Studia archeologiczne (2.1984)

Olga Hirsch-Dyczek
Uniwersytet Jagielloński

ZYGMUNT MINEYKO
"Prowadzenie próbnych badań zleciłem P. Mineyce, inżynierowi wilajetu
Janiny, którego Akif-Pacha, gubernator generalny Epiru i Tessalii był łas-
kaw dać do mojej dyspozycji celem prowadzenia prac wykopaliskowych i któ-
remu wdzięczny jestem za pomoc w prowadzeniu pierwszych wykopalisk" .
Tych kilka słów umieszczonych w przypisie to wszystko, co napisał C. Ca-
rapanos o Mineyce w pierwszej publikacji wykopalisk prowadzonych w staro-
żytnej Dodonie, która ukazała się w 1878 r. w Paryżu. Trzeba zaznaczyć, że
największą rewelacją dla ówczesnego świata naukowego była nie tyle sama
publikacja wykopalisk, co poprzedzający ją raport złożony przez Carapanosa
w francuskiej Academie des Inscriptions et Belles Lettres, w którym na
podstawie przeprowadzonych badań terenowych zgłosił odkrycie, a więc właś-
ciwe umiejscowienie Dodony w dolinie Tcharacovista, 18 kilometrów na połu-
dniowy zachód od miejscowości Janina, podczas gdy wcześniej umiejscawiano
, , 2
słynną wyrocznię w miejscowości Konica położonej na połnoc od Janiny .
To odkrycie jednego z najważniejszych greckich sanktuariów stało się ty-
tułem do sławy dla bogatego Greka. Ale czy właśnie Carapanos zasłużył na
laury odkrywcy? Wydaje się, że ten tak w końcu ważny problem nigdy nie zos-
tanie ostatecznie rozstrzygnięty. Z jednej bowiem strony mamy oficjalną,
drukowaną publikację, a z drugie j^ wyjaśnienie domagającego się sprawiedli-
wości emigranta polskiego Z. Mineyki wysłane z dalekiej Turcji do Akademii
Francuskiej i do najważniejszej instytucji naukowej w ojczyźnie, Pol-
skiej Akademii Umiejętności, od której oczekiwał pomocy i z pewnością uz-
3
nania . On właśnie uważał się za pierwszego odkrywcę Dodony. Znając koleje
życia Mineyki, jego gorący patriotyzm oraz działalność społeczną i poli-
tyczną można saćdzió, że chodziło mu nie tylko o związanie odkrycia Dodony
z własnym nazwiskiem, ale też z nauką polską, z imieniem jego ukochanej
ojczyzny, nie istniejącej w tym czasie *na mapie świata.

C. Carapanos, Dodonę et ses ruines, Paryż 1878, s. 2, przypis 2.
2
M.Sokołowski, 0 wykopaliskach dodońskich i udziale w nich p. Z. Mineyki, Roz-
prawy i sprawozdania z posiedzeń Wydziału Historii i Filozofii Akademii Umiejętnoś-
ci, t. VIII, Kraków i8?8, dodatek,s. II.
Memoriał Mineyki wysłany do Akademii Umiejętności na ręce prof. Łepkowskiego
był podstawą referatu M. Sokołowskiego ogłoszonego drukiem w Rozprawacn i sprawozda-
niach Akademii Umiejętności (por. przypis 2).