DOI Artikel:
Dobrowolski, Witold: Stanisław Kostka Potocki i jego neapolitańskie kontakty
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35074#0062
muzeum prastarej sztuki europejskiej, osadzonej w arkadyjskim
kadrze parku.
Nie należy zapominać, iż wazy maiowane, niezależnie od różnych
opinii na temat ich przynależności do sztuki etruskiej czy greckiej
(było to powodem zażartego sporu między archeologami z połu-
dnia Włoch a badaczami z Toskanii), zgodnie z powszechnie wyra-
żaną opinią, miały dokumentować także początkowe i prymityw-
ne etapy rozwoju sztuki antycznej, a nawet europejskiej.
Wprowadzenie do dekoracji Gabinetu Etruskiego waz uchodzących
za egipskie łub egiptyzujące^' (tj. korynckich orientalizujących),
których obecność w zbiorze Stanisława Kostki Potockiego była dla
kolekcjonera tytułem do chwały l'<-121, mogło zaznaczać związek
gabinetu arkadyjskiego z ideologią masońską^. Rolę inspirującą
pod tym względem mógł, oczywiście, odegrać Stanisław Kostka
- mason, uchodzący w tym czasie i w tym środowisku za naj-
większego miłośnika i znawcę ceramiki greckiej i sztuki w ogóle^.
Gabinet arkadyjski różni się zdecydowanie od osiemasto- i dzie-
więtnastowiecznych gabinetów europejskich, czułych na de-
koracyjne wartości antycznych grotesk oraz na kolorystyczne
rozwiązania i podziały popularne w pompejańskich wnętrzach,
do których włączano czasami sceny figuralne z waz, przejmowa-
ne najczęściej z publikacji d'Hancarville'a. Dekoracja gabinetu
z Arkadii wykazuje silny związek z późniejszymi realizacjami:
piecem z Pokojów Etruskich w pałacyku natolińskim i Gabinetem
Etruskim z Wilanowa, przede wszystkim swym ścisłym związ-
kiem głównie z ceramiką antyczną, przy czym najistotniejszym
ełementem zapożyczenia są dekoracyjne motywy kształtów waz
greckich oraz częstych w ich dekoracji ornamentów. Istnieje tu
pewna wyraźna koneksja z manifestowaną początkowo przez Po-
tockiego chęcią wykorzystania waz jako garniturów zdobiących
szafy biblioteczne oraz z popularną w architekturze funkcją deko-
racyjną motywu wazy. Wyprowadzana ze stylu malarstwa wazo-
wego moda na rysunek konturowy zaznaczyła się w tym wypadku
wyłącznie w dekoracji gabinetu wilanowskiego, i to pośrednio, po-
przez wykorzystanie rysunków Flaxmana.
Anna Potocka, pisząc o dekoracji swego apartamentu w pałacyku
natolińskim, którego jednym z głównych elementów był piec ] ii. 6 I
malowany w „etruski" (jak wówczas popularnie nazywano wazy
antyczne), przedstawiane w sposób bardzo podobny do waz z ga-
binetu etruskiego w Arkadii, podkreśla silnie inspirującą rolę
swego teścia, zwolennika rozwijania sztuki zainspirowanej de-
koracją wazową^.
Nie bez znaczenia jawi się nam okoliczność, że wszystkie znane nam
z dekoracji wnętrz pałacowych bezpośrednie nawiązania do cera-
miki greckiej lokalizują się okolicach Warszawy, to jest w strefie
najsilniejszego oddziaływania i silnych towarzysko-artystycznych
Warszawa 1965, s. 69-77;
Literacki" 24 (1927);
1980, s. 185, 201, 208, 212,
219-220, 224, 226, 320,
326, 332, 342, 369, 404,
416-417,426, 432-433,
451, 458-459, 462-465,
472-475, 478; idem,
w XVIII i XIX wieirn, Wrocław
-Łódź 1982, s. 172, 174-176,
178, 210, 282-284, 290-297.
IV (yw: C3HSM
w
aacag&MM Mg żapwowac
jP0Mać^0.?M% [...]
jcdawy,
Mg Aaźdyw:
Crec/t o ?McA. Teść
MO/ ^ 777M7M
STANISŁAW KOSTKA POTOCKi i JEGO NEAPOLiTAŃSKiE KONTAKTY
kadrze parku.
Nie należy zapominać, iż wazy maiowane, niezależnie od różnych
opinii na temat ich przynależności do sztuki etruskiej czy greckiej
(było to powodem zażartego sporu między archeologami z połu-
dnia Włoch a badaczami z Toskanii), zgodnie z powszechnie wyra-
żaną opinią, miały dokumentować także początkowe i prymityw-
ne etapy rozwoju sztuki antycznej, a nawet europejskiej.
Wprowadzenie do dekoracji Gabinetu Etruskiego waz uchodzących
za egipskie łub egiptyzujące^' (tj. korynckich orientalizujących),
których obecność w zbiorze Stanisława Kostki Potockiego była dla
kolekcjonera tytułem do chwały l'<-121, mogło zaznaczać związek
gabinetu arkadyjskiego z ideologią masońską^. Rolę inspirującą
pod tym względem mógł, oczywiście, odegrać Stanisław Kostka
- mason, uchodzący w tym czasie i w tym środowisku za naj-
większego miłośnika i znawcę ceramiki greckiej i sztuki w ogóle^.
Gabinet arkadyjski różni się zdecydowanie od osiemasto- i dzie-
więtnastowiecznych gabinetów europejskich, czułych na de-
koracyjne wartości antycznych grotesk oraz na kolorystyczne
rozwiązania i podziały popularne w pompejańskich wnętrzach,
do których włączano czasami sceny figuralne z waz, przejmowa-
ne najczęściej z publikacji d'Hancarville'a. Dekoracja gabinetu
z Arkadii wykazuje silny związek z późniejszymi realizacjami:
piecem z Pokojów Etruskich w pałacyku natolińskim i Gabinetem
Etruskim z Wilanowa, przede wszystkim swym ścisłym związ-
kiem głównie z ceramiką antyczną, przy czym najistotniejszym
ełementem zapożyczenia są dekoracyjne motywy kształtów waz
greckich oraz częstych w ich dekoracji ornamentów. Istnieje tu
pewna wyraźna koneksja z manifestowaną początkowo przez Po-
tockiego chęcią wykorzystania waz jako garniturów zdobiących
szafy biblioteczne oraz z popularną w architekturze funkcją deko-
racyjną motywu wazy. Wyprowadzana ze stylu malarstwa wazo-
wego moda na rysunek konturowy zaznaczyła się w tym wypadku
wyłącznie w dekoracji gabinetu wilanowskiego, i to pośrednio, po-
przez wykorzystanie rysunków Flaxmana.
Anna Potocka, pisząc o dekoracji swego apartamentu w pałacyku
natolińskim, którego jednym z głównych elementów był piec ] ii. 6 I
malowany w „etruski" (jak wówczas popularnie nazywano wazy
antyczne), przedstawiane w sposób bardzo podobny do waz z ga-
binetu etruskiego w Arkadii, podkreśla silnie inspirującą rolę
swego teścia, zwolennika rozwijania sztuki zainspirowanej de-
koracją wazową^.
Nie bez znaczenia jawi się nam okoliczność, że wszystkie znane nam
z dekoracji wnętrz pałacowych bezpośrednie nawiązania do cera-
miki greckiej lokalizują się okolicach Warszawy, to jest w strefie
najsilniejszego oddziaływania i silnych towarzysko-artystycznych
Warszawa 1965, s. 69-77;
Literacki" 24 (1927);
1980, s. 185, 201, 208, 212,
219-220, 224, 226, 320,
326, 332, 342, 369, 404,
416-417,426, 432-433,
451, 458-459, 462-465,
472-475, 478; idem,
w XVIII i XIX wieirn, Wrocław
-Łódź 1982, s. 172, 174-176,
178, 210, 282-284, 290-297.
IV (yw: C3HSM
w
aacag&MM Mg żapwowac
jP0Mać^0.?M% [...]
jcdawy,
Mg Aaźdyw:
Crec/t o ?McA. Teść
MO/ ^ 777M7M
STANISŁAW KOSTKA POTOCKi i JEGO NEAPOLiTAŃSKiE KONTAKTY