DOI Artikel:
Omilanowska-Kiljańczyk, Małgorzata: Edouard André i jego realizacje ogrodowe w Polsce i na Litwie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14576#0238
232
MAŁGORZATA OMILANOWSKA
44. Zatrocze, sztuczne formacje skalne w parku krajobrazowym.
Fot. M. Omilanowska, 2008
W południowej części cypla znajdowało się niewielkie wzgórze z punktem widokowym, być może nie-
gdyś z altaną na szczycie. Przez całą krajobrazową część parku poprowadzono sieć dróg wodnych stru-
mieni z kaskadami, jeziorek i stawów. André, który z upodobaniem projektował sztuczne skały i groty, także
w Zatroczu wprowadził tego typu konstrukcje wspierające skarpy (il. 43) i urozmaicające brzegi potoków
przy mostach (il. 44). Wydaje się, że jego dziełem był także pawilon przystani promowej w formie chaty
zbudowanej z naturalnych gałęzi.
Park w Zatroczu wyróżniał się przede wszystkim niezwykłymi warunkami naturalnymi miejsca, w któ-
rym powstał. Oblany wodami jezior cypel o zróżnicowanej rzeźbie terenu, dodatkowo wzbogaconej dzięki
pomysłowości projektanta, pozwolił na stworzenie unikatowego założenia parkowego, wykorzystującego
cały arsenał elementów dekoracyjnych, chętnie stosowanych przez francuskiego ogrodnika.
WAKA
Waka należała od około 1850 r. do Jana Witolda Emanuela Tyszkiewicza (1831-1892) i Izabeli z Tysz-
kiewiczów Tyszkiewiczowej98. Jan był synem Józefa i Anny z Zabiełłów, a bratem Józefa Tyszkiewicza
(1835-1891), którego synowie władali od 1891 r. Zatroczem, Landwarowem i Połągą. Pałac w Wace wznie-
siono na zlecenie Jana Witolda Emanuela Tyszkiewicza około 1880 r. według projektu Leandra Marconiego
na wzór Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach". Na narożnikach korpusu głównego i belwederu
ustawiono osiem rzeźb dłuta Ludwika Kucharzewskiego (cztery z nich przedstawiały Rybołówstwo, Polo-
wanie, Pasterstwo i Rolnictwo)100. Szczegółowy opis pałacu i otaczającego go parku, sporządzony w 1887 r.
przez Edwarda Chłopickiego, opublikowano w „Kłosach"101. Wynika z niego, że już wówczas istniał rozle-
gły park krajobrazowy rozciągający się na tyłach pałacu od wschodu aż po parów i stawy rybne, aleje łączące
pałac z kaplicą i bramami zachodnią i południową, gazon przed fasadą pałacu oraz „najwspanialsze kwia-
towe skwery" i „rzadkiej piękności grupy drzewne".
8 A ftan azy, op. cit., t. 4, s. 442-443.
99 T.S. Jaroszewski, O naśladownictwach pałacu Na Wyspie w Łazienkach, [w:] Muzeum i twórca. Studia z historii
sztuki i kultury ku czci Prof. Dr. Stanisława Lorentza, red. K. Michałowski, Warszawa 1969, s. 3 11-325.
100 Rzeźby kolosalne Ludwika Kucharzewskiego, „Tygodnik Ilustrowany", VII, 1879, nr 176, s. 300.
E. С h ł o p i с к i, Opowiadania z wędrówki po kraju, cz. II, Wileńskie strony, „Kłosy", XLIV, 1887, nr 1134, s. 180-181.
Opis parku cytuje Aftanazy przyjmując, że tekst dotyczy parku założonego przez André.
MAŁGORZATA OMILANOWSKA
44. Zatrocze, sztuczne formacje skalne w parku krajobrazowym.
Fot. M. Omilanowska, 2008
W południowej części cypla znajdowało się niewielkie wzgórze z punktem widokowym, być może nie-
gdyś z altaną na szczycie. Przez całą krajobrazową część parku poprowadzono sieć dróg wodnych stru-
mieni z kaskadami, jeziorek i stawów. André, który z upodobaniem projektował sztuczne skały i groty, także
w Zatroczu wprowadził tego typu konstrukcje wspierające skarpy (il. 43) i urozmaicające brzegi potoków
przy mostach (il. 44). Wydaje się, że jego dziełem był także pawilon przystani promowej w formie chaty
zbudowanej z naturalnych gałęzi.
Park w Zatroczu wyróżniał się przede wszystkim niezwykłymi warunkami naturalnymi miejsca, w któ-
rym powstał. Oblany wodami jezior cypel o zróżnicowanej rzeźbie terenu, dodatkowo wzbogaconej dzięki
pomysłowości projektanta, pozwolił na stworzenie unikatowego założenia parkowego, wykorzystującego
cały arsenał elementów dekoracyjnych, chętnie stosowanych przez francuskiego ogrodnika.
WAKA
Waka należała od około 1850 r. do Jana Witolda Emanuela Tyszkiewicza (1831-1892) i Izabeli z Tysz-
kiewiczów Tyszkiewiczowej98. Jan był synem Józefa i Anny z Zabiełłów, a bratem Józefa Tyszkiewicza
(1835-1891), którego synowie władali od 1891 r. Zatroczem, Landwarowem i Połągą. Pałac w Wace wznie-
siono na zlecenie Jana Witolda Emanuela Tyszkiewicza około 1880 r. według projektu Leandra Marconiego
na wzór Pałacu na Wodzie w warszawskich Łazienkach". Na narożnikach korpusu głównego i belwederu
ustawiono osiem rzeźb dłuta Ludwika Kucharzewskiego (cztery z nich przedstawiały Rybołówstwo, Polo-
wanie, Pasterstwo i Rolnictwo)100. Szczegółowy opis pałacu i otaczającego go parku, sporządzony w 1887 r.
przez Edwarda Chłopickiego, opublikowano w „Kłosach"101. Wynika z niego, że już wówczas istniał rozle-
gły park krajobrazowy rozciągający się na tyłach pałacu od wschodu aż po parów i stawy rybne, aleje łączące
pałac z kaplicą i bramami zachodnią i południową, gazon przed fasadą pałacu oraz „najwspanialsze kwia-
towe skwery" i „rzadkiej piękności grupy drzewne".
8 A ftan azy, op. cit., t. 4, s. 442-443.
99 T.S. Jaroszewski, O naśladownictwach pałacu Na Wyspie w Łazienkach, [w:] Muzeum i twórca. Studia z historii
sztuki i kultury ku czci Prof. Dr. Stanisława Lorentza, red. K. Michałowski, Warszawa 1969, s. 3 11-325.
100 Rzeźby kolosalne Ludwika Kucharzewskiego, „Tygodnik Ilustrowany", VII, 1879, nr 176, s. 300.
E. С h ł o p i с к i, Opowiadania z wędrówki po kraju, cz. II, Wileńskie strony, „Kłosy", XLIV, 1887, nr 1134, s. 180-181.
Opis parku cytuje Aftanazy przyjmując, że tekst dotyczy parku założonego przez André.