Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (3(39).2014)

392

Sztuka XX i XXI wieku

Odświeżanie - polega na przenoszeniu informacji zapisanej w konkretnym formacie na nową wersję
w tym samym formacie (np. przegranie filmu z jednej płyty CD na drugą płytę CD). Należy odróżnić
tę operację od kopiowania, słowa używanego odnośnie do tradycyjnych dzieł sztuki. W przypadku np.
obrazów olejnych kopia, która powstaje nie jest oryginałem. Dzięki „odświeżaniu” natomiast mamy
do czynienia z nowym oryginalnym dokumentem. Niemniej jednak podczas „odświeżania” dzieł
analogowych, takich jak np. taśma VHS, informacja na nowej kopii nie zachowuje jakości oryginału,
tak jak w przypadku „odświeżania” informacji cyfrowej.
Migracja - polega na konwertowaniu mediów elektronicznych z ich pierwotnego formatu na bar-
dziej współczesny i trwały. Ma to zapobiegać przechowywaniu przestarzałych formatów, których
odczytanie nie będzie możliwe. Może to być np. konwertowanie taśm magnetycznych VHS na pliki
cyfrowe zapisane na płycie CD.
Emulacja - jest bardziej kontrowersyjnym sposobem konserwacji i prezentowania dzieł. Polega na
stworzeniu sprzętu, który byłby w stanie imitować jego poprzednie, nieistniejące już wersje. Dzięki
temu sygnał będzie mógł zostać odczytany na nowym sprzęcie, ale zostanie zachowany w identycz-
nym, co oryginalnie formacie. Trzeba jednak zwrócić uwagę na to, że nie jest to proces obojętny dla
znaczenia dzieła!
Reinterpretacja - polega na odtwarzaniu i rekonstrukcji pracy w bardziej dowolny sposób właśnie
dzięki instrukcjom artysty. Może to dotyczyć odtworzenia performansu lub rekonstrukcji nieistnie-
jącego już dzieła.
Świadoma i dokładna archiwizacja i dokumentacja dzieł ruchomych obrazów wykonanych za
pomocą różnych mediów technicznych lub cyfrowych ma służyć przede wszystkim przyszłym
pokoleniom. Obecnie wiemy już to, co nie było oczywiste jeszcze 30 lat temu: nowe media
starzeją się bardzo szybko i trudno przewidzieć rozwój technologii. Zadaniem muzealników
jest w pewnym sensie ułatwienie swoim następcom, czyli przyszłym badaczom, orientacji
we współczesnych technologiach oraz umożliwienie im przeprowadzania tzw. archeologii
mediów. Termin ten dotyczy rozwijającej się dziedziny nauki z pogranicza historii mediów,
historii sztuki, technologii, archeologii i kulturoznawstwa. Do twórców tej dyscypliny należą
m.in. Siegfried Zielinski (Universität der Künste, Berlin) czy Erkki Huhtamo (Uniwersytet
Kalifornijski, Los Angeles). Pojawienie się nowych mediów zmusiło wielu naukowców do szer-
szego zbadania kultury mediów nowoczesności, nie tylko mediów współczesnych. Huhtamo
zauważa, że zwolennicy nowych technologii często ignorują przeszłość i patrzą jedynie w przy-
szłość. Tymczasem dla zrozumienia tego, co dzieje się obecnie, niezbędna jest refleksja nie tylko
nad historią, ale przede wszystkim nad archeologią mediów. Nie chodzi bowiem o stworzenie
linearnej narracji ukazującej „rozwój” technologiczny, lecz właśnie o archeologię w rozumieniu,
jakie temu słowu nadał Michel Foucault w Archeologii wiedzy22. Archeologowie mediów z jednej
strony sprzeciwiają się odrzuceniu historii przez nowoczesną kulturę medialną, a z drugiej - na
sposób nowej historiografii - występują przeciw kanonicznym i genealogicznym narracjom.
Chodzi przede wszystkim o zwrócenie uwagi na relację pomiędzy technologiami przeszłości
i teraźniejszości23. Dokładna dokumentacja dotycząca pochodzenia zbiorów muzealnych i ich
poprzednich „wcieleń” umożliwi lepsze zorientowanie się w archeologii tych dzieł przyszłym

22 Michel Foucault, Archeologia wiedzy, przeł. Andrzej Siemek, Warszawa 1977. Por. Erkki Huhtamo, Jussi
Parikka, Introduction: An Archaeology of Media Archaeology [w:] Media Archaeology: Approaches, Applications, and
Implications, ed. Erkki Huhtamo, Jussi Parikka, Berkeley-Los Angeles 2011, s. 1-24.
23 E. Huhtamo, J. Parikka, op. cit., s. 1-24.