Muzeum Narodowe <Breslau> [Hrsg.]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Hrsg.]: Roczniki Sztuki Śląskiej (19.2010)

Związek Artystów Śląska

93

akceptował w pełni zarówno na terenie Akademii,
jak i w ramach Związku Artystów Śląska nowator-
skich poczynań Molla. W niepublikowanej autobio-
grafii Gosen wspominał: „Szkoła stawała się coraz
wyraźniej miejscem eksperymentów artystycznych,
które prowadziły do izolacji i oddalały ją od tego, co
tu na Śląsku miało swe korzenie i było istotne dla
tego miejsca”60. Ówczesne relacje między przewod-
niczącym Związku a kręgiem pedagogów związa-
nych z awangardą wyjaśniał Robert Bednorz: „Jego
postawa [Theodora von Gosena] wobec takiej osoby
jak Oskar Moll i związanego z nim kręgu wywołała
zdarzenie podobne do trzęsienia ziemi. Następ-
stwem było podjęcie inicjatyw po obu stronach”61.
Personalne powiązania Akademii i Związku,
wywołujące wrażenie nadmiernej dominacji okre-
ślonej grupy artystów w środowisku artystycznym
miasta, spowodowały ograniczenie aktywności
pedagogów Akademii na forum Związku Artystów
Śląska, którzy zainicjowali inną formułę ekspozycji
dorobku twórczego, mianowicie pokazy firmowane
przez wrocławską uczelnię artystyczną. W styczniu
1929 r. Oskar Moll otworzył „Ausstełlung Staatliche
Akademie fur Kunst und Kunstgewerbe Breslau”
(,.Wystawę Państwowej Akademii Sztuki i Przemy-


18. Otto Mueller, Zagroda chłopska z osłem i dzieckiem / Gehoft mit
Esel und Kind, 1929. Reprod. wg kat. wyst. Staatliche Akademie
jur Kunst und Ktmstgewerbe Breslau. Gemalde, Plastik, Graphik,
Architektur, Kunstgewerbe, Breslau 1930.

słu Artystycznego”). We wprowadzeniu do towa-
rzyszącego jej katalogu dyrektor uczelni dał wykład-
nię swych poglądów. Wypowiedź artysty dotycząca
programu nauczania uświadamiała prawdy, które
można było przyjąć jako osobisty głos malarza i dy-
rektora uczelni: „Twórczość artystyczna jest w po-
równaniu z codzienną pracą nadzwyczajnym osią-
gnięciem; jest ona niezwykle zależna od osobowo-
ści artysty [...] Akademia Sztuki we Wrocławiu nie
jest typem instytutu z zaordynowanymi metodami
nauczania, lecz wyrazem zajmujących się sztuką
indywidualności [...] artyści Akademii różnią się
nie według wyboru motywów, lecz tym jak twórczo
odnoszą się do problemów koloru lub formy (il. 19).
Ich zadaniem jest przybliżać te problemy studentom
i wskazywać im drogi dalszego rozwoju”62. Na tym
tle zrozumiały jest też pogląd Molla, wiceprzewod-
niczącego Związku Artystów Śląska, dotyczący jury
i kształtu wystaw prezentujących dorobek arty-
stów śląskich. Te ostatnie, jak można przypuszczać,
powinny mieć na celu wyodrębnienie wybitnych
twórców, którzy mogliby wyznaczać miarę poziomu
artystycznego i reprezentować sztukę rodzimą poza
granicami regionu. Ale jak podkreślał Moll: „Tylko
we Wrocławiu trudno przerzucać mosty między
Akademią a publicznością”. Wystawa przygoto-
wana przez uczelnię była jednak w opinii kryty-
ków istotnym wydarzeniem, a biorący w niej udział
artyści, m.in. Alexander Kanoldt, Otto Mueller,
Adolf Rading i Hans Scharoun, Johannes Molzahn
eksperymentujący w zakresie symbiozy malarstwa
abstrakcyjnego i figuratywnego, reklamy i druku,
Theodor von Gosen, autor kompozycji figuralnych
i medali łączących normy klasyczne z linią secesji,
i jego wychowanek Robert Bednorz, znany przede
wszystkim jako portrecista, wreszcie projektantka
form użytkowych Li Vinecky-Thorn, tworzyli grupę
indywidualności artystycznych.
Powołany do grona pedagogów na przeło-
mie roku 1927/1928 Molzahn poznał środowi-
sko wrocławskiej Akademii prawdopodobnie przy
okazji wystawy zorganizowanej w 1926 r. w Śląskim
Muzeum Sztuk Pięknych pt. „Farbige Bauentwiirfe”
(„Barwne projekty architektoniczne”), której inicja-
torem było stowarzyszenie Farbige Stadt (Kolo-
rowe Miasto), założone przez Adolfa Rothenberga,
fabrykanta, a zarazem protektora Akademii63. W la-
tach dwudziestych Molzahn wystawiał wspólnie
z Oskarem Mollem w Galerii Flechtheim w Berli-
nie, a na lata I wojny światowej datowała się jego