Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (3(39).2014)

Janina Wiercińska

Kolekcja numizmatyczna
dr. Władysława Semerau-Siemianowskiego
w Muzeum Narodowym w Warszawie
W 1921 roku dr Władysław Semerau-Siemianowski ofiarował Muzeum Narodowemu
w Warszawie niezwykle cenną kolekcję antyczną, w skład której wchodziły monety staro-
żytne, monety wschodnie, pieczęcie bizantyńskie oraz terakoty, tabliczki z pismem klinowym
i szkła antyczne. Kolekcja numizmatyczna obejmowała 27 711 obiektów, a główny jej trzon
stanowił zespół monet antycznych: 12 000 monet greckich, 7000 rzymskich i 3000 bizan-
tyńskich1 oraz 158 pieczęci bizantyńskich. Jak na ówczesne czasy był to zbiór imponujący.
Dział Numizmatyki Starożytnej MNW zawdzięcza temu niezwykle hojnemu darowi swoje
powstanie2.
Władysław Semerau-Siemianowski (1849-1938) był lekarzem, kolekcjonerem, numiz-
matykiem, po części także archeologiem, patriotą i człowiekiem wielkiego formatu (il. I)3.
Swoją kolekcję tworzył przez ponad czterdzieści lat, mieszkając na terenie Turcji. Już wów-
czas jego zamiarem było przekazanie zgromadzonych zbiorów jednemu z muzeów w wol-
nej Polsce. Kiedy wraz z końcem I wojny światowej Polska odzyskała wolność, Semerau-
-Siemianowski podjął decyzję o powrocie do kraju. Imperium Osmańskie opuścił na zawsze
19 marca 1920 roku. Rok później, 2 lipca zbiory przekazał Muzeum Narodowemu w Warszawie,
gdzie został mianowany kustoszem honorowym kolekcji, którą do 1928 roku osobiście
inwentaryzował i opracowywał. Siedemdziesięcioletniemu doktorowi pomagała Anna
Doroszewska, po mężu Szemiothowa4. Przytoczona poniżej wiedza o osobie i życiu donatora
(z którym współpracowała przez osiem lat) pochodzi głównie z opublikowanych przez nią
informacji.

1 Tradycja łączenia numizmatyki bizantyńskiej, przypadającej w większej części na okres średniowiecza,
z numizmatyką antyczną wiąże się z początkami badań nad tą gałęzią nauki i poglądem (obecnie odrzucanym), że
Bizancjum było tylko kontynuacją historii Rzymu.
2 Anna Szemiothowa, Historia powstania Działu Numizmatyki Starożytnej Muzeum Narodowego
w Warszawie, „Biuletyn Numizmatyczny” 1955, nr 4, s. 1-16; eadem, Historia powstania Działu Numizmatyki Starożytnej
Muzeum Narodowego w Warszawie, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 1958, R. 3, s. 335-351; eadem,
Gabinet Numizmatyczny (Dział monet starożytnych) [w:] Straty kulturalne Warszawy, red. Władysław Tomkiewicz,
Warszawa 1948, s. 186-206. Prace i Materiały Wydziału Rewindykacji i Odszkodowań, nr 7; Stanisław Lorentz,
Muzeum Narodowe w Warszawie. Zarys historyczny, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie” 1938, R. 1, s. 36.
3 Obszerna biografia doktora została zamieszczona w tekście mojego autorstwa Dar Władysława Semerau-
Siemianowskiego a początki muzealnej kolekcji monet antycznych, który znajdzie się w planowanej przez MNW
publikacji Jak powstawało Muzeum.
4 Pracownik Działu Numizmatyki Starożytnej MNW od 1921 r„ kustosz w latach 1937-1962.