DOI article:
Link-Lenczowska, Stanislawa: "Kabinet patriotyczny" w zbiorach wawelskich i jego twórca Józef Korwin Brzostowski
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19889#0055
16. Wnętrze kabinetu, szufladki tabernakulum,
fragment fig. 1 (fot. S. Michta)
przedstawienie zakutej w kajdany Polonii34. Rysunki
na szufladach przedstawiają: lewa strona - Na pobo-
jowisku, Po odejściu wroga, Schronisko, Kucie kos,
prawa strona - Branka, Obrona dworu. Bitwa, Żałobne
wieści. Szuflady flankują środkowe drzwi tabernakulum
z kolumnowym portykiem o panoplionowej dekoracji,
w którego zwieńczeniu widoczna data 1863, z arkadową
(obecnie pustą) niszą oraz trójpolową tarczą herbową
w cokole (por. fig. 1). Za drzwiczkami umieszczona
sygnatura wykonawcy: Józef Korwin Brzostowski w Kra-
kowie. 87 (fig. 15).
Zupełnie odmienną dekorację zastosował Brzo-
stowski we wnętrzu tabernakulum (fig. 16). Widoczna
po otwarciu drzwiczek, cofnięta część mebla składa
się z dwóch większych i czterech małych szufladek,
ozdobionych scenami polowania zgrupowanych wokół
środkowej o kształcie stojącego prostokąta. Na szufla-
dach (górnej i dolnej) psy osaczają zwierzynę: dzika,
zająca, jelenia i wilka; fronty małych szufladek zdobią
przedstawienia łabędzi i dzikich kaczek. Na płycinie
środkowej szuflady, oparty o drzewo, myśliwy ze strzel-
bą i towarzyszący mu pies. Dekoracja wnętrza zupełnie
nieadekwatna do opracowanego przez Brzostowskiego
34 Nie można wykluczyć, iż w pustej obecnie niszy w drzwiczkach
tabernakulum znajdowała się rzeźba, dla której pierwowzorem mogła
być centralna grupa z karty tytułowej Polonii.
35 Sceny z polowań, wyobrażenia zwierząt i myśliwych były
bardzo popularną dekoracją kabinetów od 2. połowy w. XVI. Spo-
17. Wnętrze kabinetu, szufladki tabernakulum,
fragment fig. 2 (fot. P. Ligier)
- niewątpliwie starannie, choć może trochę naiwnie pro-
gramu symboliczno-patriotycznego całości - świadczy
o wyczerpaniu się pomysłów artysty i wprowadzeniu do
niej, skopiowanych z warszawskiego kabinetu, przed-
stawień zwierząt i ptaków znajdujących się tamże na
szufladkach tabernakulum (fig. 17); zmieniona została
jedynie postać na centralnie umieszczonej szufladzie
ukazującą - zresztą logicznie - myśliwego35.
W doborze luźno skomponowanych obrazów (roz-
mieszczonych na ścianach i szufladach kabinetu) uwi-
docznia się, nawiązująca do grottgerowskich wizji, ro-
mantyczna legenda powstania znajdująca swoje odbicie
w literaturze i sztuce oraz w licznych manifestacjach
rocznicowych. Nie dziwi to, zważywszy na niezwykłą
popularność cykli Artura Grottgera rozpowszechnianych
nie tylko w Galicji, lecz także na ziemiach innych za-
borów. Pozostające w rękach prywatnych albumy, takie
jak Warszawa I, Polonia czy Wojna po zaprezentowaniu
szerszej publiczności na wystawach, doczekały się re-
produkcji i wielu recenzji. Zastanawiać może jedynie
nie zamieszczenie przez Brzostowskiego ani jednej
sceny z Lituanii, pomimo wyraźnych tendencji artysty
do podkreślania jedności Rzeczypospolitej i powrotu do
tyka się je również na XIX-wiecznych tego typu obiektach. Stano-
wią najczęściej samodzielną dekorację, czasem łączoną z bogatą,
dostosowaną do tematu ornamentyką pejzażem lub elementami
fantastycznej architektury.
53
fragment fig. 1 (fot. S. Michta)
przedstawienie zakutej w kajdany Polonii34. Rysunki
na szufladach przedstawiają: lewa strona - Na pobo-
jowisku, Po odejściu wroga, Schronisko, Kucie kos,
prawa strona - Branka, Obrona dworu. Bitwa, Żałobne
wieści. Szuflady flankują środkowe drzwi tabernakulum
z kolumnowym portykiem o panoplionowej dekoracji,
w którego zwieńczeniu widoczna data 1863, z arkadową
(obecnie pustą) niszą oraz trójpolową tarczą herbową
w cokole (por. fig. 1). Za drzwiczkami umieszczona
sygnatura wykonawcy: Józef Korwin Brzostowski w Kra-
kowie. 87 (fig. 15).
Zupełnie odmienną dekorację zastosował Brzo-
stowski we wnętrzu tabernakulum (fig. 16). Widoczna
po otwarciu drzwiczek, cofnięta część mebla składa
się z dwóch większych i czterech małych szufladek,
ozdobionych scenami polowania zgrupowanych wokół
środkowej o kształcie stojącego prostokąta. Na szufla-
dach (górnej i dolnej) psy osaczają zwierzynę: dzika,
zająca, jelenia i wilka; fronty małych szufladek zdobią
przedstawienia łabędzi i dzikich kaczek. Na płycinie
środkowej szuflady, oparty o drzewo, myśliwy ze strzel-
bą i towarzyszący mu pies. Dekoracja wnętrza zupełnie
nieadekwatna do opracowanego przez Brzostowskiego
34 Nie można wykluczyć, iż w pustej obecnie niszy w drzwiczkach
tabernakulum znajdowała się rzeźba, dla której pierwowzorem mogła
być centralna grupa z karty tytułowej Polonii.
35 Sceny z polowań, wyobrażenia zwierząt i myśliwych były
bardzo popularną dekoracją kabinetów od 2. połowy w. XVI. Spo-
17. Wnętrze kabinetu, szufladki tabernakulum,
fragment fig. 2 (fot. P. Ligier)
- niewątpliwie starannie, choć może trochę naiwnie pro-
gramu symboliczno-patriotycznego całości - świadczy
o wyczerpaniu się pomysłów artysty i wprowadzeniu do
niej, skopiowanych z warszawskiego kabinetu, przed-
stawień zwierząt i ptaków znajdujących się tamże na
szufladkach tabernakulum (fig. 17); zmieniona została
jedynie postać na centralnie umieszczonej szufladzie
ukazującą - zresztą logicznie - myśliwego35.
W doborze luźno skomponowanych obrazów (roz-
mieszczonych na ścianach i szufladach kabinetu) uwi-
docznia się, nawiązująca do grottgerowskich wizji, ro-
mantyczna legenda powstania znajdująca swoje odbicie
w literaturze i sztuce oraz w licznych manifestacjach
rocznicowych. Nie dziwi to, zważywszy na niezwykłą
popularność cykli Artura Grottgera rozpowszechnianych
nie tylko w Galicji, lecz także na ziemiach innych za-
borów. Pozostające w rękach prywatnych albumy, takie
jak Warszawa I, Polonia czy Wojna po zaprezentowaniu
szerszej publiczności na wystawach, doczekały się re-
produkcji i wielu recenzji. Zastanawiać może jedynie
nie zamieszczenie przez Brzostowskiego ani jednej
sceny z Lituanii, pomimo wyraźnych tendencji artysty
do podkreślania jedności Rzeczypospolitej i powrotu do
tyka się je również na XIX-wiecznych tego typu obiektach. Stano-
wią najczęściej samodzielną dekorację, czasem łączoną z bogatą,
dostosowaną do tematu ornamentyką pejzażem lub elementami
fantastycznej architektury.
53