Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (9.1965)

102373 antoninian, Siscia 270 (il. 5)

A. IMP C AVRELIANVS AVG

Popiersie cesarza w paludamentum i zbroi
zwrócone w prawo. Głowa w corona radiata.

R. CONCORDIA MILI

Dwie Concordie z trzema signami.
RIC 199

Moneta należy do tej samej emisji, co omówiony wyżej antoninian nr 151636, jest jednak
odmianą pospolitą, bowiem popiersia w paludamentum na najwcześniejszych monetach Aureli-
ana są częstsze nawet, niż w samej zbroi. Kształt głowy i rysy twarzy identyczne niemal z por-
tretem wyżej omówionym. Szczególnie uderzający jest nos z lekkim garbkiem, długi, z silnie
zaznaczonymi nozdrzami, lekko opuszczony ku dołowi.

Ostatnią monetą z kolekcji Muzeum Narodowego, którą wypada zaliczyć do omawianej
grupy, jest:

102445 antoninian, Cyzicus 271 (il. 6)
A. IMP AVRELIANVS AVG

Popiersie cesarza w zbroi zwrócone w prawo. Głowa

w corona radiata. Pod popiersiem:.
R. ROMAE AETERNE (sic !) |

Roma siedzi zwrócona w lewo, trzymając w prawej ręce

Wiktorię na globie, w lewej sceptrum.
RIC 337

Moneta nasza jest odmianą nie notowaną przez Webba, bowiem RIC 337 opisany jest tylko z jedną kropką na
awersie tzn. z oficyny pierwszej. Nasz egzemplarz posiada dwa punkty, pochodzi więc z oficyny drugiej, wskazując,
iż typ R o m a e a e t e r n a e nie był ograniczony do jednego warsztatu. Warto podkreślić, że Manns nie od-
rzucał możliwości udziału oficyny drugiej w emisji tego typu, skłaniając się raczej ku przypuszczeniu, że monety
te nie zostały dotąd znalezione23.

Włączenie naszej monety do grupy z portretem wczesnym, mimo pochodzenia jej niewąt-
pliwie z roku 271, jest usprawiedliwione. Mennica cyzyceńska na początku panowania cieszyła
się dość dużą swobodą i samodzielnością24 Ograniczenie jej, przynieść miało dopiero odwiedzenie
miasta przez cesarza, to zaś nastąpiło co najmniej kilka miesięcy później25.

23
24

Manns, jw., s. 26.
Manns, jw., s. 15 — 16.
5 Por. marszrutę Aureliana od jesieni 271 r., M a n n s, jw., s. 26 i nast.

172