Studia Waweliana (13.2007)

13. Ściana wewnętrzna klapy frontowej kabinetu, fragment fig. 1

(fot. S. Michta)

zamieszczonego, podobnie jak wymieniane wcześ-
niej, w paryskim ,,L’Illustration”30 31. Pozostałe rysunki
rozmieszczone symetrycznie w pasie zewnętrznym,
obramiającym klapę kabinetu, są wzorowane głównie
na cyklu Warszawa / Artura Grottgera. Do nich należą
przedstawienia w narożnikach: górnych - Lud w koś-
ciele, Zamknięcie kościołów, dolnych - Wdowa i Żydzi
warszawscy, a między narożnikami w pasach bocznych
Błogosławieństwo (z lewej) oraz Chłop i szlachta (z pra-
wej). Natomiast dwie większe ryciny w prostokątnych

30 „Ulllustration”, 1863, nr 1048, s. 204; sygnowany Best.
Cosson. Smeeton i Godefroy Durand (por. przyp. 18, 21). W rejonie
Węgrowa (Podlasie) formowało się zgrupowanie powstańców pod
dowództwem Jana Matlińskiego i Władysława Jabłonowskiego.
Bitwa węgrowska rozegrała się 3 II 1863; na jej przebieg wpłynął
upór i zaangażowanie oddziałów kosynierów. Rycina przedstawia
moment zdobywania annaty.

31 Oryginalna plakietka uległa zniszczeniu, zachował się jedynie
mały fragment, na którego podstawie można było zidentyfikować
scenę; została dorobiona (wg kartonu Grottgera) w r. 2001 przez
Marcina Telegę podczas konserwacji mebla na Wawelu.

32 Brzostowski nie uwzględnił 3 tematów z 11 kartonów skła-

dających się na Wojnę'. Losowanie rekrutów, Zbrodnia i kara oraz
Ludzie czy szakale. Pozostałe ryciny rozmieścił na wieku oraz
zewnętrznej i wewnętrznej stronie ściany frontowej, bez zacho-

ramkach, znajdujące się w centrum dolnego i górnego
obramienia, pochodzą z zespołu Wojna: Już tylko nędza
oraz GłócLu, są też ostatnimi rycinami z cyklu wprowa-
dzonymi przez Brzostowskiego do dekoracji kabinetu.
Dla pozostałych trzech nie znalazł artysta miejsca32.

Najbardziej jednolicie prezentuje się dekoracja wnę-
trza. Płyciny ośmiu szuflad (fig. 14) wypełniają sceny
grottgerowskiego cyklu Polonia33, który został wykorzy-
stany w całości, choć w innym układzie, z wyjątkiem
strony tytułowej, na której znajduje się alegoryczne

wania kolejności, co burzy efekt stopniowego narastania napięcia
i symbolikę nadaną im przez autora - 5 pierwszych bowiem miało
przedstawiać „wojnę jako smutek”, 5 kolejnych „wojnę jako de-
moralizację”; łącznikiem obu części cyklu był obraz Głód, zob.
Bryl, o.c., s. 212-236.

33 Polonia powstała po Warszawie I i Warszawie //; jest pierw-
szym cyklem poświęconym powstaniu styczniowemu, nad którym
prace rozpoczął Grottger, niedługo po jego wybuchu, we Lwowie,
a kontynuował w Wiedniu; w październiku 1863 wystawił ją w wie-
deńskim Kunstverein. Polonia już wówczas była własnością Janosa
Palffyego - mecenasa Grottgera. Sukces albumu nie ograniczył się
tylko do Wiednia. Reprodukcje fotograficzne wystawiono już na-
stępnego roku w Londynie, Newcastle i Paryżu. Prawa do reprodukcji
posiadała wiedeńska firma Miethke und Wawra, a Grottger traktował
je jak ąuasi-oryginały, zob. Bryl, o.c., s. 251-253.

51