DOI Heft:
Egipt
DOI Artikel:Dobrowolska, Katarzyna; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]; Muzeum Narodowe w Krakowie [Mitarb.]: Trzy skrzynki kanopskie z Muzeów Narodowych w Warszawie i w Krakowie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19554#0051
słowo dd oznacza „być trwałym", a przedstawienie samego filaru jest amuletem, jednym z naj-
popularniejszych, mającym zapewnić zmarłemu „trwanie" po śmierci i ułatwić wejście do świata
podziemnego8.
Wydaje się, że przedstawienia dd na naszych zabytkach mają właśnie tę podwójną wymowę —
w scenach z Izydą i Neftydą w postaci ureuszy jest on utożsamiany z Ozyrysem, występujący
w szeregach ze znakami tit na przemian — gra przede wszystkim rolę amuletu.
Scenę analogiczną w kompozycji do wymienionej wyżej spotykamy na trzecim z naszych
zabytków, gdzie między dwiema boginiami — ureuszami stoi nie słup dd a Ti-wr — fetysz
związany z Abydos, centrum kultu ozyriańskiego. Pierwotnie nie mający nic wspólnego z Ozy-
rysem, a raczej związany z kultem jakiegoś lokalnego bóstwa, gdy Abydos stało się ośrodkiem
kultu Ozyrysa 7"i-wr stał się symbolem tego boga9.
Problem jego znaczenia i pochodzenia nie został całkowicie rozwiązany, ale wśród współ-
czesnych badaczy przeważa sąd, że jest to relikwiarz zawierający głowę bóstwa10. Jego przedsta-
wienia umieszczano na froncie trumien i kartonaży w Epoce Późnej11, podczas gdy fetysz z Bu-
siris — słup dd jako kręgosłup Ozyrysa malowano na wewnętrznej12 lub zewnętrznej13 stronie
dna skrzyni trumny.
Jak powiedziano wyżej, na naszych zabytkach dd i Ti-wr występują w scenach z Izydą i Nef-
tydą w postaci ureuszy. W dwu wypadkach ureusze mają na głowach znaki hieroglificzne imion
bogiń, w jednym — głowy węży zastąpiono kobiecymi. W tym ostatnim, mimo braku jedno-
znacznego określenia, jakiego w pozostałych dostarczają symbole bogiń, przez analogię stwier-
dzić można, że i tu ureusze symbolizują te boginie, ściśle związane z osobą Ozyrysa14. Przed-
stawienie Izydy i Neftydy pod postacią ureuszy wiąże się, być może z faktem, że znak, przedsta-
8 W i n 1 o c k, jw., s. 26.
9 W i n 1 o c k, jw., s. 24.
10 Winlock, jw., s. 21.
11 E. Dąbrowska-Smektala, Trumna drewniana i kartonaż odźwiernego domu Amona. Rocznik
Muzeum Narodowego w Warszawie, VII, Warszawa 1963, s. 39; O. Koefoed-Petersen, Catalogue
des Sarcophages et Cercueils Egyptiens. Copenhague 1951, tabl. 55.
12 W i n 1 o c k, jw., s. 26; E. C h a s s i n a t, La seconde trouvaille de Deir el Bahari (Sarcophages). I,
Le Caire 1909, tabl. 3.
13 M. H. Gauthier, Cercueils anthropoides des pretres de Montou. z. 1, Le Caire 1912, tabl. 15.
14 Na sarkofagu kairskim 41001 bis (M. A. M o r e t, Sarcophages de l'epoque bubastite a l'epoque saite.
z. 1, Le Caire 1912, tabl. 4) występują Izyda i Neftyda po bokach słupa dd, przedstawione pod postacią uskrzydlo-
nych węży o głowach ludzkich. Na głowach mają hieroglify swych imion.
15 H. Kees, Der Gotterglaube im Alten Aegypten. Leipzig 1941, s. 57; Wb. II 362.
16 Wb. IV 8,,,.
wiający tego węża o ciele uniesionym, wspartym
determinatywem imion
bogiń i znakiem pisarskim dla słowa „bogini"15. Imię Izydy pisano
47
popularniejszych, mającym zapewnić zmarłemu „trwanie" po śmierci i ułatwić wejście do świata
podziemnego8.
Wydaje się, że przedstawienia dd na naszych zabytkach mają właśnie tę podwójną wymowę —
w scenach z Izydą i Neftydą w postaci ureuszy jest on utożsamiany z Ozyrysem, występujący
w szeregach ze znakami tit na przemian — gra przede wszystkim rolę amuletu.
Scenę analogiczną w kompozycji do wymienionej wyżej spotykamy na trzecim z naszych
zabytków, gdzie między dwiema boginiami — ureuszami stoi nie słup dd a Ti-wr — fetysz
związany z Abydos, centrum kultu ozyriańskiego. Pierwotnie nie mający nic wspólnego z Ozy-
rysem, a raczej związany z kultem jakiegoś lokalnego bóstwa, gdy Abydos stało się ośrodkiem
kultu Ozyrysa 7"i-wr stał się symbolem tego boga9.
Problem jego znaczenia i pochodzenia nie został całkowicie rozwiązany, ale wśród współ-
czesnych badaczy przeważa sąd, że jest to relikwiarz zawierający głowę bóstwa10. Jego przedsta-
wienia umieszczano na froncie trumien i kartonaży w Epoce Późnej11, podczas gdy fetysz z Bu-
siris — słup dd jako kręgosłup Ozyrysa malowano na wewnętrznej12 lub zewnętrznej13 stronie
dna skrzyni trumny.
Jak powiedziano wyżej, na naszych zabytkach dd i Ti-wr występują w scenach z Izydą i Nef-
tydą w postaci ureuszy. W dwu wypadkach ureusze mają na głowach znaki hieroglificzne imion
bogiń, w jednym — głowy węży zastąpiono kobiecymi. W tym ostatnim, mimo braku jedno-
znacznego określenia, jakiego w pozostałych dostarczają symbole bogiń, przez analogię stwier-
dzić można, że i tu ureusze symbolizują te boginie, ściśle związane z osobą Ozyrysa14. Przed-
stawienie Izydy i Neftydy pod postacią ureuszy wiąże się, być może z faktem, że znak, przedsta-
8 W i n 1 o c k, jw., s. 26.
9 W i n 1 o c k, jw., s. 24.
10 Winlock, jw., s. 21.
11 E. Dąbrowska-Smektala, Trumna drewniana i kartonaż odźwiernego domu Amona. Rocznik
Muzeum Narodowego w Warszawie, VII, Warszawa 1963, s. 39; O. Koefoed-Petersen, Catalogue
des Sarcophages et Cercueils Egyptiens. Copenhague 1951, tabl. 55.
12 W i n 1 o c k, jw., s. 26; E. C h a s s i n a t, La seconde trouvaille de Deir el Bahari (Sarcophages). I,
Le Caire 1909, tabl. 3.
13 M. H. Gauthier, Cercueils anthropoides des pretres de Montou. z. 1, Le Caire 1912, tabl. 15.
14 Na sarkofagu kairskim 41001 bis (M. A. M o r e t, Sarcophages de l'epoque bubastite a l'epoque saite.
z. 1, Le Caire 1912, tabl. 4) występują Izyda i Neftyda po bokach słupa dd, przedstawione pod postacią uskrzydlo-
nych węży o głowach ludzkich. Na głowach mają hieroglify swych imion.
15 H. Kees, Der Gotterglaube im Alten Aegypten. Leipzig 1941, s. 57; Wb. II 362.
16 Wb. IV 8,,,.
wiający tego węża o ciele uniesionym, wspartym
determinatywem imion
bogiń i znakiem pisarskim dla słowa „bogini"15. Imię Izydy pisano
47