DOI Artikel:
Link-Lenczowska, Stanislawa: "Kabinet patriotyczny" w zbiorach wawelskich i jego twórca Józef Korwin Brzostowski
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19889#0088
48. J. Brzostowski, rama, 1862, do obrazu autorstwa
A. Grabowskiego Sw. Katarzyna Sieneńska, 1861
(wg Minich, Andrzej Grabowski...)
Nie odnotowano w prasie „ramki snycerskiej” wy-
stawionej w Zachęcie w roku 1862174. Natomiast w
biografii malarza Andrzeja Grabowskiego znajduje się
wzmianka o wykonaniu przez Brzostowskiego w roku
1862 ramy do namalowanego przez artystę obrazu, będą-
cego kopią tycjanowskiego przedstawienia św. Katarzyny
Sieneńskiej175 (fig. 48). Ze względu na zbieżność dat
można domniemywać, iż owalna, plastyczna, utworzona
z ażurowych cierniowych splotów rama-nawiązująca do
męczeńskiej korony na skroniach świętej - jest tożsama
z wymienianą w katalogach TZSP. Nie jest znane obecne
miejsce przechowywania obrazu; w okresie międzywo-
jennym, jak podaje Marian Minich, był on własnością B.
Wysłoucha ze Lwowa. Zamieszczona w monografii Gra-
bowskiego ilustracja tylko w zarysach ukazuje interesu-
jącą nas ramę, o której wykonaniu przez Brzostowskiego
miał informować napis na odwrocie obrazu176.
Dwie kolejne ramy, w tym jedna o neogotyckiej, ogra-
niczonej do narożników ornamentyce, powtarzającej ele-
menty obramienia portali z projektu Feliksa Księżarskiego
do powstającego budynku Collegium Novum - znajdują
się obecnie w auli tegoż Collegium i stanowią oprawę
portretów królewskich Kazimierza Wielkiego (fig. 49)
i Władysława Jagiełły. Portrety, zamówione w roku 1862
przez ówczesnego rektora Uniwersytetu Józefa Dietla
u znanego malarza Leopolda Lóffiera177 *, miały uświet-
nić obchody rocznicy 500-lecia uczelni; wtedy zapewne
zlecono Brzostowskiemu wykonanie ram1 8.
Jemu też przypisuje się autorstwo - zgodnie z za-
pisami kart inwentarzowych - trzech innych ram, do
których rysunkowe projekty wykonał Jan Matejko179.
Dwa z nich miały służyć jako wzory dla snycerza ma-
jącego rzeźbić ramy do namalowanych przez mistrza
portretów - Zofii z Moszyńskich Cieleckiej oraz Marii
Pusłowskiej180 (fig. 50-51). Potwierdza to treść biletu
wizytowego, skierowanego do owego wykonawcy, do-
tycząca portretu Marii Pusłowskiej. Niestety, Matejko
nie wymienił w nim nazwiska snycerza, a brak zaadre-
sowanej koperty nie pozwala jednoznacznie utożsamić
go z Brzostowskim181.
Do naszych czasów nie zachował się portret Zofii
Cieleckiej, który od roku 1896 był w posiadaniu szwa-
gra portretowanej, Zygmunta Pusłowskiego. Wizerunek
spłonął w czasie pożaru pałacu w Czarkowcach nad
Nidą w roku 1914. Natomiast w zbiorach Muzeum UJ
w Collegium Maius jest obraz - przedstawiający Marię
Pusłowską-w ozdobnych, złoconych ramach (fig. 52).
Rzeźbiarz, opierając się na rysunku Matejki, wykonał
neobarokowe obramienie, ozdobione winną latoroślą,
owocami i liśćmi dębiny. Kierując się zapisem w karcie
muzealnej, przyjmujemy, że był nim Brzostowski.
Trzeci rysunek Matejki przedstawia projekt zwień-
czenia ramy182 (fig. 53) z Orłem polskim i literami F.J.
174 Sprawozdania Komitetu za rok 1874..., s. 92.
1 ' M. Minich, Andrzej Grabowski 1833-1886. Jego życie
i twórczość (Studia z Historii Sztuki 6: 1957, s. 65).
n6 Ibidem, s. 65, przyp. 4, s. 191, il. 21.
1 Oba obrazy pokazywane byty na wystawie TPSP w Krakowie
w r. 1864, Sprawozdanie Dyrekcji [...j, rok 1863/64, s. 6, poz. 7, 8.
l7S„Tygodnik Ilustrowany”, 1865, nr 300, s. 312: J. Łepkow-
ski, Z powodu pamiątki pięćset/etniego Jubileuszu Krakowskiego
Uniwersytetu III Kolegium jagiellońskie odnowione; Idem, O za-
bytkach Kruszwicy, Gniezna i Krakowa, Kraków 1866, s. 302 - za
zwrócenie mi uwagi na tę publikację serdecznie dziękuję Krzyszto-
fowi J. Czyżewskiemu.
1 q Informacje o wykonaniu przez Breostowskiego ram wg rysunków
Matejki przekazała mi kustosz Barbara Ciciora-Czwómóg z Domu
Matejki, za co składam serdeczne podziękowania.
180 Dom Jana Matejki (Oddział Muzeum Narodowego w Krako-
wie), piórko, papier, wym. 33,5 x 21,5 cm, nr inw. IX/664; ołówek,
papier, wym. 28,5 x 20 cm, nr inw. IX/663. W kartach inwentarzo-
wych adnotacje - „ramy w rzeźbie wykonał Brzostowski”.
181 „Do portretu Hrabiny Pusłowskiej potrzebować będę ram
rzniętych w drzewie, a następnie złoconych - jeżeli więc Pan Dóbr.
chciałbyś się podjąć w rychłym czasie wykonania ram owych,
natenczas zechcesz przyjść do mnie dziś jeszcze między 4 a 5 po
południu dla wzięcia miary dokładnej portretu. Proszę przyjść piątek.
30./6 871. Zapewnienia życzliwości J. Matejko". Dom Jana Matejki,
nr inw. 1X12999.
182 Dom Jana Matejki, rys. dwustronny, ołówek, piórko na papie-
rze, nr inw. IX/665; wym. 18,5 x 37 cm; na karcie: „ramę wykonał
Brzostowski”.
82
A. Grabowskiego Sw. Katarzyna Sieneńska, 1861
(wg Minich, Andrzej Grabowski...)
Nie odnotowano w prasie „ramki snycerskiej” wy-
stawionej w Zachęcie w roku 1862174. Natomiast w
biografii malarza Andrzeja Grabowskiego znajduje się
wzmianka o wykonaniu przez Brzostowskiego w roku
1862 ramy do namalowanego przez artystę obrazu, będą-
cego kopią tycjanowskiego przedstawienia św. Katarzyny
Sieneńskiej175 (fig. 48). Ze względu na zbieżność dat
można domniemywać, iż owalna, plastyczna, utworzona
z ażurowych cierniowych splotów rama-nawiązująca do
męczeńskiej korony na skroniach świętej - jest tożsama
z wymienianą w katalogach TZSP. Nie jest znane obecne
miejsce przechowywania obrazu; w okresie międzywo-
jennym, jak podaje Marian Minich, był on własnością B.
Wysłoucha ze Lwowa. Zamieszczona w monografii Gra-
bowskiego ilustracja tylko w zarysach ukazuje interesu-
jącą nas ramę, o której wykonaniu przez Brzostowskiego
miał informować napis na odwrocie obrazu176.
Dwie kolejne ramy, w tym jedna o neogotyckiej, ogra-
niczonej do narożników ornamentyce, powtarzającej ele-
menty obramienia portali z projektu Feliksa Księżarskiego
do powstającego budynku Collegium Novum - znajdują
się obecnie w auli tegoż Collegium i stanowią oprawę
portretów królewskich Kazimierza Wielkiego (fig. 49)
i Władysława Jagiełły. Portrety, zamówione w roku 1862
przez ówczesnego rektora Uniwersytetu Józefa Dietla
u znanego malarza Leopolda Lóffiera177 *, miały uświet-
nić obchody rocznicy 500-lecia uczelni; wtedy zapewne
zlecono Brzostowskiemu wykonanie ram1 8.
Jemu też przypisuje się autorstwo - zgodnie z za-
pisami kart inwentarzowych - trzech innych ram, do
których rysunkowe projekty wykonał Jan Matejko179.
Dwa z nich miały służyć jako wzory dla snycerza ma-
jącego rzeźbić ramy do namalowanych przez mistrza
portretów - Zofii z Moszyńskich Cieleckiej oraz Marii
Pusłowskiej180 (fig. 50-51). Potwierdza to treść biletu
wizytowego, skierowanego do owego wykonawcy, do-
tycząca portretu Marii Pusłowskiej. Niestety, Matejko
nie wymienił w nim nazwiska snycerza, a brak zaadre-
sowanej koperty nie pozwala jednoznacznie utożsamić
go z Brzostowskim181.
Do naszych czasów nie zachował się portret Zofii
Cieleckiej, który od roku 1896 był w posiadaniu szwa-
gra portretowanej, Zygmunta Pusłowskiego. Wizerunek
spłonął w czasie pożaru pałacu w Czarkowcach nad
Nidą w roku 1914. Natomiast w zbiorach Muzeum UJ
w Collegium Maius jest obraz - przedstawiający Marię
Pusłowską-w ozdobnych, złoconych ramach (fig. 52).
Rzeźbiarz, opierając się na rysunku Matejki, wykonał
neobarokowe obramienie, ozdobione winną latoroślą,
owocami i liśćmi dębiny. Kierując się zapisem w karcie
muzealnej, przyjmujemy, że był nim Brzostowski.
Trzeci rysunek Matejki przedstawia projekt zwień-
czenia ramy182 (fig. 53) z Orłem polskim i literami F.J.
174 Sprawozdania Komitetu za rok 1874..., s. 92.
1 ' M. Minich, Andrzej Grabowski 1833-1886. Jego życie
i twórczość (Studia z Historii Sztuki 6: 1957, s. 65).
n6 Ibidem, s. 65, przyp. 4, s. 191, il. 21.
1 Oba obrazy pokazywane byty na wystawie TPSP w Krakowie
w r. 1864, Sprawozdanie Dyrekcji [...j, rok 1863/64, s. 6, poz. 7, 8.
l7S„Tygodnik Ilustrowany”, 1865, nr 300, s. 312: J. Łepkow-
ski, Z powodu pamiątki pięćset/etniego Jubileuszu Krakowskiego
Uniwersytetu III Kolegium jagiellońskie odnowione; Idem, O za-
bytkach Kruszwicy, Gniezna i Krakowa, Kraków 1866, s. 302 - za
zwrócenie mi uwagi na tę publikację serdecznie dziękuję Krzyszto-
fowi J. Czyżewskiemu.
1 q Informacje o wykonaniu przez Breostowskiego ram wg rysunków
Matejki przekazała mi kustosz Barbara Ciciora-Czwómóg z Domu
Matejki, za co składam serdeczne podziękowania.
180 Dom Jana Matejki (Oddział Muzeum Narodowego w Krako-
wie), piórko, papier, wym. 33,5 x 21,5 cm, nr inw. IX/664; ołówek,
papier, wym. 28,5 x 20 cm, nr inw. IX/663. W kartach inwentarzo-
wych adnotacje - „ramy w rzeźbie wykonał Brzostowski”.
181 „Do portretu Hrabiny Pusłowskiej potrzebować będę ram
rzniętych w drzewie, a następnie złoconych - jeżeli więc Pan Dóbr.
chciałbyś się podjąć w rychłym czasie wykonania ram owych,
natenczas zechcesz przyjść do mnie dziś jeszcze między 4 a 5 po
południu dla wzięcia miary dokładnej portretu. Proszę przyjść piątek.
30./6 871. Zapewnienia życzliwości J. Matejko". Dom Jana Matejki,
nr inw. 1X12999.
182 Dom Jana Matejki, rys. dwustronny, ołówek, piórko na papie-
rze, nr inw. IX/665; wym. 18,5 x 37 cm; na karcie: „ramę wykonał
Brzostowski”.
82