DOI Heft:
Stanisław Kostka Potocki - Literat arkadyjczyk, znawca sztuki, architekt amator - i jego rezydencje w dobrach wilanowskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35074#0091
STANISŁAW KOSTKA
POTOCKI - LITERAT
ARKADYJCZYK,
ZNAWCA SZTUKI,
ARCHITEKT AMATOR
- I JEGO REZYDENCJE
W DOBRACH
WILANOWSKICH
Wiedza o Stanisławie Kostce Potockim jako twórcy
wilanowskich kolekcji, przede wszystkim obra-
zów i waz antycznych, została ostatnio znacznie
poszerzona dzięki wystawom i publikacjom tutej-
szego muzeum'. Nadal mniej znane pozostają prze-
kształcenia dokonane przez Potockiego w samym
założeniu pałacowo-ogrodowym w Wilanowie
i w rezydencjach filialnych w Natolinie i w Guci-
nie, których właścicielem był pod koniec swego
życia, w latach 1799-182 P. Niniejszy artykuł sta-
/ołanta
Warszawa 2007.
Kostka Potocki (7755-7827).
Warszawa 2009,
s. 52-58, 251-306.
G?? arcad? dal 7690 a! 7800.
Roma 1977.
nowi próbę zwięzłego naświetlenia problemu roz-
woju twórczości Stanisława Kostki Potockiego jako
architekta amatora, który dokonał modernizacji dóbr wilanow-
skich, wykorzystując swe wcześniejsze doświadczenia zdobyte
w trzech na pozór odległych sferach działalności: literatury,
znawstwa sztuki i architektury.
Literat arkadyjczyk ; 8. 1 )
Accademia dellArcadia, stowarzyszenie założone w Rzymie w roku
1690 w celu „poprawy i oczyszczenia" włoskiej poezji, już w swej
nazwie nawiązywało do mitycznej Arkadii - krainy pasterzy,
którzy, jak wierzono, uprawiali twórczość muzyczną i poetycką.
Stąd członkowie Accademia sami zwali się pastor?' [ U. 2 1^. Ich
twórczość i mecenat oddziałały nie tylko na poezję, lecz także
na muzykę, sztuki plastyczne i architekturę, zarówno w Italii,
jak i w innych krajach. Ostatnio badacze docenili znaczenie tej
akademii dla sztuki XVIII wieku, pisząc wręcz o Arcadian Romę.
Gmrersa? Capital of the Arts ] U. 3 jh
Stanisław Kostka Potocki zapoznał się z ideałami Accademia
dellArcadia zapewne w trakcie nauki w warszawskim pijar-
skim Collegium Nobilium (w latach 1761-1772), w którym czer-
pano z wzorów pijarskiego rzymskiego Collegium Nazarenum,
a w celu zbliżenia kultury polskiej do 2drp/o%' ż
ro777%77S%te; kładziono nacisk na kontakty z filią rzymskiej
Accademia dellArcadia - pijarską akademią literacką Accade-
mia Degłlncolti, powołaną przy Collegium Nazarenumć Wzory
te były zapewne bliskie wychowankom Collegium Nobilium,
zwłaszcza tym, którzy żywili ambicje literackie. Do nich właś-
2000, s. 47-75; T. Cartney,
musi'c?ans, ed. S. Sadie,
2*"* ed., London-New York
2001, t. 1, s. 848.
nie zaliczali się Stanisław Kostka Potocki i jego przyjaciel, poeta
Kazimierz Ustrzycki (1758-1786)6, którzy w lipcu 1775 roku,
bawiąc w Rzymie, wstąpili do Accademia dellArcadia [ 8. -t [?.
O wadze, jaką Potocki przywiązywał do tego członkostwa, świad-
czy fakt, iż pięć lat później z jego inicjatywy do tejże akademii
przyjęci zostali także jego żona Aleksandra, jej siostra Elżbieta
i ksiądz Grzegorz Piramowicz, towarzyszący mu w jego trze-
ciej podróży do ItaliP. Podczas swej kolejnej włoskiej podróży
STUDIA WILANOWSKIE XIX
POTOCKI - LITERAT
ARKADYJCZYK,
ZNAWCA SZTUKI,
ARCHITEKT AMATOR
- I JEGO REZYDENCJE
W DOBRACH
WILANOWSKICH
Wiedza o Stanisławie Kostce Potockim jako twórcy
wilanowskich kolekcji, przede wszystkim obra-
zów i waz antycznych, została ostatnio znacznie
poszerzona dzięki wystawom i publikacjom tutej-
szego muzeum'. Nadal mniej znane pozostają prze-
kształcenia dokonane przez Potockiego w samym
założeniu pałacowo-ogrodowym w Wilanowie
i w rezydencjach filialnych w Natolinie i w Guci-
nie, których właścicielem był pod koniec swego
życia, w latach 1799-182 P. Niniejszy artykuł sta-
/ołanta
Warszawa 2007.
Kostka Potocki (7755-7827).
Warszawa 2009,
s. 52-58, 251-306.
G?? arcad? dal 7690 a! 7800.
Roma 1977.
nowi próbę zwięzłego naświetlenia problemu roz-
woju twórczości Stanisława Kostki Potockiego jako
architekta amatora, który dokonał modernizacji dóbr wilanow-
skich, wykorzystując swe wcześniejsze doświadczenia zdobyte
w trzech na pozór odległych sferach działalności: literatury,
znawstwa sztuki i architektury.
Literat arkadyjczyk ; 8. 1 )
Accademia dellArcadia, stowarzyszenie założone w Rzymie w roku
1690 w celu „poprawy i oczyszczenia" włoskiej poezji, już w swej
nazwie nawiązywało do mitycznej Arkadii - krainy pasterzy,
którzy, jak wierzono, uprawiali twórczość muzyczną i poetycką.
Stąd członkowie Accademia sami zwali się pastor?' [ U. 2 1^. Ich
twórczość i mecenat oddziałały nie tylko na poezję, lecz także
na muzykę, sztuki plastyczne i architekturę, zarówno w Italii,
jak i w innych krajach. Ostatnio badacze docenili znaczenie tej
akademii dla sztuki XVIII wieku, pisząc wręcz o Arcadian Romę.
Gmrersa? Capital of the Arts ] U. 3 jh
Stanisław Kostka Potocki zapoznał się z ideałami Accademia
dellArcadia zapewne w trakcie nauki w warszawskim pijar-
skim Collegium Nobilium (w latach 1761-1772), w którym czer-
pano z wzorów pijarskiego rzymskiego Collegium Nazarenum,
a w celu zbliżenia kultury polskiej do 2drp/o%' ż
ro777%77S%te; kładziono nacisk na kontakty z filią rzymskiej
Accademia dellArcadia - pijarską akademią literacką Accade-
mia Degłlncolti, powołaną przy Collegium Nazarenumć Wzory
te były zapewne bliskie wychowankom Collegium Nobilium,
zwłaszcza tym, którzy żywili ambicje literackie. Do nich właś-
2000, s. 47-75; T. Cartney,
musi'c?ans, ed. S. Sadie,
2*"* ed., London-New York
2001, t. 1, s. 848.
nie zaliczali się Stanisław Kostka Potocki i jego przyjaciel, poeta
Kazimierz Ustrzycki (1758-1786)6, którzy w lipcu 1775 roku,
bawiąc w Rzymie, wstąpili do Accademia dellArcadia [ 8. -t [?.
O wadze, jaką Potocki przywiązywał do tego członkostwa, świad-
czy fakt, iż pięć lat później z jego inicjatywy do tejże akademii
przyjęci zostali także jego żona Aleksandra, jej siostra Elżbieta
i ksiądz Grzegorz Piramowicz, towarzyszący mu w jego trze-
ciej podróży do ItaliP. Podczas swej kolejnej włoskiej podróży
STUDIA WILANOWSKIE XIX