DOI article:
Szpanowski, Piotr: Wprowadzenie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.35074#0013
WPROWADZENIE Zapraszamy Państwa cło zapoznania się z zawartością
publikacji zbierającej teksty autorstwa uczestników sesji
poświęconej szeroko rozumianemu dziedzictwu Stanisława
Kostki Potockiego - drugiej, po królu Janie III, kluczowej osobi-
stości, której dzieło określa dzisiejszy charakter i funkcje Muze-
um Pałacu w Wilanowie. Do jego spuścizny zaliczyć trzeba dąże-
nie do przenoszenia na grunt polski europejskiej myśli filozoficz-
nej. Potocki czynił to w ramach własnych koncepcji prezento-
wanych w obfitym, choć w przeważającej części wciąż nieopub-
likowanym, piśmiennictwie, w którym bywał ostrym krytykiem
otaczającej go rzeczywistości. Odnosi się do tego prof. Marian
Skrzypek, omawiając problematykę oświeceniowej kategorii
przesądu na przykładzie jednego z najbardziej znanych dzieł
Potockiego - Podróży do Cie;?mogrodo. Katarzyna Karaskiewicz,
w interesujący, a wręcz emocjonalny sposób, dotyka zagadnienia
stosunku Potockiego do dorobku myślicieli świata zachodniego
w artykule poświęconym recepcji filozofii Pierre'a Bayle'a. Inną
fascynacją naszego bohatera była starożytność, o czym traktuje
artykuł prof. Witolda Dobrowolskiego, z detektywistyczną wni-
kliwością relacjonującego badania nad archiwaliami, w których
opisano działania podejmowane przez Potockiego wokół wykopa-
lisk w Nola pod Neapolem. Artykuł pozwala zapoznać się z kli-
matem ówczesnej gorączki polowania na antyki, która udzieliła
się Potockiemu, w rezułacie zapewniając muzeum wilanowskie-
mu niezwykle cenną części jego zbiorów - zbiór waz greckich.
Z wątkiem studiów Potockiego nad antykiem wiąże się artykuł
prof. Jerzego Miziołka, który opowiada o genezie sporządzenia na
zamówienie Potockiego rysunkowej rekonstrukcji willi Pliniusza
Młodszego pod Rzymem (Vd?a Laurentina). Dzięki pracom wyko-
nanym na Uniwersytecie Warszawskim można obecnie zobaczyć
trójwymiarową rekonstrukcję cyfrową willi. O praktyce kształ-
towania przez Potockiego formy architektonicznej i krajobrazo-
wej rezydencji wilanowskiej i szerzej - krajobrazu Wilanowa -
pisze Jolanta Polanowska, która przedstawia jego zamiłowania
architektoniczne jako komplementarne wobec wyróżniającego go
znawstwa sztuki i literatury. O Potockim jako czołowym polskim
wolnomularzu pisze zaś prof. Tadeusz Cegielski w swoim tekście
zatytułowanym „Pod młotkiem Stanisława Kostki Potockiego.
Wolnomularstwo Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego
w kontekście europejskim". Wątek wolnomularstwa w interesują-
cy sposób przewija się także w eseju Piotra Sypczuka, poświęco-
nym programowi ideowemu Gaju w Gucinie i przypominającym
- co istotne - ten obecnie całkowicie zdewastowanym zapomnia-
ny park, z którego dwa obiekty, obelisk i sarkofag pamiątkowy,
znajdują się obecnie w parku wilanowskim. Aktywność Poto-
ckiego obejmowała wszelkie możliwe obszary zainteresowań,
STUDIA WILANOWSKIE XVIII
publikacji zbierającej teksty autorstwa uczestników sesji
poświęconej szeroko rozumianemu dziedzictwu Stanisława
Kostki Potockiego - drugiej, po królu Janie III, kluczowej osobi-
stości, której dzieło określa dzisiejszy charakter i funkcje Muze-
um Pałacu w Wilanowie. Do jego spuścizny zaliczyć trzeba dąże-
nie do przenoszenia na grunt polski europejskiej myśli filozoficz-
nej. Potocki czynił to w ramach własnych koncepcji prezento-
wanych w obfitym, choć w przeważającej części wciąż nieopub-
likowanym, piśmiennictwie, w którym bywał ostrym krytykiem
otaczającej go rzeczywistości. Odnosi się do tego prof. Marian
Skrzypek, omawiając problematykę oświeceniowej kategorii
przesądu na przykładzie jednego z najbardziej znanych dzieł
Potockiego - Podróży do Cie;?mogrodo. Katarzyna Karaskiewicz,
w interesujący, a wręcz emocjonalny sposób, dotyka zagadnienia
stosunku Potockiego do dorobku myślicieli świata zachodniego
w artykule poświęconym recepcji filozofii Pierre'a Bayle'a. Inną
fascynacją naszego bohatera była starożytność, o czym traktuje
artykuł prof. Witolda Dobrowolskiego, z detektywistyczną wni-
kliwością relacjonującego badania nad archiwaliami, w których
opisano działania podejmowane przez Potockiego wokół wykopa-
lisk w Nola pod Neapolem. Artykuł pozwala zapoznać się z kli-
matem ówczesnej gorączki polowania na antyki, która udzieliła
się Potockiemu, w rezułacie zapewniając muzeum wilanowskie-
mu niezwykle cenną części jego zbiorów - zbiór waz greckich.
Z wątkiem studiów Potockiego nad antykiem wiąże się artykuł
prof. Jerzego Miziołka, który opowiada o genezie sporządzenia na
zamówienie Potockiego rysunkowej rekonstrukcji willi Pliniusza
Młodszego pod Rzymem (Vd?a Laurentina). Dzięki pracom wyko-
nanym na Uniwersytecie Warszawskim można obecnie zobaczyć
trójwymiarową rekonstrukcję cyfrową willi. O praktyce kształ-
towania przez Potockiego formy architektonicznej i krajobrazo-
wej rezydencji wilanowskiej i szerzej - krajobrazu Wilanowa -
pisze Jolanta Polanowska, która przedstawia jego zamiłowania
architektoniczne jako komplementarne wobec wyróżniającego go
znawstwa sztuki i literatury. O Potockim jako czołowym polskim
wolnomularzu pisze zaś prof. Tadeusz Cegielski w swoim tekście
zatytułowanym „Pod młotkiem Stanisława Kostki Potockiego.
Wolnomularstwo Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego
w kontekście europejskim". Wątek wolnomularstwa w interesują-
cy sposób przewija się także w eseju Piotra Sypczuka, poświęco-
nym programowi ideowemu Gaju w Gucinie i przypominającym
- co istotne - ten obecnie całkowicie zdewastowanym zapomnia-
ny park, z którego dwa obiekty, obelisk i sarkofag pamiątkowy,
znajdują się obecnie w parku wilanowskim. Aktywność Poto-
ckiego obejmowała wszelkie możliwe obszary zainteresowań,
STUDIA WILANOWSKIE XVIII