DOI article:
Dobrowolski, Witold: Stanisław Kostka Potocki i jego neapolitańskie kontakty
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.35074#0055
STANISŁAW KOSTKA
POTOCKI I JEGO
NEAPOUTAŃSKIE
KONTAKTY
WćJto/cf DobrowoJsbi
Przypadający na koniec 1785 i początek 1786 roku
pobyt Stanisława Kostki Potockiego jh.ll w Nea-
polu, zrealizowany w ramach wspólnej z teściową
zagranicznej wyprawy, na którą skazały go knowa-
nia księżnej marszałkowej Lubomirskiej przeciwko
królowi i kompromitujący ją i zięcia rezultat tzw.
Warszawa 1957, s. 208-234;
s. 306-307, 314-317.
do Wioch w latach 1785-7 786
1968, s. 211-234;
Wrocław 1976, s. 52-59;
Warszawa 2006, s. 127-171;
Warszawa 2007 (dalej:
s. 70-85; E. Manikowska,
- 77-78 aprile 2007, a cura
e M. Niewójt, Roma 2008,
s. 166-173. Zobacz też:
Karlsbad, estate 7785,
afery Dogrumowej', okazał się niezwykłe istotny dla
I kolekcjonerskich działań Potockiego^.
To właśnie w tym czasie uformował się zasadniczy trzon jego zbioru
starożytności^, ukształtowały się zainteresowania wazami grec-
kimi^, i to w dużej mierze dzięki jego ówczesnej pasji księżna
marszałkowa Lubomirska dokonała w Rzymie i Neapolu zakupów
rzeźb antycznych, brązów i waz greckich, które stały się podstawą
łańcuckiej kolekcji antykówk
Być może doniosłość tego właśnie pobytu wynika z okoliczności, iż
jest on dobrze udokumentowany listami do pozostawionej w kra-
ju żony ] H. 2 I, pisanymi niemal codziennie i stanowiącymi dość
dokładną kronikę jego poczynań, kontaktów i opiniP. Potocki był
już wcześniej w Neapolu, zarówno sam, jak i z żoną^, i z faktu,
iż tym razem nie opisuje na przykład miasta i jego osobliwości
czy nie wspomina o ruinach Herkulanum, nie możemy wyciągać
wniosku, że pozostawał obojętny na fascynującą egzotykę miej-
scowych obyczajów czy urody brązów z Viiła dei Papiri.
Jest jednak oczywiste, iż w Rzymie czuł się wyśmienicie i że do
Neapolu wybierał się niechętnie, a perspektywa spędzenia tam
całej zimy napełniała go przerażeniem. Początkowe zniechęcenie
i nudę przełamały dopiero pierwsze przypadkowe zakupy waz,
dokonane z myślą o udekorowaniu nimi szaf bibliotecznych. Do-
piero wtedy, dokonawszy pierwszych nabytków, Potocki zwrócił
szczególną uwagę na różnorodne piękno ich form i krystaliczną
czystość zdobiących je rysunków. Postanowił wówczas nie tylko
kupić kilka odpowiednio dobranych 77 7*77771777*7)7/) ] il. 3 I, lecz rów-
nież zgromadzić ich tyle, ile się da pozyskać, a także maksymal-
nie pogłębić wiadomości na ten temat, oglądając partenopejskie
kolekcje, rozmawiając z kolekcjonerami, starożytnikami czy po
prostu z poznanymi w trakcie pobytu mieszkańcami Noli. Zain-
teresowanie wazami okazało się tak siłne, iż zepchnęło na dalszy
plan, przynajmniej do przyjazdu Aignera, inne zajęcia Potockiego
i przytłumiło pasję innych zakupów^.
W wyniku różnorodnych zabiegów: zakupów, wymiany oraz prze-
prowadzonych na własny koszt wykopalisk w Noli, Potocki zgro-
madził zbiór liczący sto kilkanaście waz, który po trzydziestu la-
tach tak scharakteryzował w tekście Wm/?e/niana polskiego [ il. 4 ]:
Jf 2^7/777 2^707*26 7778 ^77% 0^7*0777770867 82^77^^77^ //oN77//770.S'7)7 7*7/87777-
%7/, 7*02770807 /07*777 j07^770807 2767777 7 jOO/oTOT/ 8277^77^6777^77^0 ^62
7/j007*2%7)%)07/)7777777 7 8ń)J877707/)7777777 7'7)277,7/cA 82^/7)77) 82^77^7, ^2*07*6 /).2/
STUDIA WILANOWSKIE XIX
POTOCKI I JEGO
NEAPOUTAŃSKIE
KONTAKTY
WćJto/cf DobrowoJsbi
Przypadający na koniec 1785 i początek 1786 roku
pobyt Stanisława Kostki Potockiego jh.ll w Nea-
polu, zrealizowany w ramach wspólnej z teściową
zagranicznej wyprawy, na którą skazały go knowa-
nia księżnej marszałkowej Lubomirskiej przeciwko
królowi i kompromitujący ją i zięcia rezultat tzw.
Warszawa 1957, s. 208-234;
s. 306-307, 314-317.
do Wioch w latach 1785-7 786
1968, s. 211-234;
Wrocław 1976, s. 52-59;
Warszawa 2006, s. 127-171;
Warszawa 2007 (dalej:
s. 70-85; E. Manikowska,
- 77-78 aprile 2007, a cura
e M. Niewójt, Roma 2008,
s. 166-173. Zobacz też:
Karlsbad, estate 7785,
afery Dogrumowej', okazał się niezwykłe istotny dla
I kolekcjonerskich działań Potockiego^.
To właśnie w tym czasie uformował się zasadniczy trzon jego zbioru
starożytności^, ukształtowały się zainteresowania wazami grec-
kimi^, i to w dużej mierze dzięki jego ówczesnej pasji księżna
marszałkowa Lubomirska dokonała w Rzymie i Neapolu zakupów
rzeźb antycznych, brązów i waz greckich, które stały się podstawą
łańcuckiej kolekcji antykówk
Być może doniosłość tego właśnie pobytu wynika z okoliczności, iż
jest on dobrze udokumentowany listami do pozostawionej w kra-
ju żony ] H. 2 I, pisanymi niemal codziennie i stanowiącymi dość
dokładną kronikę jego poczynań, kontaktów i opiniP. Potocki był
już wcześniej w Neapolu, zarówno sam, jak i z żoną^, i z faktu,
iż tym razem nie opisuje na przykład miasta i jego osobliwości
czy nie wspomina o ruinach Herkulanum, nie możemy wyciągać
wniosku, że pozostawał obojętny na fascynującą egzotykę miej-
scowych obyczajów czy urody brązów z Viiła dei Papiri.
Jest jednak oczywiste, iż w Rzymie czuł się wyśmienicie i że do
Neapolu wybierał się niechętnie, a perspektywa spędzenia tam
całej zimy napełniała go przerażeniem. Początkowe zniechęcenie
i nudę przełamały dopiero pierwsze przypadkowe zakupy waz,
dokonane z myślą o udekorowaniu nimi szaf bibliotecznych. Do-
piero wtedy, dokonawszy pierwszych nabytków, Potocki zwrócił
szczególną uwagę na różnorodne piękno ich form i krystaliczną
czystość zdobiących je rysunków. Postanowił wówczas nie tylko
kupić kilka odpowiednio dobranych 77 7*77771777*7)7/) ] il. 3 I, lecz rów-
nież zgromadzić ich tyle, ile się da pozyskać, a także maksymal-
nie pogłębić wiadomości na ten temat, oglądając partenopejskie
kolekcje, rozmawiając z kolekcjonerami, starożytnikami czy po
prostu z poznanymi w trakcie pobytu mieszkańcami Noli. Zain-
teresowanie wazami okazało się tak siłne, iż zepchnęło na dalszy
plan, przynajmniej do przyjazdu Aignera, inne zajęcia Potockiego
i przytłumiło pasję innych zakupów^.
W wyniku różnorodnych zabiegów: zakupów, wymiany oraz prze-
prowadzonych na własny koszt wykopalisk w Noli, Potocki zgro-
madził zbiór liczący sto kilkanaście waz, który po trzydziestu la-
tach tak scharakteryzował w tekście Wm/?e/niana polskiego [ il. 4 ]:
Jf 2^7/777 2^707*26 7778 ^77% 0^7*0777770867 82^77^^77^ //oN77//770.S'7)7 7*7/87777-
%7/, 7*02770807 /07*777 j07^770807 2767777 7 jOO/oTOT/ 8277^77^6777^77^0 ^62
7/j007*2%7)%)07/)7777777 7 8ń)J877707/)7777777 7'7)277,7/cA 82^/7)77) 82^77^7, ^2*07*6 /).2/
STUDIA WILANOWSKIE XIX