DOI issue:
Zbiory Muzeum Narodowego we Wrocławiu
DOI article:Korżel-Kraśna, Małgorzata: Drewniane obudowy zegarów z XVIII i początku XIX wieku na Śląsku: wybrane przykłady
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48106#0222
218
Małgorzata Korżel-Kraśna
wzory angielskie. Składa się z wyraźnie wydzielo-
nych: podstawy, trzonu i głowicy. Podstawa zegara
w kształcie prostopadłościanu z wydatnym i szer-
szym od ścianek cokołem wsparta jest na czte-
3. Heribertus Potz, zegar szafowo-podlogowy, Głogów, ok. 1720.
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Fot. Grzegorz Zygier.
rech niskich kulistych nóżkach i zakończona u góry
szerszą profilowaną listwą oddzielającą ją od trzonu
zegara. Front podstawy dekorowany jest umiesz-
czoną pośrodku prostokątną płyciną wypełnioną
intarsjowanym ornamentem wstęgowym i groteską
z jasnego drewna na ciemnym tle. Trzon zegara ma
kształt wydłużonego prostopadłościanu, tej samej
szerokości co podstawa, i zakończony jest u dołu
i u góry listwami profilowanymi. Ścianka fron-
towa trzonu posiada duże prostokątne jednoskrzy-
dłowe drzwiczki, zdobione płyciną z kolistym prze-
szklonym otworem poniżej połowy jej wysoko-
ści. Płyciną wypełniona jest ornamentem wstęgo-
wym i groteską z wizerunkami zwierząt w układzie
symetrycznym (także jasny wzór na ciemnym tle).
Drzwiczki zaopatrzone są w mały metalowy szyld
kluczyny. Głowica zegara jest nieco szersza od jego
trzonu, zwieńczona wysokim i wydatnym szczy-
tem falistym, dekorowanym intarsjowanym orna-
mentem wici roślinnej. Kwadratowa ścianka fron-
towa głowicy flankowana jest po bokach dwiema
ciemnymi (hebanowymi) kręconymi kolumna-
mi, pośrodku posiada oszklone jednoskrzydłowe
drzwiczki z wąską ramą ujętą cienką listwą profi-
lowaną. Okrągła tarcza zegara zrobiona jest z mo-
siądzu złoconego. Obudowa wykonana została
z drewna sosnowego fornirowanego orzechem.
Wyraźny wpływ wzorów angielskich na obudowę
zegara z Głogowa widać w smukłości skrzyni (wyso-
kość 228 cm, szerokość 44 cm) i w dekoracji głowicy
bardzo charakterystycznymi kręconymi kolumien-
kami oraz kolistym otworem na trzonie, umożli-
wiającym obserwowanie pracy wahadła. Podobnie
jak w zegarach angielskich do około 1720 r., tarcza
zegarowa i front głowicy mają kształt koła (po tym
czasie najczęściej mają one półkoliste zakończenie).
Natomiast od wzorów z Wysp Brytyjskich odbiega
utrzymanie tej samej szerokości podstawy co trzonu
oraz zastosowanie oryginalnego wysokiego falistego
szczytu głowicy. Wnętrze szafy wyklejone jest ryci-
nami przedstawiającymi cykl przedstawień vanita-
tywnych.
Warsztat Heribertusa Potza w Głogowie nale-
żał do większych na Śląsku i wytwarzał różne typy
chronometrów, czego potwierdzeniem są wymie-
niany już wcześniej zegar szafkowy oraz zegar kaflo-
wy ze zbiorów prywatnych, wykonany na początku
XVIII wieku18. Przypuszczalnie Głogów był drugim
obok Wrocławia dużym ośrodkiem produkcji zega-
rów w XVIII stuleciu na Śląsku. Oprócz Potza duży
Małgorzata Korżel-Kraśna
wzory angielskie. Składa się z wyraźnie wydzielo-
nych: podstawy, trzonu i głowicy. Podstawa zegara
w kształcie prostopadłościanu z wydatnym i szer-
szym od ścianek cokołem wsparta jest na czte-
3. Heribertus Potz, zegar szafowo-podlogowy, Głogów, ok. 1720.
Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Fot. Grzegorz Zygier.
rech niskich kulistych nóżkach i zakończona u góry
szerszą profilowaną listwą oddzielającą ją od trzonu
zegara. Front podstawy dekorowany jest umiesz-
czoną pośrodku prostokątną płyciną wypełnioną
intarsjowanym ornamentem wstęgowym i groteską
z jasnego drewna na ciemnym tle. Trzon zegara ma
kształt wydłużonego prostopadłościanu, tej samej
szerokości co podstawa, i zakończony jest u dołu
i u góry listwami profilowanymi. Ścianka fron-
towa trzonu posiada duże prostokątne jednoskrzy-
dłowe drzwiczki, zdobione płyciną z kolistym prze-
szklonym otworem poniżej połowy jej wysoko-
ści. Płyciną wypełniona jest ornamentem wstęgo-
wym i groteską z wizerunkami zwierząt w układzie
symetrycznym (także jasny wzór na ciemnym tle).
Drzwiczki zaopatrzone są w mały metalowy szyld
kluczyny. Głowica zegara jest nieco szersza od jego
trzonu, zwieńczona wysokim i wydatnym szczy-
tem falistym, dekorowanym intarsjowanym orna-
mentem wici roślinnej. Kwadratowa ścianka fron-
towa głowicy flankowana jest po bokach dwiema
ciemnymi (hebanowymi) kręconymi kolumna-
mi, pośrodku posiada oszklone jednoskrzydłowe
drzwiczki z wąską ramą ujętą cienką listwą profi-
lowaną. Okrągła tarcza zegara zrobiona jest z mo-
siądzu złoconego. Obudowa wykonana została
z drewna sosnowego fornirowanego orzechem.
Wyraźny wpływ wzorów angielskich na obudowę
zegara z Głogowa widać w smukłości skrzyni (wyso-
kość 228 cm, szerokość 44 cm) i w dekoracji głowicy
bardzo charakterystycznymi kręconymi kolumien-
kami oraz kolistym otworem na trzonie, umożli-
wiającym obserwowanie pracy wahadła. Podobnie
jak w zegarach angielskich do około 1720 r., tarcza
zegarowa i front głowicy mają kształt koła (po tym
czasie najczęściej mają one półkoliste zakończenie).
Natomiast od wzorów z Wysp Brytyjskich odbiega
utrzymanie tej samej szerokości podstawy co trzonu
oraz zastosowanie oryginalnego wysokiego falistego
szczytu głowicy. Wnętrze szafy wyklejone jest ryci-
nami przedstawiającymi cykl przedstawień vanita-
tywnych.
Warsztat Heribertusa Potza w Głogowie nale-
żał do większych na Śląsku i wytwarzał różne typy
chronometrów, czego potwierdzeniem są wymie-
niany już wcześniej zegar szafkowy oraz zegar kaflo-
wy ze zbiorów prywatnych, wykonany na początku
XVIII wieku18. Przypuszczalnie Głogów był drugim
obok Wrocławia dużym ośrodkiem produkcji zega-
rów w XVIII stuleciu na Śląsku. Oprócz Potza duży