DOI Artikel:
Pieńkowska, Agnieszka: Zmiany religijne w okresie Dżemdet Nasr w świetle pozostałości architektonicznych i źródeł pisanych
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.52442#0157
Zmiany religijne w okresie Dżemdet Nasr...
155
nazwą, ale również planem, czego mogły wymagać obrzędy związane z wprowa-
dzeniem nowych festiwali.
Drugi, bardzo liczny korpus tekstów z tego okresu odkryto na stanowisku
Dżemdet Nasr w budowli odsłoniętej w trakcie wykopalisk prowadzonych przez
S. Langdoirta w latach 1925-1926. Tabliczki klinowe znajdowały się w różnych
pomieszczeniach budowli, którą odkrywcy określili terminem „pałac” (fig. 7).
Nazwa została nadana przede wszystkim z uwagi na plan budynku, który w niczym
nie przypominał świątyń z okresu poprzedniego, dlatego służył najprawdopodobniej
celom innym niż sakralne (Field 1929: 11-14. 22-23).
Budów la została wzniesiona na platformie, na którą prowadziły schody umiesz-
czone po jej południowo-zachodniej strome. Ściany budynku tworzył mur kazama-
towy, podzielony na zespoły złożone z dwóch lub więcej pomieszczeń. Były one
dostępne zarówno od zewnątrz, jak i od strony wewnętrznej. Prawie na wprost
wejścia znajdowała się platforma o wysokości 1 m z ciągiem schodów umieszczo-
nych w jej południowo-zachodnim narożniku. Od strony północnej do platformy
przylegały dwa pomieszczenia. Nieco mniejsza platforma usytuowana została na
praw o od wejścia. Tuż za nią znajdowały się dwa połączone ze sobą pomieszczenia
o grubych ścianach przylegających bezpośrednio do muru budowli i połączonych z
nim wejściem do komory w murze. Po południowo-wschodniej strome dużej plat-
formy znajdował się inny zespół pomieszczeń, wyróżniający się przede wszystkim
niszami, w które zaopatrzone były ściany pokoi od strony północno-zachodniej, oraz
grubym murcm od strony północnej. Ch. Watelin odkrył w7 budynku duże piece,
niestety nie naniósł ich na plan. Z komentarza dotyczącego ich położenia można
wywnioskować, że znajdowały się w części wschodniej (Moorey 1976: 95-106).
Plan budynku w7 Dżemdet Nasr w niczym nie przypomina planu świątyń zna-
nych z okresu poprzedniego. Mimo tego, zdaniem A. L. Perkins, głównym argu-
mentem przemawiającym za interpretacją funkcji budynku jako świątyni jest
istnienie muru kazamatowego Zingel. występującego zawsze w powiązaniu z bu-
dowlami o charakterze sakralnym (Perkins 1949: 127).
Według P. R. S. Moorey’a budowla ta była rodzajem pałacu lub centrum admi-
nistracyjnego. Na poparcie swojej teorii podaje jako analogie tzw. Budynek Kwa-
dratowy, składający się z dużego dziedzińca otoczonego z czterech stron portykiem,
oraz tzw. Stampfhlegebaude (budowla „z ubijanej gliny”), złożoną z szeregu kory-
tarzy i pomieszczeń różnej wielkości. Plany obu budowli w7 niczym nie przypomi-
nają typowych mezopotamskich świątyń z tego okresu, dlatego mogły one służyć
innym celom niż sakralne, np. administracyjnym (Moorey 1976: 101).
Jednak odkryte w Dżemdet Nasr tabliczki z pismem archaicznym były przede
wszystkim rejestrami i pokwitowaniami różnego rodzaju dóbr. Były to typowe
zestawy ofiar kultowych znane z tabliczek archaicznych w Unik. Teksty kończyły
się formułą i3-ru („on ofiarował”), często rozszerzone były o informację es,
określającą najprawdopodobniej miejsce, do którego dostarczono ofiary. W wię-
kszości przypadków7 imiona bóstw7, dla których były one przeznaczone, nie
zachowały się lub w ogóle nie były wymieniane. Jednak w kilku przypadkach przy
155
nazwą, ale również planem, czego mogły wymagać obrzędy związane z wprowa-
dzeniem nowych festiwali.
Drugi, bardzo liczny korpus tekstów z tego okresu odkryto na stanowisku
Dżemdet Nasr w budowli odsłoniętej w trakcie wykopalisk prowadzonych przez
S. Langdoirta w latach 1925-1926. Tabliczki klinowe znajdowały się w różnych
pomieszczeniach budowli, którą odkrywcy określili terminem „pałac” (fig. 7).
Nazwa została nadana przede wszystkim z uwagi na plan budynku, który w niczym
nie przypominał świątyń z okresu poprzedniego, dlatego służył najprawdopodobniej
celom innym niż sakralne (Field 1929: 11-14. 22-23).
Budów la została wzniesiona na platformie, na którą prowadziły schody umiesz-
czone po jej południowo-zachodniej strome. Ściany budynku tworzył mur kazama-
towy, podzielony na zespoły złożone z dwóch lub więcej pomieszczeń. Były one
dostępne zarówno od zewnątrz, jak i od strony wewnętrznej. Prawie na wprost
wejścia znajdowała się platforma o wysokości 1 m z ciągiem schodów umieszczo-
nych w jej południowo-zachodnim narożniku. Od strony północnej do platformy
przylegały dwa pomieszczenia. Nieco mniejsza platforma usytuowana została na
praw o od wejścia. Tuż za nią znajdowały się dwa połączone ze sobą pomieszczenia
o grubych ścianach przylegających bezpośrednio do muru budowli i połączonych z
nim wejściem do komory w murze. Po południowo-wschodniej strome dużej plat-
formy znajdował się inny zespół pomieszczeń, wyróżniający się przede wszystkim
niszami, w które zaopatrzone były ściany pokoi od strony północno-zachodniej, oraz
grubym murcm od strony północnej. Ch. Watelin odkrył w7 budynku duże piece,
niestety nie naniósł ich na plan. Z komentarza dotyczącego ich położenia można
wywnioskować, że znajdowały się w części wschodniej (Moorey 1976: 95-106).
Plan budynku w7 Dżemdet Nasr w niczym nie przypomina planu świątyń zna-
nych z okresu poprzedniego. Mimo tego, zdaniem A. L. Perkins, głównym argu-
mentem przemawiającym za interpretacją funkcji budynku jako świątyni jest
istnienie muru kazamatowego Zingel. występującego zawsze w powiązaniu z bu-
dowlami o charakterze sakralnym (Perkins 1949: 127).
Według P. R. S. Moorey’a budowla ta była rodzajem pałacu lub centrum admi-
nistracyjnego. Na poparcie swojej teorii podaje jako analogie tzw. Budynek Kwa-
dratowy, składający się z dużego dziedzińca otoczonego z czterech stron portykiem,
oraz tzw. Stampfhlegebaude (budowla „z ubijanej gliny”), złożoną z szeregu kory-
tarzy i pomieszczeń różnej wielkości. Plany obu budowli w7 niczym nie przypomi-
nają typowych mezopotamskich świątyń z tego okresu, dlatego mogły one służyć
innym celom niż sakralne, np. administracyjnym (Moorey 1976: 101).
Jednak odkryte w Dżemdet Nasr tabliczki z pismem archaicznym były przede
wszystkim rejestrami i pokwitowaniami różnego rodzaju dóbr. Były to typowe
zestawy ofiar kultowych znane z tabliczek archaicznych w Unik. Teksty kończyły
się formułą i3-ru („on ofiarował”), często rozszerzone były o informację es,
określającą najprawdopodobniej miejsce, do którego dostarczono ofiary. W wię-
kszości przypadków7 imiona bóstw7, dla których były one przeznaczone, nie
zachowały się lub w ogóle nie były wymieniane. Jednak w kilku przypadkach przy