Studia Waweliana (13.2007)

uzyskał 9 III 1741 w pracowni Constantina Quartiera (czynny
1724-1747). Przyjął na naukę 10 uczniów. W 1780 wystąpił
z cechu i zamieszkał w przytułku św. Jakuba w Gdańsku.
Zmarł w Gdańsku 7 VII 1795. Jego syn, Christian Gottlieb
kontynuował zawód ojca (czynny 1767-1779/1780)63.
Wśród blisko czterdziesńi prac Hola zdecydowanie dominują
rokokowe argenteria o przeznaczeniu kościelnym - mon-
strancje, kielichy, puszka, relikwiarze, świeczniki, kadziel-
nica i łódka, sukienki - zamawiane do pomorskich świątyń.
Galanteria o świeckim przeznaczeniu dotrwała w formie
pojedynczych, zazwyczaj skromnych okazów (waza, tacki,
koszyk, sosjerka, kubki, lichtarz).

Sosjerka (fig. 25)

1768

10,3 x 18,2 x 8,7 cm; waga 257,85 g
nr inw. 8677

Srebro kute, wycinane, odlewane (ucho, nóżki). Ślady wgnie-
cenia na jednej z nóżek; niewielkie zarysowania na całej
powierzchni.

Znaki złotnicze (na odwrocie dna - fig. 26):

- miejski Gdańska z lat 1766-1770 - tarcza z parą krzyży
pod koroną64

- Johanna Adama Langego, probierza (w wersji bitej w r.
1768) - L w polu o zarysie litery65

- warsztatu Hola - H.HOL w leżącym prostokącie66
Zakupiona w r. 2003 w Gabinecie Numizmatycznym Zbignie-
wa Bogdanowicza w Gdańsku.

Gładka, rokokowa sosjerka na trzech nóżkach, o krawędzi
w kształcie postrzępionego liścia, z szerokim wylewem
i esowatym uchem z nałożonym listkiem.

Element dużego serwisu stołowego; o rozmiarach i wyglądzie
takich zestawów niewiele wiadomo z uwagi na szczątkowe

25

26

dane archiwalne o tego rodzaju gdańskiej produkcji złotni-
czej w XVIII stuleciu, a zwłaszcza z powodu wyrywkowo
zachowanych dzieł.

Wymownym przykładem takiego stanu jest to, iż omawiana
sosjerka jest zaledwie drugim ujawnionym egzemplarzem
tego rodzaju gdańskiego wyrobu złotniczego, po skromnym
okazie z warsztatu Johanna Jacoba II Haasego, datowanym
na r. 177767. Niezmiernie charakterystyczny dla gdańskiego
rokoka przykład srebra, którego cechy stylowe uwidoczniają
się jedynie w ogólnym kształcie naczynia, pozbawionego ja-
kiejkolwiek nakładanej czy rytowanej ornamentacji. Zwraca
uwagę oryginalny wykrój obrzeża, który Tuchołka-Włodarska
skojarzyła z falami o ostrych grzbietach, odnajdując analogiczne
rozwiązania w złotnictwie skandynawskim i na Łotwie68.

63 Czihak, o.c., s. 79, nr 462; Gradowski, Kasprzak-
Miler, o.c., s. 134-135, nr G 565 A; J. Kriegseisen, Słownik
złotników gdańskich czynnych w łatach 1700-1816 [w:] „...łyżek
srebrnych dwa tuziny”. Srebra domowe w Gdańsku 1700-1816
[katalog wystawy], red. J. Kriegseisen, E. Barylewska-Szymańska,
W. Szymański, Gdańsk 2007, s. 171, nr 79.

64 Gradowski, o.c., s. 69, nr 11.

65 Ibidem, s. 70, nr XX A.

66 Gradowski, Kasprzak-M iler, o.c., s. 134-135, nr G
565 A.

9.

Michael Schleich (Schleuch)
czynny w Gdańsku 1743-1775

Urodzony 1 XI1712 w Gdańsku. W kwartale św. Michała 1741
zapisany na dwa lata nauki w pracowni Johanna Jódego (czynny
1707-1743). Pracę mistrzowską wykonał w kwartale bożonaro-

67 Warszawa, Muzeum Narodowe, nr inw. SZM 3279 MN - Sztuka
zdobnicza, daiy i nabytki 1945-1964, Warszawa 1964, s. 63, nr 201;
Klejnot w koronie..., II, s. 232, nr III.83 [oprać. R. Bobrow],
68Tuchołka-Włodarska, Złotnictwo..., s. 22, il. 14.

Bibl.: Tuchołka-Wlodarska, Złotnictwo..., s. 22, il. 14; .....łyżeksrebr-
nych... ”, s. 276, nr 1.5.1 [oprać. D. Nowacki]; A. K lak, Rokoko i klasycyzm.
Próba charakteiystyki gdańskich sreber stołowych drugiej połowy XVIII
wieku [w:] „...łyżek srebrnych... ”, s. 119.

dzeniowym 1743 u Beniamina I Berenta (czynny 1713-1756);
prawa miejskie uzyskał 17 I 1744. Trzykrotnie pełnił funkcję
starszego cechu (1757, 1765, 1769), używając dwóch wersji
znaku probierczego: z literąX w polu o obrysie gruszkowatym
oraz w polu o skomplikowanym zarysie. Podczas drugiej kaden-
cji, wraz z Christophem Turckiem ufundował drzwi do kaplicy

159