DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bek-Koreń, Aleksandra: Twórczość głogowskiego rzeźbiarza Johanna Pola: "destrukcja mitu"
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48106#0022
18
Aleksandra Bek-Koreń
3. Johann Pol, portal kamienicy w Głogowie, Rynek 26 (obecnie
w dawnym kolegium jezuickim), 1617. Fot. Herder-Institut Mar-
burg, Bildarchiv, sygn. 52113.
jego dwie żony: Helena z domu von Kreckwitz i Sa-
bina z domu von Glaubitz8.
Oprócz dwóch wymienionych dzieł nie wypły-
nęły inne sygnowane realizacje Johanna Pola9. Rów-
nież kwerendy w archiwach wrocławskich i głogow-
skich, prowadzone już na początku XX wieku przez
Conrada Buchwalda, nie przyniosły żadnych rezul-
tatów10. Polowi przypisano jednak znaczną liczbę
dzieł, chociaż w obliczu nowych ustaleń i krytycz-
nych analiz stylistycznych większość z tych atrybu-
cji nie może zostać dłużej utrzymana. Zazwyczaj ba-
dacze padali ofiarą przekonania, że już sama wybuja-
ła dekoracyjność zbliża dzieło do kręgu mistrza Pola.
Bimler wszak pisał o „kipiącej fantazji”, której prze-
jawem stała się dekoracja portalu dworu w Moję-
cicach11. Takie poetyckie określenie stylistyki dzieł
Pola nie rozmija się z prawdą, jednak analiza po-
szczególnych motywów stosowanych przez głogow-
skiego mistrza każę zacieśnić jego oewre do pięciu
portali (w tym dwóch opatrzonych podpisami mi-
strza) i dwóch pomników nagrobnych. Na podsta-
wie tych dzieł można uchwycić klarowny obraz in-
dywidualnego stylu rzeźbiarza.
Poza wspomnianymi dwoma pewnymi dzieła-
mi omawianego mistrza za jego realizacje uzna-
no także trzy inne portale12. Pierwszy z nich, wyko-
nany w 1617 r., pochodzi z kamienicy w Rynku 26
w Głogowie (Glogau), prawdopodobnie w latach
1891-1903 został umieszczony na wschodniej ele-
wacji dawnego kolegium jezuickiego (od ul. Kołłąta-
ja; il. 3)13. Pozostałe znajdują się w Jaworze (Jauer).
Pierwszy to datowany na około 1617 r. południo-
wy portal parafialnego kościoła św. Marcina (il. 4)14.
Drugi wykonany około 1620 r. zdobi fasadę kamie-
nicy przy ul. Legnickiej 3, na jej drugiej od wscho-
du osi (il. 5)15.
Struktura architektoniczna portali sygnowanych
przez Pola i jemu przypisywanych jest podobna, są
one aediculowe, z dekoracyjnymi zwieńczeniami
i podtrzymującymi belkowanie kolumnami na wy-
sokich cokołach. Niezachowane (obecnie) kolum-
ny w portalu głogowskim różniły się od pozostałych
realizacji. Były one zdobione prostym kanelowaniem
z piszczałkami i miały nieskomplikowane kapitele,
podczas gdy w obu portalach dworskich i tych z Ja-
wora analogicznie odkute kapitele kolumn są bardzo
plastyczne, silnie rozczłonkowane i prawie ażurowe16.
Natomiast w Głogowie i Osetnie pojawiają się - jako
ujęcie zwieńczenia - pilastry hermowe, tego typu pi-
laster rozdziela płyciny z herbami także w zwieńczę-
4. Johann Pol, kościół św. Marcina w Jaworrze, portal południo-
wy, ok. 1617. Fot. Justyna Reczuch.
Aleksandra Bek-Koreń
3. Johann Pol, portal kamienicy w Głogowie, Rynek 26 (obecnie
w dawnym kolegium jezuickim), 1617. Fot. Herder-Institut Mar-
burg, Bildarchiv, sygn. 52113.
jego dwie żony: Helena z domu von Kreckwitz i Sa-
bina z domu von Glaubitz8.
Oprócz dwóch wymienionych dzieł nie wypły-
nęły inne sygnowane realizacje Johanna Pola9. Rów-
nież kwerendy w archiwach wrocławskich i głogow-
skich, prowadzone już na początku XX wieku przez
Conrada Buchwalda, nie przyniosły żadnych rezul-
tatów10. Polowi przypisano jednak znaczną liczbę
dzieł, chociaż w obliczu nowych ustaleń i krytycz-
nych analiz stylistycznych większość z tych atrybu-
cji nie może zostać dłużej utrzymana. Zazwyczaj ba-
dacze padali ofiarą przekonania, że już sama wybuja-
ła dekoracyjność zbliża dzieło do kręgu mistrza Pola.
Bimler wszak pisał o „kipiącej fantazji”, której prze-
jawem stała się dekoracja portalu dworu w Moję-
cicach11. Takie poetyckie określenie stylistyki dzieł
Pola nie rozmija się z prawdą, jednak analiza po-
szczególnych motywów stosowanych przez głogow-
skiego mistrza każę zacieśnić jego oewre do pięciu
portali (w tym dwóch opatrzonych podpisami mi-
strza) i dwóch pomników nagrobnych. Na podsta-
wie tych dzieł można uchwycić klarowny obraz in-
dywidualnego stylu rzeźbiarza.
Poza wspomnianymi dwoma pewnymi dzieła-
mi omawianego mistrza za jego realizacje uzna-
no także trzy inne portale12. Pierwszy z nich, wyko-
nany w 1617 r., pochodzi z kamienicy w Rynku 26
w Głogowie (Glogau), prawdopodobnie w latach
1891-1903 został umieszczony na wschodniej ele-
wacji dawnego kolegium jezuickiego (od ul. Kołłąta-
ja; il. 3)13. Pozostałe znajdują się w Jaworze (Jauer).
Pierwszy to datowany na około 1617 r. południo-
wy portal parafialnego kościoła św. Marcina (il. 4)14.
Drugi wykonany około 1620 r. zdobi fasadę kamie-
nicy przy ul. Legnickiej 3, na jej drugiej od wscho-
du osi (il. 5)15.
Struktura architektoniczna portali sygnowanych
przez Pola i jemu przypisywanych jest podobna, są
one aediculowe, z dekoracyjnymi zwieńczeniami
i podtrzymującymi belkowanie kolumnami na wy-
sokich cokołach. Niezachowane (obecnie) kolum-
ny w portalu głogowskim różniły się od pozostałych
realizacji. Były one zdobione prostym kanelowaniem
z piszczałkami i miały nieskomplikowane kapitele,
podczas gdy w obu portalach dworskich i tych z Ja-
wora analogicznie odkute kapitele kolumn są bardzo
plastyczne, silnie rozczłonkowane i prawie ażurowe16.
Natomiast w Głogowie i Osetnie pojawiają się - jako
ujęcie zwieńczenia - pilastry hermowe, tego typu pi-
laster rozdziela płyciny z herbami także w zwieńczę-
4. Johann Pol, kościół św. Marcina w Jaworrze, portal południo-
wy, ok. 1617. Fot. Justyna Reczuch.