DOI Heft:
Część III. Badania atrybucyjne i technologiczne nad dawnym malarstwem i rysunkiem / Part III. Attribution and Technological Research on Old Master Paintings and Drawings
DOI Artikel:Bastek, Grażyna; Łydżba-Kopczynska, Barbara; Pilecka-Pietrusińska, Elżbieta; Stefańska, Iwona Maria: Święta Rodzina ze świętym Janem Chrzcicielem i świętą Katarzyną Aleksandryjską Gianfrancesca Penniego - badania technologiczne wersji z Warszawy i Bostonu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45362#0163
162
Badania atrybucyjne i technologiczne nad dawnym malarstwem i rysunkiem
il. 12| fig. 12
Fragment obrazu
bostońskiego,
z widocznym ubytkiem
warstwy malarskiej
w szacie świętej
Katarzyny, w którym
brak jest śladów
jakiejkolwiek zaprawy
I Detail of the Boston
painting with original
paint layers missing
in Saint Catherine’s
mantle and with no
remains of any ground
fot. I photo Iwona Maria
Stefańska
il. 13 I fig. 13
Krawędzie płótna
obrazu bostońskiego
z widocznymi
pozostałościami
warstw o zabarwieniu
ciemnoniebieskim, brak
śladów zaprawy I Edges
of the canvas of the
Boston painting with
dark blue paint and with
no traces of ground
fot. I photo Iwona Maria
Stefańska
obecnie wypełnionych czerwoną substancją uszczelniającą (zniszczenia dokonane przez
owady są również czytelne na rentgenogramie i reflektogramie w podczerwieni, a substancja
uszczelniająca widoczna jest w próbkach pobranych z obrazu - zob. il. 10).
Reflektogram w podczeiwieni ujawnił poziome pęknięcie biegnące przez postać świętego
Józefa i tło za nim; nie jest ono charakterystyczne ani dla podłoża płóciennego, ani dla deski,
odpowiada natomiast rodzajowi zniszczeń, jakie powstają w trakcie przeprowadzania transferu,
w wyniku działania dużego nacisku, potrzebnego do przyklejenia płótna transferowego (il. 14)11.
Rentgenogram obrazu bostońskiego nie wykazał śladów łączenia desek, które są widoczne
na rentgenogramie obrazu warszawskiego, jednak ich brak nie wyklucza, że pierwotnym
podobraziem były deski. Wręcz przeciwnie, może sugerować, że podłoża obu obrazów mogły
być zbudowane analogicznie. Podobrazie dzieła warszawskiego składa się bowiem z trzech
desek w układzie pionowym, połączonych stycznie i mimo to zachowało się bez pęknięć
wzdłuż spojeń desek, dzięki czemu łączenia nie odznaczyły się na licu malowidła. Istnieją na
nim jedynie niewielkie pęknięcia wzdłuż włókien drewna przy jego dolnej i górnej krawę-
dzi. Na rentgenogramie i reflektogramie w podczerwieni wersji bostońskiej można znaleźć
11 Élisabeth Ravaud, Élisabeth Martin, Diagnostic radiologique des transpositions, „Technè” 2001, no. 13-14, s. 116.
Badania atrybucyjne i technologiczne nad dawnym malarstwem i rysunkiem
il. 12| fig. 12
Fragment obrazu
bostońskiego,
z widocznym ubytkiem
warstwy malarskiej
w szacie świętej
Katarzyny, w którym
brak jest śladów
jakiejkolwiek zaprawy
I Detail of the Boston
painting with original
paint layers missing
in Saint Catherine’s
mantle and with no
remains of any ground
fot. I photo Iwona Maria
Stefańska
il. 13 I fig. 13
Krawędzie płótna
obrazu bostońskiego
z widocznymi
pozostałościami
warstw o zabarwieniu
ciemnoniebieskim, brak
śladów zaprawy I Edges
of the canvas of the
Boston painting with
dark blue paint and with
no traces of ground
fot. I photo Iwona Maria
Stefańska
obecnie wypełnionych czerwoną substancją uszczelniającą (zniszczenia dokonane przez
owady są również czytelne na rentgenogramie i reflektogramie w podczerwieni, a substancja
uszczelniająca widoczna jest w próbkach pobranych z obrazu - zob. il. 10).
Reflektogram w podczeiwieni ujawnił poziome pęknięcie biegnące przez postać świętego
Józefa i tło za nim; nie jest ono charakterystyczne ani dla podłoża płóciennego, ani dla deski,
odpowiada natomiast rodzajowi zniszczeń, jakie powstają w trakcie przeprowadzania transferu,
w wyniku działania dużego nacisku, potrzebnego do przyklejenia płótna transferowego (il. 14)11.
Rentgenogram obrazu bostońskiego nie wykazał śladów łączenia desek, które są widoczne
na rentgenogramie obrazu warszawskiego, jednak ich brak nie wyklucza, że pierwotnym
podobraziem były deski. Wręcz przeciwnie, może sugerować, że podłoża obu obrazów mogły
być zbudowane analogicznie. Podobrazie dzieła warszawskiego składa się bowiem z trzech
desek w układzie pionowym, połączonych stycznie i mimo to zachowało się bez pęknięć
wzdłuż spojeń desek, dzięki czemu łączenia nie odznaczyły się na licu malowidła. Istnieją na
nim jedynie niewielkie pęknięcia wzdłuż włókien drewna przy jego dolnej i górnej krawę-
dzi. Na rentgenogramie i reflektogramie w podczerwieni wersji bostońskiej można znaleźć
11 Élisabeth Ravaud, Élisabeth Martin, Diagnostic radiologique des transpositions, „Technè” 2001, no. 13-14, s. 116.