DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.43489#0087
Rafał Nawrocki
KTO BYŁ TWÓRCĄ
KAPLICY LIGĘZÓW W BOLESŁAWIU?
W Bolesławiu, miejscowości położonej w powiecie dąbrowskim, około 30
km na północ od Tarnowa, znajduje się kaplica grobowa Stanisława Ligęzy
i jego żony Katarzyny z Broniowskich, zbudowana na początku XVII wieku.
Przylega ona od południa do nawy kościoła parafialnego. Zabytek w wyraźny
sposób nawiązuje do wzniesionego kilka lat wcześniej mauzoleum Branickich
w Niepołomicach. W bolesławskiej budowli, podobnie jak w jej poprzednicz-
ce, nagrobek umieszczono naprzeciw wejścia, a w nim wyrzeźbiono parę
małżonków klęczących w pozie adoracji (jedynie adorowaną postać Chrystusa
Zmartwychwstałego zastąpiono w Bolesławiu krucyfiksem)1.
Najbardziej złożonym i zagadkowym zagadnieniem związanym z kaplicą
Ligęzów jest kwestia autorstwa. W tekście tablicy fundacyjnej grobowca
(obecnie wmurowanej w zewnętrzną, północną ścianę kaplicy Serca Pana
Jezusa dobudowanej do kościoła w późniejszym czasie) znajduje się krypto-
gram: „Tomas Vincentii Natalis Ragusinus”. Badacze uznali nazwisko ukryte
w napisie za podpis architekta. Dopiero dokument znaleziony niedawno przez
monografistę kaplicy Piotra Drewniaka ujawnił nieznane dotąd fakty. Kontrakt
na budowę kaplicy Ligęzów zawarty w Krakowie 7 sierpnia 1605 r. wymienia
dwóch budowniczych: Andrzeja Jastrząbka i Benedykta Bonanome. Zdaniem
badacza muratorzy realizowali projekt znanego nam z kryptogramu Tomasza
z Raguzy2.
Domniemany architekt kaplicy Ligęzów jest postacią zagadkową. Nie
mamy informacji o jego działalności artystycznej. Jerzy Łoziński i Piotr Dre-
wniak wyrazili pogląd, że był to jeden z wielu pińczowskich lapicydów.
Autorzy nie rozstrzygnęli także, czy Tomasz pochodził z Raguzy leżącej na
1 J. Ł o z i ń s k i, Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620, Warszawa 1973,
s. 141-142.
2 P. Drewniak, Kaplica grobowa Ligęzów przy kościele parafialnym w Bolesławiu,
„Tarnowskie Studia Teologiczne” 1995/1996, t. 14, s. 397-401. Por. także: Ł o z i ń s k i, dz.
cyt., s. 142, zestawienie literatury s. 193-194.
KTO BYŁ TWÓRCĄ
KAPLICY LIGĘZÓW W BOLESŁAWIU?
W Bolesławiu, miejscowości położonej w powiecie dąbrowskim, około 30
km na północ od Tarnowa, znajduje się kaplica grobowa Stanisława Ligęzy
i jego żony Katarzyny z Broniowskich, zbudowana na początku XVII wieku.
Przylega ona od południa do nawy kościoła parafialnego. Zabytek w wyraźny
sposób nawiązuje do wzniesionego kilka lat wcześniej mauzoleum Branickich
w Niepołomicach. W bolesławskiej budowli, podobnie jak w jej poprzednicz-
ce, nagrobek umieszczono naprzeciw wejścia, a w nim wyrzeźbiono parę
małżonków klęczących w pozie adoracji (jedynie adorowaną postać Chrystusa
Zmartwychwstałego zastąpiono w Bolesławiu krucyfiksem)1.
Najbardziej złożonym i zagadkowym zagadnieniem związanym z kaplicą
Ligęzów jest kwestia autorstwa. W tekście tablicy fundacyjnej grobowca
(obecnie wmurowanej w zewnętrzną, północną ścianę kaplicy Serca Pana
Jezusa dobudowanej do kościoła w późniejszym czasie) znajduje się krypto-
gram: „Tomas Vincentii Natalis Ragusinus”. Badacze uznali nazwisko ukryte
w napisie za podpis architekta. Dopiero dokument znaleziony niedawno przez
monografistę kaplicy Piotra Drewniaka ujawnił nieznane dotąd fakty. Kontrakt
na budowę kaplicy Ligęzów zawarty w Krakowie 7 sierpnia 1605 r. wymienia
dwóch budowniczych: Andrzeja Jastrząbka i Benedykta Bonanome. Zdaniem
badacza muratorzy realizowali projekt znanego nam z kryptogramu Tomasza
z Raguzy2.
Domniemany architekt kaplicy Ligęzów jest postacią zagadkową. Nie
mamy informacji o jego działalności artystycznej. Jerzy Łoziński i Piotr Dre-
wniak wyrazili pogląd, że był to jeden z wielu pińczowskich lapicydów.
Autorzy nie rozstrzygnęli także, czy Tomasz pochodził z Raguzy leżącej na
1 J. Ł o z i ń s k i, Grobowe kaplice kopułowe w Polsce 1520-1620, Warszawa 1973,
s. 141-142.
2 P. Drewniak, Kaplica grobowa Ligęzów przy kościele parafialnym w Bolesławiu,
„Tarnowskie Studia Teologiczne” 1995/1996, t. 14, s. 397-401. Por. także: Ł o z i ń s k i, dz.
cyt., s. 142, zestawienie literatury s. 193-194.