Studia Wilanowskie (19.2012)

poszczególnych pomieszczeń, włącznie z posadzkami; 3) krypto-
portyk z dwoma pawilonami ozdobionymi rzeźbami i malowidła-
mi w stylu pompejańskim i solarium, czyli /ledocamniMS. Wszyst-
kie wymiary są podane w miarach włoskich i polskich
i ArncoM jOOiTtccAe). Jest to zatem niemal kompletny pro-
jekt architektoniczny zarówno samej willi, jak i otaczającego ją
ogrodu, umiejscowionego w szerszym układzie przestrzennym.
Głównym autorem rysunków jest wspomniany już rzymski archi-
tekt Brenna, który współpracował z Franciszkiem Smuglewiczem
(współdziałał z nim już wcześniej, m.in. przy przygotowywaniu
książki o Domus Aurea w Rzymie, opublikowanej w 1776 roku)
i przede wszystkim z Giuseppem Mannocchim. Trzeci z wymie-
nionych, najmniej znany i niewątpliwie najwybitniejszy z całej
trójki, interesuje nas szczególnie w niniejszych rozważaniach.
Przelana na papier wizualizacja Laurentiny - od 1932 roku będąca
jednym ze skarbów Biblioteki Narodowej w Warszawie - stała
się przedmiotem badań Stanisława Lorentza (1946), Pierra de
la Ruffiniere du Prey (1994), Krystyny Gutowskiej-Dudek (1998)
i Anny Kwiatkowskiej (2006)L Zasługą Lorentza było zwrócenie
uwagi na bezcenne plansze w Bibliotece Narodowej i wskazanie
na ich związek z publikacją z 1776 roku, poświęconą dekoracji
Domus Aurea. Ruffiniere du Prey wprowadził rysunki z Biblioteki
Narodowej do dyskursu międzynarodowego, wskazał na ich uni-
katowy charakter i omówił je w kontekście Notes et fdees sur /a
Lida de P/me. Było to pierwsze przywołanie tego ważnego tekstu
źródłowego, który pozwolił m.in. na wykazanie roli Potockiego
nie tylko jako zamawiającego rekonstrukcję willi, lecz także au-
tora koncepcji jej rekonstrukcji. Żaden ze wspomnianych badaczy
nie dokonał uporządkowania rysunków, tzn. nie przypisał plansz
z wystrojem wnętrz konkretnym pomieszczeniom. Niewiele w tej
kwestii uczyniły również Gutowska-Dudek i Kwiatkowska w swo-
ich cennych skądinąd publikacjach. Mało uwagi poświęcono rów-
nież bogatej dekoracji rzeźbiarskiej willi z wizji Potockiego.
W 2007 roku rysunkowa rekonstrukcja willi Pliniusza doczekała się
wystawy, towarzyszącej jej publikacji i wirtualnej rekonstrukcji
dzięki zastosowaniu programu 3D Studio Max 9, którą prezen-
tuje wydany wraz z książką filnń [ il. l !. Bodaj najlepsze wyob-
rażenie o klasie wizualizacji w 3D daje wirtualna rekonstrukcja
solarium 0.2 [ Wystawa i wspomniana rekonstrukcja
były dziełem zespołu w składzie: Maciej Tarkowski, Mikołaj Ba-
liszewski i piszący te słowa, który jest również autorem obszer-
nej publikacji i pomysłodawcą całego przedsięwzięcia; pełnił też
rolę komisarza wystawy w Bibliotece Narodowej. Rysunki docze-
kały się wreszcie pełnego uporządkowania, omówiona została
dekoracja rzeźbiarska i malarska willi, opublikowany został też
po raz pierwszy pełny tekst Notes et fdees sur ta Vd/a de P/me.

The Go/den House o/
Arbor 1960, s. 190-195.
1996, s. 36-41 (II, 2).
s Na temat otium zob.
J.M. Andre, L'otium dans
la we morale et inteiiectuaiie
Prey, The Viiias ofPHny
„Meander" 1 (1946),
s. 314-324. Istotny wkład
Ruffiniere du Prey, The fihas
qtPh'ny...,s. 142-164,
z M. Baliszewskim
i M. Tarkowskim, Viha
Laurentina. Arcydzieło epohi

WILLA PLINIUSZA MŁODSZEGO POD RZYMEM...