Muzeum Narodowe <Breslau> [Editor]; Muzeum Śla̜skie <Breslau> [Editor]: Roczniki Sztuki Śląskiej (19.2010)

98

Barbara Ilkosz

nowoczesnej sceny teatralnej Oskara Schlemmera.
Niemieckie rzemiosło wykonane zgodnie z ideami
Werkbundu pokazano w pawilonie „Werkraum des
Handwerks” („Warsztaty Rzemiosła”). Do interesu-
jących należała też ekspozycja zatytułowana „Farbę”
(„Barwy”), gdzie przedstawiono zagadnienia kolory-
styki na bazie stworzonego przez chemika Wilhelma
Ostwalda modelu kolorów, który wywarł w latach
dwudziestych wpływ na artystów awangardy. Aby
nie ograniczać grona zwiedzających do specjali-
stów z zakresu architektury, zorganizowano imprezy
towarzyszące, przedstawienia muzyczne i teatralne.
Pomimo rozgłosu, jaki wystawa zyskała poza
Wrocławiem, stała się ona pretekstem do konflik-
tu, który skutecznie sprzyjał przyszłym decyzjom
władz administracyjnych, w konsekwencji wyjąt-
kowo niekorzystnym dla życia kulturalnego miasta.
Eskalacja pomówień stworzyła na tyle dramatyczną
atmosferę, że największy dziennik śląski „Schlesi-
sche Zeitung” poświęcił jej serię artykułów zaty-
tułowanych Breslauer Kunstpolitik (Wrocławska poli-
tyka artystyczna)74. Informując na wstępie, że to nie
WuWA była faktyczną przyczyną „kryzysowego
roku”, próbowano bardziej szczegółowo wyja-
śnić czytelnikom źródła zaistniałej zapaści w sferze
kultury. Rozłam w środowisku miał być przede
wszystkim wynikiem różnic w standardzie życia
artystów zatrudnionych w instytucjach kulturalnych
i artystów działających niezależnie. Do grupy uprzy-
wilejowanej pod względem ekonomicznym zali-
czano osoby związane z Akademią, które ponadto
mogły podejmować dodatkowo pracę niezależ-
nie od uczelni. Informacja o dochodach ze źródeł
pozauczelnianych była aluzją do profesorów, Adolfa
Radinga i Hansa Scharouna, którzy oprócz funkcji
pedagogicznej w Akademii od 1926 r. prowadzili
wspólnie prywatne biuro architektoniczne w Berli-
nie (il. 26). Innym powodem nieporozumień miała
być polityka wystawiennicza. Wspomniane w prasie
„ciemne, tajemnicze siły” powodowały rozbicie
środowiska, o czym według „Schlesische Zeitung”
można się było przekonać przy organizacji wystaw
letnich w 1926 r., kiedy to ujawniła się nieuczciwa
polityka „prominentów”. Skutkiem ich postępowa-
nia miały być wystawy pozbawione jury. Oskarżenia
pod adresem Związku wypływały jednak najpraw-
dopodobniej z zawiedzionych nadziei, które pokła-
dano w tym, że tak duże przedsięwzięcie jak WuWA,
finansowane przez miasto, stworzy możliwość
prezentacji twórczości większego grona artystów.

Wspomniana ekspozycja była jednak efektem
autorskich działań architektów i artystów Akade-
mii, którzy nie podjęli idei wystawy środowiskowej.
Ubolewając nad większym niż gdzie indziej rozbi-
ciem środowiska, przypomniano, że nadzieję na jego
zjednoczenie wiązano z założonym w 1923 r. Wirt-
schaftsbund bildender Kiinstler Schlesiens (Związ-
kiem Gospodarczym Artystów Plastyków Śląska),
który miał reprezentować „interesy wszystkich
twórców różnych kierunków, podnieść poziom życia
artystów poprzez stworzenie możliwości wysta-
wienniczych oraz polepszyć warunki ich pracy”75.
Rozbicie i osłabienie tego stowarzyszenia przypisy-
wano działaniom zarządu Związku Artystów Śląska,
który po zorganizowanej pod patronatem Związku
Gospodarczego Artystów Plastyków w lutym 1929 r.
wystawie karnawałowej zerwał z nim współpracę.
W opinii prasy decyzja ta nie była solidarnie usta-
nowioną uchwałą Związku, lecz wynikiem „dykta-
tury prominentów”. Kolejne felietony „Schlesische
Zeitung” nie wyjaśniały sytuacji w sposób rzeczo-
wy, lecz tworzyły atmosferę sensacji i niedomó-
wień: „Krąg dyktatorów nie jest samotny. Ma swoich
zwolenników, którzy czują się zaszczyceni odbla-


26. Adolf Rading, Projekt zabudowy placu przy kościele św. Elż-
biety we Wrocławiu. Reprod.. wg Kiinstler Schlesiens, Bd. 2, Bres-
lau 1925, s. 98.