DOI Heft:
Sztuka nowożytna
DOI Artikel:Jaworska, Władysława; Lanci, Francesco Maria [Ill.]: Architekt Franciszek Maria Lanci: karykaturzysta
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19585#0315
Bliska w czasie poprzednim karykaturom wydaje się akwarelka zatytułowana Le repos de la
Bergere de FArcadie32 (il. 3). Określona na odwrociu jako Louise Małachowska, przedstawia
otyłą damę w dojrzałym wieku. Usadowiona na krześle, zwrócona jest profilem w lewo, jej krót-
kie nogi zwisają nad podłogą. Ubrana w czerwoną, dekodowaną suknię z przezroczystej tkaniny,
uwidaczniającej jej obfite kształty; odsłonięty dekolt i rękawy sukni ozdobione białą falbanką,
przez lewą rękę przerzucony niebieski szal, opadający na biodra. Na czarne włosy, zwinięte
w kok na tyle głowy, ma nałożony maleńki, płaski zielony kapelusik z niebieską wstążką. W pra-
wej ręce trzyma wachlarz, wysunięty zdecydowanym, jakby rozkazującym ruchem. U dołu
karykaturzysta umieścił napis tytułowy.
Z tej akwareli wykonany został przerys na kalce33 (il. 4), o czym świadczą identyczne wymiary
postaci, zmieniony o tyle, że tu przedstawiona jest w postaci stojącej.
Nazwisko Małachowska kojarzy się odrazu z pierwszymi latami działalności Lanciego
w Polsce34. Ludwika z Komarów Małachowska (zm. 1850) w styczniu 1808 r. wyszła za mąż
za Ludwika Małachowskiego (1785—18..), właściciela Białaczowa, syna Antoniego, wojewody
mazowieckiego i Katarzyny z Działyńskich35. Ludwik w czasach Księstwa Warszawskiego był
oficerem gwardii Napoleona, w 1818 i 1826 posłem na sejmy Królestwa Kongresowego, w 1831 r.
4 czerwca został obrany przez Senat Rewolucyjny senatorem kasztelanem36. Po upadku powstania
listopadowego Małachowska z córkami mieszkała w 1832 r. we Lwowie w pałacu Chołoniew-
skich37. W tymże pałacu mieszkała wówczas Henrieta z Działyńskich Błędowska, autorka pa-
miętników, spokrewniona z Ludwikiem Małachowskim. Błędowska charakteryzuje Ludwikę jako
osobę apodyktyczną, energiczną i władczą naturę. Małachowscy mieli trzy córki, Hortensję
(1819—1889) i niepełnoletnie jeszcze wówczas Stefanię i Taidę. We Lwowie matka czuwała sta-
rannie nad ich wychowaniem. Miały kilku nauczycieli, którym pani Małachowska stawiała różne
wymagania, np. nauczyciel muzyki, nie dość elegancko kłaniający się, musiał brać lekcje tańca,
które ona sama opłacała.38. W latach 1839—1850 Ludwika mieszkała z rodziną w Warszawie,
w pałacu Potockich przy ulicy Krakowskie Przedmieście 15, gdzie Małachowscy zajmowali ob-
32 Le repos de la Bergere de FArcadie, piórko, tusz, na szkicu oh, akw., werniks, pap. 19,5 x 16,5. Napis na
odwr.: Louise Małachowska. Nr inw. Nieb. 11/1.
33 Pióro, tusz, kalka techniczna, 17,2x11,2. Nr inw. Nieb. 11/2.
34 Bartczaków a, jw., s. 1—2.
35 Ż y c h 1 i ń s k i, jw., R. XIII, s. 176; L. Dembowski, Moje wspomnienia, t. I, Petersburg 1902,
s. 344.
36 H. Dymnicka -Woloszyńska, Małachowski Antoni, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIX,
s. 389.
37 H. Błędowska z Działyńskich, Pamiątka przeszłości. Wspomnienia z lat 1794—1832.
Warszawa 1960, s. 423—424.
38 Błędowska, jw., s. 437.
312
Bergere de FArcadie32 (il. 3). Określona na odwrociu jako Louise Małachowska, przedstawia
otyłą damę w dojrzałym wieku. Usadowiona na krześle, zwrócona jest profilem w lewo, jej krót-
kie nogi zwisają nad podłogą. Ubrana w czerwoną, dekodowaną suknię z przezroczystej tkaniny,
uwidaczniającej jej obfite kształty; odsłonięty dekolt i rękawy sukni ozdobione białą falbanką,
przez lewą rękę przerzucony niebieski szal, opadający na biodra. Na czarne włosy, zwinięte
w kok na tyle głowy, ma nałożony maleńki, płaski zielony kapelusik z niebieską wstążką. W pra-
wej ręce trzyma wachlarz, wysunięty zdecydowanym, jakby rozkazującym ruchem. U dołu
karykaturzysta umieścił napis tytułowy.
Z tej akwareli wykonany został przerys na kalce33 (il. 4), o czym świadczą identyczne wymiary
postaci, zmieniony o tyle, że tu przedstawiona jest w postaci stojącej.
Nazwisko Małachowska kojarzy się odrazu z pierwszymi latami działalności Lanciego
w Polsce34. Ludwika z Komarów Małachowska (zm. 1850) w styczniu 1808 r. wyszła za mąż
za Ludwika Małachowskiego (1785—18..), właściciela Białaczowa, syna Antoniego, wojewody
mazowieckiego i Katarzyny z Działyńskich35. Ludwik w czasach Księstwa Warszawskiego był
oficerem gwardii Napoleona, w 1818 i 1826 posłem na sejmy Królestwa Kongresowego, w 1831 r.
4 czerwca został obrany przez Senat Rewolucyjny senatorem kasztelanem36. Po upadku powstania
listopadowego Małachowska z córkami mieszkała w 1832 r. we Lwowie w pałacu Chołoniew-
skich37. W tymże pałacu mieszkała wówczas Henrieta z Działyńskich Błędowska, autorka pa-
miętników, spokrewniona z Ludwikiem Małachowskim. Błędowska charakteryzuje Ludwikę jako
osobę apodyktyczną, energiczną i władczą naturę. Małachowscy mieli trzy córki, Hortensję
(1819—1889) i niepełnoletnie jeszcze wówczas Stefanię i Taidę. We Lwowie matka czuwała sta-
rannie nad ich wychowaniem. Miały kilku nauczycieli, którym pani Małachowska stawiała różne
wymagania, np. nauczyciel muzyki, nie dość elegancko kłaniający się, musiał brać lekcje tańca,
które ona sama opłacała.38. W latach 1839—1850 Ludwika mieszkała z rodziną w Warszawie,
w pałacu Potockich przy ulicy Krakowskie Przedmieście 15, gdzie Małachowscy zajmowali ob-
32 Le repos de la Bergere de FArcadie, piórko, tusz, na szkicu oh, akw., werniks, pap. 19,5 x 16,5. Napis na
odwr.: Louise Małachowska. Nr inw. Nieb. 11/1.
33 Pióro, tusz, kalka techniczna, 17,2x11,2. Nr inw. Nieb. 11/2.
34 Bartczaków a, jw., s. 1—2.
35 Ż y c h 1 i ń s k i, jw., R. XIII, s. 176; L. Dembowski, Moje wspomnienia, t. I, Petersburg 1902,
s. 344.
36 H. Dymnicka -Woloszyńska, Małachowski Antoni, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIX,
s. 389.
37 H. Błędowska z Działyńskich, Pamiątka przeszłości. Wspomnienia z lat 1794—1832.
Warszawa 1960, s. 423—424.
38 Błędowska, jw., s. 437.
312