DOI issue:
Miscellanea
DOI article:Ilkosz, Barbara: Śląskie reminiscencje w twórczości Raimunda Girkego (1930-2002)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48106#0183
Śląskie reminiscencje w twórczości Raimunda Girkego (1930-2002)
179
2. Raimund Girke, Nawarstwienia / Schichtungen, 1957. Reprod. wg D. Eiger, Raimund Girke, Malerei, Ostfildern 1995, s. 31.
skiej. Obecne we wcześniejszej fazie twórczości
kontrasty form i barw teraz wyraźnie osłabły. Stabil-
ne, choć niepozbawione ruchu, struktury zaczęły
podlegać procesowi redukowania rzeźbiarskiej
faktury warstwy malarskiej i radykalnego zawęża-
nia skali barwnej do bieli i szarości. Obrazy Struk-
turfeld / Strukturalne pole, Unruhiges Farbfeld / Niespo-
kojne pole barwne, Weissstrukttir / Struktura bieli (1960)
powstały w wyniku subtelnych modulacji białych
powierzchni obrazu. Oscylowanie między światłem
i cieniem, bielą i czernią, wykorzystanie wewnętrz-
nej energii tych barw, nie eliminowało sugestii
ruchu. Artysta analizował konfiguracje zgeometry-
zowanych struktur, używając form najprostszych
- koła i kwadratu. Między innymi w obrazach Weisse
Struktur / Biała struktura, Weiss, Iwrizontal-diagonal /
Biel, poziomo -po skosie z 1963 r. wydobywał z cienko
nakładanej warstwy farby delikatne sieciowe sploty
lub rytmicznie uszeregowane linie o różnym stopniu
zagęszczenia, w układzie horyzontalnym i werty-
kalnym, niekiedy po diagonali. Dematerializowanie
wyrazistej materii malarskiej, pogłębione użyciem
bieli, która w malarstwie Girkego uzyskiwała
potencję farby świetlnej, prowadziło do powstania
obrazów monochromatycznych i uzyskania efektu
barw atmosferycznych (ił. 3). Czytelnym wyrazem
nowej idei była seria Progressionen / Progresje (1970),
w której dzięki horyzontalnym podziałom białej
płaszczyzny autor uzyskał efekt zmiennego natę-
żenia barwy, a współgrające z sobą pasma o zróżni-
cowanej energii i promieniowaniu tworzyły zinte-
growane układy. W pierwszej połowie lat siedem-
dziesiątych Raimund Girke tworzył konsekwentnie
wariacje tak pomyślanych kompozycji, wypełniając
je niekiedy strukturą organicznych, pęcherzykowa-
tych form (Farbtafel Gran I / Paleta szarości I, 1972)
i utrzymując kolorystyczną gamę szarości (Schweigen
/ Milczenie, 1972). Seria pięciu prac Grey changing /
Niuanse szarości z 1973 r. sumowała etap twórczo-
ści, w którym materialną obecność koloru sugero-
wał zaledwie widmowy ślad podziałów obrazu na
horyzontalne pola.
Proces redukowania środków plastycznych był
próbą rozpoznania już nie tyle materii farby, ile
funkcji koloru. Asceza formalna i maksymalne
wyciszenie emocji nie zawiodły jednak artysty
ani ku prowokacjom optycznym op artu, ani ku
sztuce konceptualnej. Dla Girkego, zainteresowa-
nego wprawdzie modulacjami i efektem wibrują-
cego koloru w przestrzennych aranżacjach artystów
179
2. Raimund Girke, Nawarstwienia / Schichtungen, 1957. Reprod. wg D. Eiger, Raimund Girke, Malerei, Ostfildern 1995, s. 31.
skiej. Obecne we wcześniejszej fazie twórczości
kontrasty form i barw teraz wyraźnie osłabły. Stabil-
ne, choć niepozbawione ruchu, struktury zaczęły
podlegać procesowi redukowania rzeźbiarskiej
faktury warstwy malarskiej i radykalnego zawęża-
nia skali barwnej do bieli i szarości. Obrazy Struk-
turfeld / Strukturalne pole, Unruhiges Farbfeld / Niespo-
kojne pole barwne, Weissstrukttir / Struktura bieli (1960)
powstały w wyniku subtelnych modulacji białych
powierzchni obrazu. Oscylowanie między światłem
i cieniem, bielą i czernią, wykorzystanie wewnętrz-
nej energii tych barw, nie eliminowało sugestii
ruchu. Artysta analizował konfiguracje zgeometry-
zowanych struktur, używając form najprostszych
- koła i kwadratu. Między innymi w obrazach Weisse
Struktur / Biała struktura, Weiss, Iwrizontal-diagonal /
Biel, poziomo -po skosie z 1963 r. wydobywał z cienko
nakładanej warstwy farby delikatne sieciowe sploty
lub rytmicznie uszeregowane linie o różnym stopniu
zagęszczenia, w układzie horyzontalnym i werty-
kalnym, niekiedy po diagonali. Dematerializowanie
wyrazistej materii malarskiej, pogłębione użyciem
bieli, która w malarstwie Girkego uzyskiwała
potencję farby świetlnej, prowadziło do powstania
obrazów monochromatycznych i uzyskania efektu
barw atmosferycznych (ił. 3). Czytelnym wyrazem
nowej idei była seria Progressionen / Progresje (1970),
w której dzięki horyzontalnym podziałom białej
płaszczyzny autor uzyskał efekt zmiennego natę-
żenia barwy, a współgrające z sobą pasma o zróżni-
cowanej energii i promieniowaniu tworzyły zinte-
growane układy. W pierwszej połowie lat siedem-
dziesiątych Raimund Girke tworzył konsekwentnie
wariacje tak pomyślanych kompozycji, wypełniając
je niekiedy strukturą organicznych, pęcherzykowa-
tych form (Farbtafel Gran I / Paleta szarości I, 1972)
i utrzymując kolorystyczną gamę szarości (Schweigen
/ Milczenie, 1972). Seria pięciu prac Grey changing /
Niuanse szarości z 1973 r. sumowała etap twórczo-
ści, w którym materialną obecność koloru sugero-
wał zaledwie widmowy ślad podziałów obrazu na
horyzontalne pola.
Proces redukowania środków plastycznych był
próbą rozpoznania już nie tyle materii farby, ile
funkcji koloru. Asceza formalna i maksymalne
wyciszenie emocji nie zawiodły jednak artysty
ani ku prowokacjom optycznym op artu, ani ku
sztuce konceptualnej. Dla Girkego, zainteresowa-
nego wprawdzie modulacjami i efektem wibrują-
cego koloru w przestrzennych aranżacjach artystów