rysunków pisarza42. O ile dom i pawilony ogrodowe
projektowali zawodowi architekci, kompozycję ogrodową wraz ze wszystkimi jej detalami wymyślał i szki-
cował sam Rostand43. Zgromadził w tym celu obfite zasoby publikacji na temat historii ogrodów, poczyna-
jąc od klasycznych dzieł Antoine'a Dezalliera d'Argenville, Jacques'a-François Blondela, Jeana-Marie
Morela, markiza de Girardina. Jedną z głównych inspiracji pisarza był poetycki traktat Jacques'a Delille'a,
Les jardins ou l'art d'embellir les paysages. Poecie i dramaturgowi, świadomie korzystającemu / klasycz-
nych wzorów literatury francuskiej, dostarczał on nie tyle konkretnych podpowiedzi formalnych, ile natchnie-
nia w tworzeniu poematu materializowanego za pomocą ziemi, wody, roślin, rzeźb. Ogród Arnaga otwiera
się widokowo na Pireneje, stając się łącznikiem między domem Rostanda i Jego" górami. Na uboczu /as
głównej osi znajdujemy zakątek poetów, tak dobrze znany z wielu siedzib twórców „prywatny Panteon"
antenatów ogrodową eksedrę zdobią popiersia Szekspira, Cervantesa i Victora Hugo. W innej części zespołu
1 Na temat powszechności stosowania wzorów renesansowych w architekturze domów artystów w XIX w. piszem) więcej
w: Pieńkos, Dom simki.... s. 85 107. Por. też niecytowane tamże opracowanie: Roman Holidays. American Writers and Artists
m I9th Century Italy, ed. b) R.K. Martin. L.S. Person, [owa City 2002. Chęć odwołania się do renesansów > eh Włoch jako
kraju i epoki wielkiej s/tuki najwyraźniej dochodziła do głosu u Amerykanów i przedstawicieli narodów północnej I uropy. 1 itéra
tara na len temat jest ogromna, szczególnie inspirujące wydają się uwagi L. Sokoła, Henrik Ibsen mu osobisty, „Kontekst) .
52, 1998, nr 3 4. s. 31 33.
2 Istnieją rozliczne opis) rezydencji i wspomnienia rodzin) i przyjaciół pisarza. W nielicznej literaturze omawiającej baskij
ską kreację Rostanda więcej uwagi ogrodowi poświęca jedynie M. Forrier, Petite histoire d'Arnaga, [bmw.] 2005. S. 97 I
ь Jako dzieło Rostanda figuruje Arnaga w monumentalnym albumie II. Saint-Sau\ eura, Les beaux iardim de France,
Paris 1922.