Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (3(39).2014)

Bahra 1 - osada z okresu kultury Ubaid19

il.11 lfig.11
As-Sabbija Bahra. Plan
osady Bahra 1 (SBH 38
i SBH 35) I As-Sabbiya
Bahra. Plan of the Bahra 1
Settlement (SBH 38
and SBH 35)
rys. i eyfryzaeja I drawing and
digitizing Marcin Bialowarczuk,
Dorota Bielińska, Roman
Łopaciuk, Marta Momot,
Agnieszka Pieńkowska,
Agnieszka Szymczak,
Urszula Wicenciak

Osada Bahra i, złożona dwóch sektorów oznaczonych jako SBH 38 i SBH 35,leży na drugiej te-
rasie, ok. 7 km na północ od niedużego ubaidzkiego stanowiska osadniczego H 3, ulokowanego
na wypiętrzeniu skalnym ok. 3 km od dzisiejszej północnej linii brzegowej Zatoki Kuwejckiej.
W okresie ubaidzkim H 3 leżało na wyspie, a rekonstruowana linia brzegowa była oddalona
od Bahra 1 o ok. trzy do czterech kilometrów.
Zabudowa osady jest ulokowana u podnóża piaskowcowego występu na przestrzeni o dłu-
gości ok. 170 m (il. 11). Jej część zachodnia, określona jako SBH 38, zajmuje płaski, łagodnie
opadający ku południu teren ciągnący się pasem o szerokości ok. 25 m z północnego zachodu
na południowy wschód. Natomiast jej część wschodnia, określona jako SBH 35, przylega do
południowo-wschodniego cypla występu, częściowo obudowując znajdującą się tam skałę.
Mimo pewnych różnic w charakterze zabudowy, obie części osady pochodzą z tego samego
okresu kultury Ubaid, określanego na podstawie występującej ceramiki jako Ubaid 2/3 (koniec
VI - początek V tysiąclecia p.n.e.)20.
Warto w tym miejscu nadmienić, że chalkolityczna kultura Ubaid odegrała istotną rolę
w schyłkowym okresie prahistorii Mezopotamii. Ukształtowała się pod koniec VI tysiąclecia
p.n.e. w południowej Mezopotamii (Irak), a w V tysiącleciu p.n.e. objęła swoim zasięgiem
całą Mezopotamię oraz tereny z nią graniczące, m.in. wybrzeże Półwyspu Arabskiego wzdłuż
Zatoki Perskiej. Jej najbardziej charakterystycznym elementem jest - wykonana na wolno-
obrotowym kole garncarskim - ceramika zdobiona prostymi kompozycjami motywów geo-
metrycznych malowanych żelazistą farbą, która po wypaleniu uzyskiwała barwę od brązowej
po czarną, na jasnobeżowym lub zielonkawo-beżowym tle. Termin ceramika Ubaid wywodzi
się od nazwy stanowiska Tell al-Ubaid w południowym Iraku, na którym została odkryta po

19 Piotr Bieliński, Bahra 1: A Prehistorie Settlement [w:] Kuwaiti-Polish..., op. cit., s. 32-37.
20 Anna Smogorzewska, Potteiyfrom the Settlement Bahra i [w:] Kuwaiti-Polish..., op. cit., s. 38.