DOI Heft:
Zbiory Muzeum Narodowego we Wrocławiu
DOI Artikel:Steinborn, Bożena: Malowanie zapamiętanego?
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48106#0201
Malowanie zapamiętanego?
197
9. Sandro Botticelli, Anioł nawołujący Wirgiliusza i Dantego. Frag-
ment rysunku do Pieśni XIX La Diuina Commedia, między 1472
i 1497 r. Reprod. wg wydania F. Lippmanna, Berlin 1921.
10. Sandro Botticelli, Wergiliusz nakłada Daritemu wieniec laurowy.
Fragment rysunku do Pieśni XXVII La Divina Commedia, między
1472 i 1497 r. Reprod. wg wydania F. Lippmanna, Berlin 1921.
- są to bowiem przysadziste dziewczyny, w strojach
mieszczek niemieckich lub (częściej) chłopek, czy-
li pozbawione eleganckiej zwiewności, której ślady
widzimy w wysiłkach naszego malarza.
W stronę Botticellego kieruje mnie jedna jeszcze
obserwacja. Wspomniana wyżej asymetria w po-
dziale płaszczyzny obrazowej przeprowadzona na
korzyść grzeszników, którzy nadto są charaktery-
zowani jako zróżnicowana społeczność - ma odpo-
wiedniość w dziele Dantego Alighieri Boska Komedia,
ściślej mówiąc w ilustrujących je rysunkach Botti-
cellego. Według badaczy tych rysunków, powsta-
łych na zamówienie Lorenza Medici25, prezentowały
one własną wizję malarza wersów poety26. Podob-
nie szczegółowo, żeby nie powiedzieć z socjolo-
gizującą ambicją, opisuje Dante w Ptirgatorio iln-
ferno najróżniejsze rodzaje grzeszników, ich słabo-
ści i grzechy oraz przepisane im kary. Wymyślność
męczarni grzeszników w czyśćcu i piekle sprawia, że
te karty są przepełnione ludźmi, w najróżniejszych
pozach, w przeciwieństwie do pustawych kart pieśni
o raju. Tak więc pesymistyczna ocena ludzkości
napisana przez poetę, który nb. niektórych w czyśćcu
i w piekle nazywa po imieniu (między innymi kilku
papieży27), znajduje odbicie w rysunkach florent-
czyka. Dodajmy, że liczne na kartach Czys'ćca anioły,
chociaż w zapiętych pod szyją skromnych kołnie-
rzykach, unoszą się w figurach i pozach dziewczyn
Botticellego.
Owe echa motywów zobaczonych na obrazach
Botticellego i Rafaela - mimo zdeformowania przez
niedostatki malarskich umiejętności wrocławianina
- dozwalają mi przypuszczać, że półpostacie męż-
czyzny w wieńcu na głowie i starca obok, wyłaniają-
ce się najego obrazie za Pannami Mądrymi, to Dante
i Wergiliusz, mimo że obaj są nieco inaczej charakte-
ryzowani niż na rysunkach Botticellego28. Zważmy,
11. Malarz śląski, Przypowieści o Sądzie Ostatecznym, 1554 r. Frag-
ment: Może Wergiliusz i Dante. Fot. Wojciech Rogowicz.
197
9. Sandro Botticelli, Anioł nawołujący Wirgiliusza i Dantego. Frag-
ment rysunku do Pieśni XIX La Diuina Commedia, między 1472
i 1497 r. Reprod. wg wydania F. Lippmanna, Berlin 1921.
10. Sandro Botticelli, Wergiliusz nakłada Daritemu wieniec laurowy.
Fragment rysunku do Pieśni XXVII La Divina Commedia, między
1472 i 1497 r. Reprod. wg wydania F. Lippmanna, Berlin 1921.
- są to bowiem przysadziste dziewczyny, w strojach
mieszczek niemieckich lub (częściej) chłopek, czy-
li pozbawione eleganckiej zwiewności, której ślady
widzimy w wysiłkach naszego malarza.
W stronę Botticellego kieruje mnie jedna jeszcze
obserwacja. Wspomniana wyżej asymetria w po-
dziale płaszczyzny obrazowej przeprowadzona na
korzyść grzeszników, którzy nadto są charaktery-
zowani jako zróżnicowana społeczność - ma odpo-
wiedniość w dziele Dantego Alighieri Boska Komedia,
ściślej mówiąc w ilustrujących je rysunkach Botti-
cellego. Według badaczy tych rysunków, powsta-
łych na zamówienie Lorenza Medici25, prezentowały
one własną wizję malarza wersów poety26. Podob-
nie szczegółowo, żeby nie powiedzieć z socjolo-
gizującą ambicją, opisuje Dante w Ptirgatorio iln-
ferno najróżniejsze rodzaje grzeszników, ich słabo-
ści i grzechy oraz przepisane im kary. Wymyślność
męczarni grzeszników w czyśćcu i piekle sprawia, że
te karty są przepełnione ludźmi, w najróżniejszych
pozach, w przeciwieństwie do pustawych kart pieśni
o raju. Tak więc pesymistyczna ocena ludzkości
napisana przez poetę, który nb. niektórych w czyśćcu
i w piekle nazywa po imieniu (między innymi kilku
papieży27), znajduje odbicie w rysunkach florent-
czyka. Dodajmy, że liczne na kartach Czys'ćca anioły,
chociaż w zapiętych pod szyją skromnych kołnie-
rzykach, unoszą się w figurach i pozach dziewczyn
Botticellego.
Owe echa motywów zobaczonych na obrazach
Botticellego i Rafaela - mimo zdeformowania przez
niedostatki malarskich umiejętności wrocławianina
- dozwalają mi przypuszczać, że półpostacie męż-
czyzny w wieńcu na głowie i starca obok, wyłaniają-
ce się najego obrazie za Pannami Mądrymi, to Dante
i Wergiliusz, mimo że obaj są nieco inaczej charakte-
ryzowani niż na rysunkach Botticellego28. Zważmy,
11. Malarz śląski, Przypowieści o Sądzie Ostatecznym, 1554 r. Frag-
ment: Może Wergiliusz i Dante. Fot. Wojciech Rogowicz.