DOI article:
Chabiera, Aleksandra: Malowidła z grobowca III w Wardian, Aleksandria
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.52442#0016
14
Aleksandra Chabiera
Spore zniszczenia nic przeszkadzają w określeniu charakteru dekoracji. W części
górnej najwyższy widoczny poziom to czarne i białe kwadraty. Niżej - ciemno żółty
pas z ukośnymi ciemnopomarańczowymi smugami. Pod mm imitacja wątku z
długich, białych ciosów obramowanych czarnymi pasami, prawdopodobnie imitują-
cymi boniowanie. Cały dolny rejestr (ok. 90 cm wysokości) o podziale pionowym
zajmuje imitacja okładziny marmurowej, przedzielonej w prawej części pionowym
pasem (ok. 30 cm szerokości). Może on naśladować pilaster lub oddzielającą okładzi-
nę z innego rodzaju kamienia.
Kolory użyte to głównie szary i miejscami zielony z czerwonymi i różowymi
planikami oraz czerwonymi, nierównymi kreskami. Płyta okładzinowa oddana jest w
kolorze beżowym, zielonym i żółtym, z czarno-białymi żyłkami „marmuru”.
Poniżej dolnego rejestru ściana jest bardzo zniszczona, z szerokim wykuciem na
samym dole, jednak zachowały się ślady poziomego, ciemnego pasa (prawdopo-
dobnie jest to plinta).
W obu rejestrach każdy z pasów, ciosy i poszczególne kwadraty czarno-białej
szachownicy, a także pionowy pas w rejestrze dolnym, oddzielone są od siebie wyżło-
bionymi i wypełnionymi farbą rowkami. W poprzek dolnego rejestru biegnie szerokie
zgrubienie (10-16 cm), wyglądające na wypełnione i zamalowane pęknięcie (widać,
że oryginalne malowidło przykryte jest częściowo plombą).
Analiza malowideł ściennych z grobowca III
Malowidła w hypogeum III badane były przez kilku naukowców. W pierwszym
artykule, opublikowanym przez Riad’a w 1964 roku, zawarty został opis odkrytych
dekoracji, lecz bez żadnego datowania kompleksu1". W 1967 roku Riad opublikował
kompleks czterech hypogeów oraz ich dekoracji10 11. Malowidła z grobowca III zostały
opisane dość dokładnie, ale bez analizy krytycznej i datowane na podstawie stylu oraz
zaobserwowanego eklektyzmu grecko-egipskiego na schyłek epoki hellenistycznej
lub początek rzymskiej12.
J. Weitzmann-Fiedler jako pierwsza uznała malowidła grobowca III za chrześci-
jańskie, identyfikując sylwetkę leżącego nagiego mężczyzny jako odpoczywającego
Jonasza13 14.
Niezależnie od Weitzmann-Fiedler A. Barbet zidentyfikowała dodatkowo przed-
stawienie postaci męskiej ze zwierzętami jako Dobrego Pasterza, a plotek w scenie z
henną jako połączone krzyże - łaciński i grecki1 ’. Datowanie grobowca III zapropo-
nowały one na IV wiek.
Za argumentami wnoszącymi nowy element do dyskusji na temat malowideł z
Wardian opowiedziała się też M. Rassart-Debcrgh. uznając eklektyczny styl i motywy
10 Riad 1964: 169-172.
’’ Riad 1967: 89-96.
12 Ibidem, p. 96.
13 Weitzmann-Fiedler 1979: 273.
14 Barbet 1980: 391-400.
Aleksandra Chabiera
Spore zniszczenia nic przeszkadzają w określeniu charakteru dekoracji. W części
górnej najwyższy widoczny poziom to czarne i białe kwadraty. Niżej - ciemno żółty
pas z ukośnymi ciemnopomarańczowymi smugami. Pod mm imitacja wątku z
długich, białych ciosów obramowanych czarnymi pasami, prawdopodobnie imitują-
cymi boniowanie. Cały dolny rejestr (ok. 90 cm wysokości) o podziale pionowym
zajmuje imitacja okładziny marmurowej, przedzielonej w prawej części pionowym
pasem (ok. 30 cm szerokości). Może on naśladować pilaster lub oddzielającą okładzi-
nę z innego rodzaju kamienia.
Kolory użyte to głównie szary i miejscami zielony z czerwonymi i różowymi
planikami oraz czerwonymi, nierównymi kreskami. Płyta okładzinowa oddana jest w
kolorze beżowym, zielonym i żółtym, z czarno-białymi żyłkami „marmuru”.
Poniżej dolnego rejestru ściana jest bardzo zniszczona, z szerokim wykuciem na
samym dole, jednak zachowały się ślady poziomego, ciemnego pasa (prawdopo-
dobnie jest to plinta).
W obu rejestrach każdy z pasów, ciosy i poszczególne kwadraty czarno-białej
szachownicy, a także pionowy pas w rejestrze dolnym, oddzielone są od siebie wyżło-
bionymi i wypełnionymi farbą rowkami. W poprzek dolnego rejestru biegnie szerokie
zgrubienie (10-16 cm), wyglądające na wypełnione i zamalowane pęknięcie (widać,
że oryginalne malowidło przykryte jest częściowo plombą).
Analiza malowideł ściennych z grobowca III
Malowidła w hypogeum III badane były przez kilku naukowców. W pierwszym
artykule, opublikowanym przez Riad’a w 1964 roku, zawarty został opis odkrytych
dekoracji, lecz bez żadnego datowania kompleksu1". W 1967 roku Riad opublikował
kompleks czterech hypogeów oraz ich dekoracji10 11. Malowidła z grobowca III zostały
opisane dość dokładnie, ale bez analizy krytycznej i datowane na podstawie stylu oraz
zaobserwowanego eklektyzmu grecko-egipskiego na schyłek epoki hellenistycznej
lub początek rzymskiej12.
J. Weitzmann-Fiedler jako pierwsza uznała malowidła grobowca III za chrześci-
jańskie, identyfikując sylwetkę leżącego nagiego mężczyzny jako odpoczywającego
Jonasza13 14.
Niezależnie od Weitzmann-Fiedler A. Barbet zidentyfikowała dodatkowo przed-
stawienie postaci męskiej ze zwierzętami jako Dobrego Pasterza, a plotek w scenie z
henną jako połączone krzyże - łaciński i grecki1 ’. Datowanie grobowca III zapropo-
nowały one na IV wiek.
Za argumentami wnoszącymi nowy element do dyskusji na temat malowideł z
Wardian opowiedziała się też M. Rassart-Debcrgh. uznając eklektyczny styl i motywy
10 Riad 1964: 169-172.
’’ Riad 1967: 89-96.
12 Ibidem, p. 96.
13 Weitzmann-Fiedler 1979: 273.
14 Barbet 1980: 391-400.