Studia Waweliana (9/10.2000-2001)

rach, a po ich opublikowaniu zapewne zainteresują zagranicz-
nych badaczy i konserwatorów. Wystąpienie w roku 1999 wa-
welskiego muzeum do Getty Grant Program o kolejne dofi-
nansowanie (47 tys. USD), na przeprowadzenie konserwacji
21 obrazów, zakończyło się powodzeniem.

Najnowsze dary. W listopadzie 1999 roku otrzymaliśmy
od prof. Lanckorońskiej wiadomość, iż sąd w Wiedniu przy-
wrócił rodzinie Lanckorońskich prawa własności do obrazu
Dossa Dossiego Jowisz, Merkury i Cnota oraz kilku innych
dzieł sztuki - czterech okazów antycznej ceramiki z w. VI-V
p.n.e. i słynnej wczesnobizantyńskiej gemmy „Lanckorońskie-
go”, znajdujących się dotychczas w Kunsthistorisches Mu-
seum w Wiedniu. Jeszcze przed tym faktem Dział Malarstwa
naszego muzeum nawiązał kontakt z dr Johanną Kammerlan-
der, wiedeńską adwokatką Karoliny Lanckorońskiej, czynią-
cą wraz z bratem, dr. Ludwigiem Kammerlanderem starania
o odzyskanie wymienionych dzieł sztuki, które, według za-
pewnień ich prawowitej właścicielki, miały stać się kolejnym
darem dla Wawelu. Karolina jest jedynym żyjącym członkiem
rodziny Lanckorońskich, spadkobiercą jej siostry Adelajdy
jest Fundacja Lanckorońskich, która stała się właścicielem
odzyskanych obiektów. Jej prezes, Zygmunt Tyszkiewicz, po-
parł decyzję prof. Lanckorońskiej i z dużym zaangażowaniem
uczestniczył w przygotowaniach do przekazania dam wawel-
skiemu muzeum. 15 czerwca 2000 roku przejął dar w Wied-
niu prof. Jan Ostrowski; w odbiorze brały również udział kon-
serwatorki Ewa Wiłkojć i Oliwia Buchwald. Kilka dni póź-
niej, 20 czerwca, w sali Poselskiej, z udziałem konsula au-
striackiego w Krakowie, odbyła się uroczystość udostępnie-
nia daru publiczności. Przez trzy następne miesiące obiekty
były wystawione w sali Bitwy pod Orszą.

Koniec stulecia, które było dane Karolinie Lanckorońskiej
przeżyć w całości, uczczony został przez nią w jesieni roku
2000 jeszcze jednym darem dla Zamku Królewskiego na
Wawelu, który stanowią dwa obrazy włoskie, zdobiące dotąd
jej sypialnię w rzymskim mieszkaniu przy via Orsini. Pokłon
Trzech Króli i Święty Franciszek z Asyżu, malowane temperą
na desce, wykonane w XIV i XV wieku, po odnowieniu znaj-
dą miejsce w Studiolu Lanckorońskich na I piętrze zamku.

Ekspozycje. W stałej ekspozycji komnat zamkowych, na
„turystycznej” trasie zwiedzania, umieszczono dotychczas pięt-
naście obrazów. Na II piętrze pałacu, w reprezentacyjnej sali
Pod Planetami znalazły miejsce malowane na płótnie dzieła z
okresu dojrzałego renesansu: Odpoczynek w czasie ucieczki do
Egiptu Bonifacia Veronese oraz Mars, Wenus i Amor Garofala,
a z końcem roku 2000 zawieszono tu również obraz Dossa
Dossiego Jowisz, Merkury i Cnota. Więcej obrazów, wysta-
wionych zostało na I piętrze skrzydła wschodniego - w kom-
nacie poprzedzającej Sypialnię i w samej Sypialni, pomiesz-
czeniach z zachowanymi pierwotnymi stropami i malowanymi
fryzami ściennymi, najlepiej w całym zamku przywołujących
atmosferę renesansu. Pierwszą komnatę zdobią dziś: Orfeusz
wiązany z warsztatem Michele da Merona, dwa obrazy z casso-
ni Apollonia di Giovanni - Przygody Odyseusza, Madonna z

1. Obraz Dossa Dossiego tuż po rozpakowaniu na Wawelu
w czerwcu 2000 roku (fot. S. Michta)

Dzieciątkiem Maestra di Pratovecchio oraz tondo Madonna z
Dzieciątkiem, Sw. Janem Chrzcicielem i aniołami z kręgu Fran-
cesca Granacciego. Po wejściu do Sypialni witają nas dwa zna-
komite dzieła: Anioł Simone Martiniego oraz spalliera Orfeusz
Jacopa del Sellaio. Pozostałe obrazy w tej komnacie to: Ma-
donna z Dzieciątkiem przypisana Giovanniemu da Piamonte,
Wergiliusz w koszu i Arystoteles i Filis Giovanniego Buoncon-
siglia, Madonna z Dzieciątkiem i świętymi z warsztatu Lorenza
di Bicci oraz Madonna Mittore Crivellego. Ponadto w przed-
sionku Kurzej Stopki eksponowany jest niewielkich rozmia-
rów portret króla hiszpańskiego Filipa II.

Jubileuszowa, setna rocznica urodzin prof. Lanckorońskiej
uczczona została przez Wawel zorganizowaniem w roku 1998
(sierpień-listopad) w dwóch salach II piętra zamku królewskiego
wystawy trzydziestu zakonserwowanych obrazów, a także czę-
ści odnowionych rysunków Jacka Malczewskiego oraz pamią-
tek rodzinnych, której ogólną koncepcję przygotowano w Dziale
Malarstwa, a zaprojektowali plastycznie Anna Mściwujewska-
Wajdowa i prof. Leszek Wajda. Komisarzem był autor tegoż
sprawozdania, a nad realizacją techniczną czuwał Stefan Za-
jąc. Ekspozycja cieszyła się dużym powodzeniem wśród zwie-
dzających Wawel - obejrzało ją blisko 20 000 osób. Towarzy-
szącyjej dwujęzyczny (polsko-angielski) katalog, opracowany
przez pracowników wawelskich (K. Kuczman, J. Winiewicz-
Wolska, Z. Jakosz-Chojnacka) i dr Marię Skubiszewską z War-
szawy, z esejami wstępnymi, w tym pióra uniwersyteckiego
ucznia Donatorki, prof. Lecha Kalinowskiego, z atrakcyjną
oprawą plastyczną, projektu Agnieszki Bartkowicz i Rafała
Bartkowicza, przedłuża w czasie prezentację wystawionych
obiektów. Wystawa była wydarzeniem kulturalnym w skali
ogólnopolskiej; znalazła też spory oddźwięk w mediach, głów-
nie w prasie; obszerniejsze wypowiedzi na jej temat zamiesz-
czone zostały również w periodykach, m.in. w „Tygodniku Po-
wszechnym” (T. Chrzanowski, J.K. Ostrowski).

27 grudnia 1999 roku udostępniona została w renesanso-
wym - w swym charakterze - pomieszczeniu I piętra gotyckiej
wieży Jordanki stała ekspozycja 62 obrazów mniejszych roz-

236