DOI Artikel:
Chabiera, Aleksandra: Malowidła z grobowca III w Wardian, Aleksandria
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52442#0019
Malowidła z grobowca III w Wardian...
17
z wciąż widoczną oryginalną polichromią. miejscami widoczne są fragmenty niektó-
rych namalowanych motywów (fig. 3). H. Riad w pierwszej publikacji malowideł nie
identyfikował leżącego mężczyzny z konkretną postacią. Uznał za prawdopodobne,
że jest to jakieś bóstwo. Co do zniszczonej lewej strony, stwierdził, że mogła ona
przedstawiać analogiczną siedzącą postać, chociaż uznał, że nic pewnego nie można
zaproponować z powodu ubytków2'. W następnym artykule, poświęconym już całości
kompleksu czterech grobowców odkrytych w 1960, Riad uznał przedstawienie statku
za najbardziej prawdopodobne w lewej części malowidła'8. Obie propozycje nie były
wynikami wnikliwych analiz, a jedynie przyczynkiem do długoletniej dyskusji na
temat omawianego malowidła.
J. Weitzmann-Fiedler i A. Barbet pierwsze dostrzegły zarysy głowy potwora
morskiego w7 pozostałościach lewej części malowidła27 28 29. M. S. Venit w7 sw7oim szcze-
gółowym artykule na temat grobowca III doszła do wniosku, że kształtem uznanym
przez tych badaczy za glowzę potw ora morskiego są po prostu zniszczenia i obtłucze-
nia na powierzchni fresku3". Jednak ta hipoteza jest nie do utrzymania. Dokładne
obserwacje dowodzą, że miejsca uznane przez Venit za zniszczone są pokryte
przetrwałymi fragmentami dekoracji.
Rzetelne badania nad tym malowidłem, wraz z wyszczególnieniem miejsc znisz-
czeń i zachowanych polichromii, przeprow-adził M. Rodziewicz. On jako pierwszy
dostrzegł znaczenie dokładnej analizy najgorzej zachowanej części malowidła dla
interpretacji całości przedstawienia31.
Pierwszy element, nasuwający skojarzenie z potworem morskim z przypowieści
o Jonaszu, to jasnozielone powierzchnie z małymi, czarnymi kropkami ograniczone
czarnym lub brązowawym konturem. Jest na nich sporo ubytków7, jednak zachownlo
się wystarczająco dużo warstwy malarskiej, aby móc stwierdzić, że tak użyte kolory
nie mogą być „skalistym krajobrazem pokrytym roślinnością”, jak uważała Vemt32.
Skala, na której leży Jonasz, oraz krajobraz z malowidła przedstawiającego pasterza
są namalowane w7 całkiem inny sposób: szerokie, zielone pasy zaznaczają tylko
krzywiznę terenu, nie są wypełniane żadnym kolorem.
Na omawianym fresku kontury są dokładnie wypełnione zielenią, w7 dodatku
wzbogaconą o czarne kropki. Zagięcia konturów odpowiadają typowemu sposobowi
przedstawiania ketosa z profilu: dobrze widać jego otwarty pysk, długie uszy7, szyję i
przednią prawą kończynę, przypominającą kształtem nogę konia (wielka ryba z
przypowieści biblijnej w sztuce wczesnochrześcijańskiej przedstawiana była też jako
potwór morski - ketos lub mitologiczny hippocampus33).
Zarysy motywów7 tego fragmentu fresku i proponowane kontury fragmentów7
zniszczonych przedstawione są na ilustracji (fig. 12).
27 Riad 1964: 172.
28 riad 1967: 93; cf. VENIT 1988: 82.
29 Weitzmann-Fiedler 1979: 272. Barbet 1980: 393.
30 YENIT 1988: 83.
31 Rodziewicz 1993: 282.
32 Venit 1988: 83.
33 REAU 1956: 414.
17
z wciąż widoczną oryginalną polichromią. miejscami widoczne są fragmenty niektó-
rych namalowanych motywów (fig. 3). H. Riad w pierwszej publikacji malowideł nie
identyfikował leżącego mężczyzny z konkretną postacią. Uznał za prawdopodobne,
że jest to jakieś bóstwo. Co do zniszczonej lewej strony, stwierdził, że mogła ona
przedstawiać analogiczną siedzącą postać, chociaż uznał, że nic pewnego nie można
zaproponować z powodu ubytków2'. W następnym artykule, poświęconym już całości
kompleksu czterech grobowców odkrytych w 1960, Riad uznał przedstawienie statku
za najbardziej prawdopodobne w lewej części malowidła'8. Obie propozycje nie były
wynikami wnikliwych analiz, a jedynie przyczynkiem do długoletniej dyskusji na
temat omawianego malowidła.
J. Weitzmann-Fiedler i A. Barbet pierwsze dostrzegły zarysy głowy potwora
morskiego w7 pozostałościach lewej części malowidła27 28 29. M. S. Venit w7 sw7oim szcze-
gółowym artykule na temat grobowca III doszła do wniosku, że kształtem uznanym
przez tych badaczy za glowzę potw ora morskiego są po prostu zniszczenia i obtłucze-
nia na powierzchni fresku3". Jednak ta hipoteza jest nie do utrzymania. Dokładne
obserwacje dowodzą, że miejsca uznane przez Venit za zniszczone są pokryte
przetrwałymi fragmentami dekoracji.
Rzetelne badania nad tym malowidłem, wraz z wyszczególnieniem miejsc znisz-
czeń i zachowanych polichromii, przeprow-adził M. Rodziewicz. On jako pierwszy
dostrzegł znaczenie dokładnej analizy najgorzej zachowanej części malowidła dla
interpretacji całości przedstawienia31.
Pierwszy element, nasuwający skojarzenie z potworem morskim z przypowieści
o Jonaszu, to jasnozielone powierzchnie z małymi, czarnymi kropkami ograniczone
czarnym lub brązowawym konturem. Jest na nich sporo ubytków7, jednak zachownlo
się wystarczająco dużo warstwy malarskiej, aby móc stwierdzić, że tak użyte kolory
nie mogą być „skalistym krajobrazem pokrytym roślinnością”, jak uważała Vemt32.
Skala, na której leży Jonasz, oraz krajobraz z malowidła przedstawiającego pasterza
są namalowane w7 całkiem inny sposób: szerokie, zielone pasy zaznaczają tylko
krzywiznę terenu, nie są wypełniane żadnym kolorem.
Na omawianym fresku kontury są dokładnie wypełnione zielenią, w7 dodatku
wzbogaconą o czarne kropki. Zagięcia konturów odpowiadają typowemu sposobowi
przedstawiania ketosa z profilu: dobrze widać jego otwarty pysk, długie uszy7, szyję i
przednią prawą kończynę, przypominającą kształtem nogę konia (wielka ryba z
przypowieści biblijnej w sztuce wczesnochrześcijańskiej przedstawiana była też jako
potwór morski - ketos lub mitologiczny hippocampus33).
Zarysy motywów7 tego fragmentu fresku i proponowane kontury fragmentów7
zniszczonych przedstawione są na ilustracji (fig. 12).
27 Riad 1964: 172.
28 riad 1967: 93; cf. VENIT 1988: 82.
29 Weitzmann-Fiedler 1979: 272. Barbet 1980: 393.
30 YENIT 1988: 83.
31 Rodziewicz 1993: 282.
32 Venit 1988: 83.
33 REAU 1956: 414.