DOI Artikel:
Targosz, Karolina: Mauzoleum Zugmuntowskie, kapela rorantystów i renesansowa "muzykologia" krakowska
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19889#0099
interpretowane, lecz uzasadnionym podpisem artysty
jako świadomego naśladowcy Stwórcy. Na zasadzie
paraleli, tak jak Bóg stworzył kosmos, tak Berrecci jako
twórczy artysta ukształtował w formach budowli kaplicy
jego architektoniczno-rzeźbiarski model, ujęty w duchu
renesansowego neoplatonizmu3.
W przebogatym wystroju rzeźbiarskim kaplicy,
przemawiającym w dużej mierze językiem mitologii,
wśród treści religijnych oraz politycznych znalazło się
również w jednym z sześciu tond strefy dolnej wyobra-
żenie króla Dawida z harfą, podtrzymywaną lewą ręką,
z palcami prawej uderzającymi w instrument (fig. 3).
Dawid ukazany jest na tle chmur i może wyrażać ideę
muzyki nie tylko ziemskiej, ale i muzyki niebiańskich
sfer, harmonię kosmosu, którą uzmysławia „wirująca”
kopuła4 *. Na fryzie belkowania na zewnątrz i wewnątrz
budowli rozmieszczono cytaty-parafrazy z Księgi psal-
mów., których autorstwo wiązano z Dawidem. Inskrypcje
odkute są piękną renesansową kapitałą". Na fryzie ze-
wnętrznym ściany zachodniej czytamy: „Domine, dilexi-
sti [pierwotnienajpewniej: dilexi] decorem domus tuae”
- „Panie, umiłowałeś [umiłowałem] ozdobność domu
Twego” (Ps 26 (25), 8), na ścianie południowej: „Non
nobis, Domine, non nobis sed nomini tuo [da gloriam]”
- „Nie nam, Panie, nie nam, lecz Twemu imieniu [daj
chwałę]” (Ps 115 (113 B), 1-2). We wnętrzu na ścianie
północnej i wschodniej przebiega napis: „Confiteantur
tibi omnes gentes qui das salutem regibus”- „Niech cię
uznają wszystkie ludy, który dajesz zbawienie królom”
(Ps 138 (137), 4 i 144 (143), 10), na ścianie południo-
wej: „Deus judicium tuum Regi da” - „Boże sąd Twój
daj królowi” (Ps 72 (71), 1) oraz na ścianie zachodniej
nad nagrobkiem cytat z Apokalipsy. „Beati qui in
Domine moriuntur” - „Błogosławieni, którzy w Panu
umierają”! Ap 14,13).
Z mowy pogrzebowej Marcina Kromera po zgonie
Zygmunta Starego wiemy, że król znał dobrze Pismo
św. i nawet zwykł był przytaczać cytaty z pamięci6.
3 Takiej interpretacji bynajmniej nie wyklucza koncepcja wysu-
nięta niedawno, zob. T. Zadrożny, Starotestamentowa geneza
relacji między twórcami kaplicy Zygmuntowskiej - królem i Berrec-
cim (Biuletyn HS 67: 2005, s. 9-58). Paralela starotestamentowa jest
interpretacją komplementarną.
4L.Kalinowski, Treści artystyczne i ideowe kaplicy Zyg-
muntowskiej (Studia DW 2: 1960, s. 79 i n.). Rysy Dawida łączone
bywały z postaciami Jana lub Seweryna Bonerów, czemu słusznie
przeciwstawił się M. M o rk a, Kaplica Zygmuntowska. Król Salomon
-princeps fundator (Biuletyn HS 67: 2005, s. 76-79).
" M.A. Janicki, Inskrypcje fryzów kaplicy Zygmuntowskiej
(Biuletyn HS 67: 2005, s. 131-141).
6 J. Janicki, Zgon króla Zygmunta I i znaczenie fiducji w-’ jego
pobożności. List Jana Benedyktowicza Solfy do Jana Dantyszka
ikrólowej Bony do córki Izabeli (Studia Źródłoznawcze 37: 2000,
s. 80); Morka, o.c., s. 86.
2. Kopuła kaplicy Zygmuntówskiej
(ze zbiorów autorki)
3. Tondo z królem Dawidem
(ze zbiorów autorki)
93
jako świadomego naśladowcy Stwórcy. Na zasadzie
paraleli, tak jak Bóg stworzył kosmos, tak Berrecci jako
twórczy artysta ukształtował w formach budowli kaplicy
jego architektoniczno-rzeźbiarski model, ujęty w duchu
renesansowego neoplatonizmu3.
W przebogatym wystroju rzeźbiarskim kaplicy,
przemawiającym w dużej mierze językiem mitologii,
wśród treści religijnych oraz politycznych znalazło się
również w jednym z sześciu tond strefy dolnej wyobra-
żenie króla Dawida z harfą, podtrzymywaną lewą ręką,
z palcami prawej uderzającymi w instrument (fig. 3).
Dawid ukazany jest na tle chmur i może wyrażać ideę
muzyki nie tylko ziemskiej, ale i muzyki niebiańskich
sfer, harmonię kosmosu, którą uzmysławia „wirująca”
kopuła4 *. Na fryzie belkowania na zewnątrz i wewnątrz
budowli rozmieszczono cytaty-parafrazy z Księgi psal-
mów., których autorstwo wiązano z Dawidem. Inskrypcje
odkute są piękną renesansową kapitałą". Na fryzie ze-
wnętrznym ściany zachodniej czytamy: „Domine, dilexi-
sti [pierwotnienajpewniej: dilexi] decorem domus tuae”
- „Panie, umiłowałeś [umiłowałem] ozdobność domu
Twego” (Ps 26 (25), 8), na ścianie południowej: „Non
nobis, Domine, non nobis sed nomini tuo [da gloriam]”
- „Nie nam, Panie, nie nam, lecz Twemu imieniu [daj
chwałę]” (Ps 115 (113 B), 1-2). We wnętrzu na ścianie
północnej i wschodniej przebiega napis: „Confiteantur
tibi omnes gentes qui das salutem regibus”- „Niech cię
uznają wszystkie ludy, który dajesz zbawienie królom”
(Ps 138 (137), 4 i 144 (143), 10), na ścianie południo-
wej: „Deus judicium tuum Regi da” - „Boże sąd Twój
daj królowi” (Ps 72 (71), 1) oraz na ścianie zachodniej
nad nagrobkiem cytat z Apokalipsy. „Beati qui in
Domine moriuntur” - „Błogosławieni, którzy w Panu
umierają”! Ap 14,13).
Z mowy pogrzebowej Marcina Kromera po zgonie
Zygmunta Starego wiemy, że król znał dobrze Pismo
św. i nawet zwykł był przytaczać cytaty z pamięci6.
3 Takiej interpretacji bynajmniej nie wyklucza koncepcja wysu-
nięta niedawno, zob. T. Zadrożny, Starotestamentowa geneza
relacji między twórcami kaplicy Zygmuntowskiej - królem i Berrec-
cim (Biuletyn HS 67: 2005, s. 9-58). Paralela starotestamentowa jest
interpretacją komplementarną.
4L.Kalinowski, Treści artystyczne i ideowe kaplicy Zyg-
muntowskiej (Studia DW 2: 1960, s. 79 i n.). Rysy Dawida łączone
bywały z postaciami Jana lub Seweryna Bonerów, czemu słusznie
przeciwstawił się M. M o rk a, Kaplica Zygmuntowska. Król Salomon
-princeps fundator (Biuletyn HS 67: 2005, s. 76-79).
" M.A. Janicki, Inskrypcje fryzów kaplicy Zygmuntowskiej
(Biuletyn HS 67: 2005, s. 131-141).
6 J. Janicki, Zgon króla Zygmunta I i znaczenie fiducji w-’ jego
pobożności. List Jana Benedyktowicza Solfy do Jana Dantyszka
ikrólowej Bony do córki Izabeli (Studia Źródłoznawcze 37: 2000,
s. 80); Morka, o.c., s. 86.
2. Kopuła kaplicy Zygmuntówskiej
(ze zbiorów autorki)
3. Tondo z królem Dawidem
(ze zbiorów autorki)
93