Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (19.2010)

Twórczość głogowskiego rzeźbiarza Johanna Pola. „Destrukcja mitu'

23

nie po śmierci drugiej małżonki, czyli po 1613 r.,
Adam von Kittlitz zlecił odkucie także trzeciej płyty
i zespolenie wszystkich w jedną całość uzupełnioną
o zwieńczenie24. Z Johannem Polem można powią-
zać jedynie płytę drugiej żony i trójczłonowe zwień-
czenie. Świadczy o tym nie tylko dekoracyjność
i pojawianie się stosowanych przez niego motywów
(główki kobiece), ale też sposób ich kształtowania.
Chociaż w do tej pory omówionych realizacjach
Pola nie pojawiały się całopostaciowe przedstawie-
nia kobiet, za jego autorstwem przemawia duży
nacisk położony na dekoracyjność stroju Heleny
von Kittlitz, a zwłaszcza sposób odkucia twarzy
- uderzająco podobny do charakterystycznych fizjo-
nomii główek wplecionych w dekoracje jego portali
(il. 10), płaska, o blisko osadzonych migdałowych
oczach, z wydłużonym nosem, małymi ustami
i uszami o charakterystycznym kształcie). Atrybucję
tę potwierdzają dekoracje obramień trzech czworo-
listnych tablic inskrypcyjnych w zwieńczeniu. Znaj-
dują się tu motywy główek: Jubilerska” kobieca
o sercowatej twarzy w podwice i dwie anielskie
ze skrzydełkami, które przybierają kształt płatków
słonecznika. Odnajdujemy tu także bardzo plastycz-
nie ukształtowane woluty i esownice zdobione
wzdłuż krzywizn znanymi z podpisanych dzieł Pola
rzędami paciorków oraz motywy „stożkowe”.
Drugi pomnik nagrobny przypisywany Polowi
upamiętnia córkę Adama von Kittlitz - Helenę, po-
wstał z fundacji ojca po 1609 r., czyli po dacie śmier-
ci dziecka (il. II)25. Brakuje tutaj dekoracyjnego
zwieńczenia obecnego w poprzednim dziele (zastą-
piła je tablica inskrypcyjna), jednak sposób odkucia
postaci dziecka - ułożenie dłoni, zwrócenie w pra-


10. Johann Pol, fragment płyty Heleny von Kittlitz z domu von
Lest i główki ze zwieńczenia pomnika nagrobnego w kościele pa-
rafialnym w Kurowie Wielkim. Fot. Aleksandra Bek-Koreń.


11. Johann Pol, pomnik nagrobny Heleny z domu von Kittlitz
w kościele parafialnym w Kurowie Wielkim. Fot. Aleksandra
Bek-Koreń.

wo (co podkreśla układ zapięcia sukni) - oraz uży-
cie banderol jako tła dla podpisów herbów są ana-
logiczne do wyżej omówionej płyty. Niewątpliwie
obie wyszły spod dłuta tego samego rzeźbiarza. Po-
twierdza to także dekoracyjność opracowania płyty
dziewczynki. Natomiast na analogie z sygnowany-
mi dziełami Pola wskazuje zwłaszcza sposób opra-
cowania twarzy dziecka - identyczny jak główek ko-
biecych znajdujących się na portalach omawianego
rzeźbiarza.
W kontekście twórczości Johanna Pola można
spojrzeć na portal pochodzący z bolesławieckiej
kamienicy przyrynkowej nr 38 (il. 12), obecnie
wmurowany we wschodnią ścianę północnego