DOI article:
Jaźwierski, Jacek: "The Judgement of Hercules": Shaftesbury at the Crossroads of Art Theory
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.56525#0041
40
JACEK JAŻWIERSKI
„SĄD HERKULESA”.
SHAFTESBURY NA ROZSTAJNYCH DROGACH HISTORII SZTUKI
Streszczenie
Na początku XVIII w. brytyjska teoria sztuki była niemal dziewiczą dziedziną, otwartą na nieuniknione wpływy z kontynentu.
Anthony Ashley Cooper, Trzeci Lord Shaftesbury, który poświęcił ostatnie lata życia problemom sztuki, podjął próbę stworzenia pierwszej
poważnej teorii sztuki w Anglii. W niniejszym artykule próbuję pokazać, że Shaftesbury stanął przed koniecznością dokonania wyboru
pomiędzy dwoma konkurencyjnymi podejściami do sztuki rozpowszechnionymi we Francji na przełomie wieków: podejściem tradycyjnym,
opartym na poetyckim rozumieniu malarstwa, którego istotą była historia i jej moralne znaczenie, i nowym, zaproponowanym przez Ro-
gera de Piles, opartym na działaniu koloni i światłocienia, które tworzą całościowy efekt wizualny niezależny od przedstawionej w obrazie
historii. Shaftesbury wybrał tradycyjne podejście, wiedziony obawami natury moralnej i niechętny obraniu przyjemności zmysłowej za cel
sztuki. Zawłaszczył jednocześnie kluczowe pojęcia Rogera de Piles: obrazową jedność i całość obrazu, ignorując związane z nimi idee.
Należy to rozumieć jako półśrodek, któiy pozwolił mu uwspółcześnić język sztuki bez uszczerbku dla moralnego znaczenia malarstwa.
JACEK JAŻWIERSKI
„SĄD HERKULESA”.
SHAFTESBURY NA ROZSTAJNYCH DROGACH HISTORII SZTUKI
Streszczenie
Na początku XVIII w. brytyjska teoria sztuki była niemal dziewiczą dziedziną, otwartą na nieuniknione wpływy z kontynentu.
Anthony Ashley Cooper, Trzeci Lord Shaftesbury, który poświęcił ostatnie lata życia problemom sztuki, podjął próbę stworzenia pierwszej
poważnej teorii sztuki w Anglii. W niniejszym artykule próbuję pokazać, że Shaftesbury stanął przed koniecznością dokonania wyboru
pomiędzy dwoma konkurencyjnymi podejściami do sztuki rozpowszechnionymi we Francji na przełomie wieków: podejściem tradycyjnym,
opartym na poetyckim rozumieniu malarstwa, którego istotą była historia i jej moralne znaczenie, i nowym, zaproponowanym przez Ro-
gera de Piles, opartym na działaniu koloni i światłocienia, które tworzą całościowy efekt wizualny niezależny od przedstawionej w obrazie
historii. Shaftesbury wybrał tradycyjne podejście, wiedziony obawami natury moralnej i niechętny obraniu przyjemności zmysłowej za cel
sztuki. Zawłaszczył jednocześnie kluczowe pojęcia Rogera de Piles: obrazową jedność i całość obrazu, ignorując związane z nimi idee.
Należy to rozumieć jako półśrodek, któiy pozwolił mu uwspółcześnić język sztuki bez uszczerbku dla moralnego znaczenia malarstwa.