DOI article:
Chabiera, Aleksandra: Malowidła z grobowca III w Wardian, Aleksandria
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.52442#0020
18
Aleksandra Chabiera
Zielony kolor pokiyty czarnymi kropkami nie może być też fragmentem przed-
stawienia statku ani krajobrazu z roślinnością, która - co widać choćby wokół postaci
Jonasza - jest zobrazowana przy pomocy lekkich pociągnięć pędzla.
Charakterystycznymi cechami cielska hippocampusa są: smoczy pysk, długie,
szpiczaste, włochate uszy, wygięta szyja, nogi końskie wyciągnięte jak w galopie i
wężowe sploty długiego ogona, a całość w kolorze zielonym lub brązowym. Jonasz
wypluwany przez hippocampusa jest widoczny mniej więcej od pasa w górę (nogi
zazwyczaj jeszcze są w paszczy potw-ora), nagi, w pozie orania lub z wyciągniętymi
przed siebie ramionami.
Ta scena z Księgi Jonasza w grobowcu aleksandryjskini namalow ana została nie-
mal identycznie jak w katakumbach św. Kaliksta z początku III wieku34, w Katakum-
bach Priscylli, w Cubiculum Yelatio z końca III wieku czy w cubiculum Zwdasto-
wania z drugiej połowy III wieku35.
Kolejnym elementem jest fragment motywu w kolorze brązowym widoczny
obok i nieco poniżej głowy potwora morskiego. Zachowany częściow'0 kształt przy-
pomina postać ludzką (od pasa w górę) przedstawioną poziomo, z wyciągniętymi
przed siebie rękoma (fig. 3, 12). Powierzchnia, na której powinna być namalowana
głowa to jeden duży ubytek, jednak widać wciąż zakrzywienie szyi i potylicy. Syl-
wetka ta jest namalowana przy użyciu tego samego kolom (czerwonobrązowego) co
ciało Jonasza pod pergolą i w7 pozie typowej dla przedstawień proroka wypluwanego
przez ketosa36.
Różnice w rozmiarach postaci wyphrwanej przez potwora i leżącej na skale są
często spotykane w przedstawdemach cyklicznych. Artysta więcej przestrzeni poświę-
ci! na ciało ketosa (symbol śmierci), a Jonasz został dokładnie pokazany w7 momencie
wypoczynku pod pergolą - ten epizod cyklu jest ważny dla sztuki nagrobnej jako
symbol wiecznego spoczynku w raju (wydostanie się z paszczy potwora jest nato-
miast metaforą zmartwychwstania)3 .
Także i w tym przypadku liczne są analogie z przedstaw demami znanymi z kata-
kumb rzymskich. Jonasz wypluwany przez potwora morskiego, w pozycji niemal
poziomej, nieco nachylony głową do dołu widnieje na sklepieniu cubiculum Zuzanny
w katakumbach Piotra i Marcellina (datowanym na połowę IV wieku)38 i na wielu
innych malowidłach.
Blękitnozielony kolor zachowany na dużej powierzchni poniżej postaci wyplu-
wanego Jonasza poświadcza dodatkowa interpretację sceny: jest to zobrazowanie
przybrzeżnych wód. w których hippocampus pozbył się proroka ze swego wnętrza.
Najczęściej historię Jonasza pokazywano we wczesnej sztuce chrześcijańskiej za
pomocą cyklu: Jonasz wyrzucany ze statku trafia prosto do paszczy potw'ora - Jonasz
M Leclercq 1926: 2581-2582, fig. 6284.
'5 Ibidem, p. 100. fig. 111.
36 REAU 1956: 417.
' Ibidem, p. 415; cf. LAWRENCE 1961: 325-326.
38 DECKERS, SEELIGER. MlETKE 1987: 284.
Aleksandra Chabiera
Zielony kolor pokiyty czarnymi kropkami nie może być też fragmentem przed-
stawienia statku ani krajobrazu z roślinnością, która - co widać choćby wokół postaci
Jonasza - jest zobrazowana przy pomocy lekkich pociągnięć pędzla.
Charakterystycznymi cechami cielska hippocampusa są: smoczy pysk, długie,
szpiczaste, włochate uszy, wygięta szyja, nogi końskie wyciągnięte jak w galopie i
wężowe sploty długiego ogona, a całość w kolorze zielonym lub brązowym. Jonasz
wypluwany przez hippocampusa jest widoczny mniej więcej od pasa w górę (nogi
zazwyczaj jeszcze są w paszczy potw-ora), nagi, w pozie orania lub z wyciągniętymi
przed siebie ramionami.
Ta scena z Księgi Jonasza w grobowcu aleksandryjskini namalow ana została nie-
mal identycznie jak w katakumbach św. Kaliksta z początku III wieku34, w Katakum-
bach Priscylli, w Cubiculum Yelatio z końca III wieku czy w cubiculum Zwdasto-
wania z drugiej połowy III wieku35.
Kolejnym elementem jest fragment motywu w kolorze brązowym widoczny
obok i nieco poniżej głowy potwora morskiego. Zachowany częściow'0 kształt przy-
pomina postać ludzką (od pasa w górę) przedstawioną poziomo, z wyciągniętymi
przed siebie rękoma (fig. 3, 12). Powierzchnia, na której powinna być namalowana
głowa to jeden duży ubytek, jednak widać wciąż zakrzywienie szyi i potylicy. Syl-
wetka ta jest namalowana przy użyciu tego samego kolom (czerwonobrązowego) co
ciało Jonasza pod pergolą i w7 pozie typowej dla przedstawień proroka wypluwanego
przez ketosa36.
Różnice w rozmiarach postaci wyphrwanej przez potwora i leżącej na skale są
często spotykane w przedstawdemach cyklicznych. Artysta więcej przestrzeni poświę-
ci! na ciało ketosa (symbol śmierci), a Jonasz został dokładnie pokazany w7 momencie
wypoczynku pod pergolą - ten epizod cyklu jest ważny dla sztuki nagrobnej jako
symbol wiecznego spoczynku w raju (wydostanie się z paszczy potwora jest nato-
miast metaforą zmartwychwstania)3 .
Także i w tym przypadku liczne są analogie z przedstaw demami znanymi z kata-
kumb rzymskich. Jonasz wypluwany przez potwora morskiego, w pozycji niemal
poziomej, nieco nachylony głową do dołu widnieje na sklepieniu cubiculum Zuzanny
w katakumbach Piotra i Marcellina (datowanym na połowę IV wieku)38 i na wielu
innych malowidłach.
Blękitnozielony kolor zachowany na dużej powierzchni poniżej postaci wyplu-
wanego Jonasza poświadcza dodatkowa interpretację sceny: jest to zobrazowanie
przybrzeżnych wód. w których hippocampus pozbył się proroka ze swego wnętrza.
Najczęściej historię Jonasza pokazywano we wczesnej sztuce chrześcijańskiej za
pomocą cyklu: Jonasz wyrzucany ze statku trafia prosto do paszczy potw'ora - Jonasz
M Leclercq 1926: 2581-2582, fig. 6284.
'5 Ibidem, p. 100. fig. 111.
36 REAU 1956: 417.
' Ibidem, p. 415; cf. LAWRENCE 1961: 325-326.
38 DECKERS, SEELIGER. MlETKE 1987: 284.