Studia Waweliana (13.2007)

21. Tryptyk Świętej Trójcy, 1467, po konserwacji, 1871.
Kaplica Świętokrzyska przy katedrze na Wawelu
(fot. S. Kolowca; AKK)

22. Rzeźba anioła (z prawej) wykonana przez
J. Brzostowskiego, 1870-1871 (fot. AKK), zob. fig. 21

umieszczona z prawej strony Chrystusa Salwatora (fig.
22). Niezależnie od dorobienia czy rekonstrukcji partii
rzeźbiarskich i snycerki ołtarza, położono wówczas
nowe grunty pod złocenia i polichromię zarówno na
nowych, jak i XV-wiecznych rzeźbach ołtarzowych;
nowe złocenia i przemalowania objęły również ramy
skrzydeł, obramienia szafy centralnej, profilowane
fragmenty obudowy i część ornamentyki105.

Jeszcze większy zakres prac wykonanych przez
Józefa Brzostowskiego w trakcie renowacji kaplicy
Świętokrzyskiej widoczny jest w drugim z „ołtarzyków”,
pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej (fig. 23-24).
Ujawniła je niedawna gruntowna konserwacja ołtarza106,
podczas której sprecyzowano XIX-wieczną ingerencję
odnoszącą się przede wszystkim do wymiany zniszczo-
nych elementów stolarskich i snycerskich oraz dużych
partii starej zaprawy. Jako nietypowe dla tamtego okresu
rozwiązania wymieniane są: zdublowanie nowym drew-
nem pleców szafy oraz przeniesienie cienkiej, złoconej
i grawerowanej warstwy o grubości 1,5 cm z obramienia
skrzydeł i naklejenie jej na nową konstrukcję ramową1" .
Widoczne na szczegółowym rysunku partie ołtarza (il.
kol. IV) wykonane przez Brzostowskiego, obejmują
- podstawę dolną pod rzeźby wraz z przysłaniającymi jej
konstrukcję trzema parami aniołów trzymających tarcze
z herbami Habsburgów, Pogonią i Orłem Polskim (il. kol.
III i fig. 24), kolumienki w części środkowej tryptyku,
listwę pod loże z aniołkami, którym dorobił też skrzydła
i przede wszystkim rekonstrukcję zwieńczenia (fig. 23),
w którą włączył część zachowanych oryginalnych ele-
mentów (żabki)108. Brzostowski nie sygnował swojego
drugiego dzieła, uważając iż napis, który umieścił na
sąsiednim ołtarzu Św. Trójcy, jednoznacznie wskazuje
wykonawcę. Umieszczona na plecach jednej z rzeźb
zwieńczenia, namalowana jasną farbą, litera B wydaje
się dodatkowo sugerować autora109.

Znaczący dla działalności Brzostowskiego był nie-
wątpliwie udział w pracach renowatorskich przy tryp-

105 AKK, inw. tymczasowy prac kons., nr 119 A-E; Luboń, Pa-
ciorek, Pluska, Sprawozdanie..., nr 119 A; nr 119 D, fot. 167-170,
175, 190-191, 216-217; nr 119 E, fot. 358-364.

106 AKK, inw. tymczasowy prac kons., nr 141 A-C; M.
Schuster-Gawłowska, J. Wyszyńska, B. Budziaszek,
W. Kurdziel, Prace konserwatorskie dotyczące wnętrza kaplicy
Świętokrzyskiej w katedrze na Wawelu prowadzone przez prof dr.
Władysława Zalewskiego, V: Dokumentacja konserwatorska tryptyku
M.B. Bolesnej, 2000.

107 Podobne rozwiązanie, dotyczące „olejnych pomalowali”, su-
gerował Brzostowski w 11-punktowym programie renowacji ołtarza
Mariackiego, ABMKr., vol. VII, fasc. 6, Opis ołtarza..., s. 26.

108 AKK. inw. tymczasowy prac kons., nr 141 A-C, rys. 23-24,
fot. 184-185, 198-206,210-216.

109 AKK, inw. tymczasowy prac kons. nr 141 C, fot. 155.

64