Studia Wilanowskie (19.2012)

dekoracji rzeźbiarskiej głównego tricńmńm (sali jadalnej; w wiłli
było ich kilka); zostaną tu zaprezentowane wraz z uwagami
o źródłach inspiracji Potockiego. Niektóre z tych uwag były publi-
kowane niedawno lub ukażą się niebawem, w materiałach z kilku
międzynarodowych konferencji". W drugiej części odniesiemy się
do kwestii wspomnianego rysunku Mannocchiego, który wraz
z siedmioma innymi rysunkami w tece Projects des Batiments
(d/nn Masee Beai7x-Arts de Composdion de Comte Stanis/as Potocki
stanowi solidny materiał do uwag o projekcie Muzeum Sztuk Pięk-
nych w Warszawie. Przed omówieniem tych najnowszych ustaleń
i wskazaniem oddziaływania osiemnastowiecznej archeologii na
rekonstrukcję willi w Laurentum, należy krótko omówić postać
Mannocchiego i przywołać kilka myśli z komentarza do listu Pli-
niusza napisanego przez Potockiego.
Giuseppe Mannocchi, najznakomitszy
rysownik w zespole Potockiego i Brenny
Do tek z rysunkami Laurentiny w Bibliotece Narodowej są niekiedy
włączane dwa jeszcze rysunki enigmatycznego ciągle Włocha. Są
one akademickimi studiami porządków architektonicznych: kapi-
tela świątyni Jupitera Statora (de jdcto chodzi o świątynię Diosku-
rów na Forum Romanum) i fryzu tzw. świątyni Trajana na forum
tego cesarza w RzymieW Pierwszy rysunek jest sygnowany i da-
towany (1777); stał się on, wraz z dziesięcioma bez mała innymi
rysunkami artysty w tekach z rekonstrukcją Laurentiny, punk-
tem wyjścia do ustalenia jego roli w rekonstrukcji willi Pliniusza
według wizji Potockiego. Rysunki Mannocchiego wyróżniają się
klasą artystyczną i nadają omawianej tu rekonstrukcji miano ar-
cydzieła. Identyfikacji wkładu tego artysty w dzieło Potockiego
udało się dokonać dzięki pogłębionemu studium jego rysunków
w zbiorach angielskich, niemieckich i rosyjskich. Niemal nic nie
wiadomo dotąd o relacjach pomiędzy uczonym hrabią i prawie zu-
pełnie zapomnianym dziś rysownikiem. Być może z Mannocchim
kontaktował się przede wszystkim Brenna, który sam nigdy nie
osiągnął takiej maestrii w rysowaniu, jak jego rzymski ziomek.
Giuseppe Mannocchi (1730-1782) jest artystą, o którym wiemy wciąż
bardzo mało; nie znamy nawet jego portretuW Stosunkowo nie-
dawno udało się ustalić datę jego śmierci, co pozwala na pre-
cyzyjne datowanie projektu Muzeum Sztuk Pięknych w Warsza-
wie. Wiadomo, że w latach sześćdziesiątych XVIII wieku praco-
wał dla Roberta Adama, który miał go, jak zresztą wielu innych
współpracowników, wykorzystywać i źle traktować. Co najmniej
kilkadziesiąt rysunków Mannocchiego wykonanych dla Szkota
- i dotąd niepublikowanych - z czasem, po bankructwie finanso-
wym Adama, zakupił znany architekt John Soane; dziś znajdują
się w muzeum jego imienia w Londynie^. Wszystkie odznaczają

s. 223-245; La wda di
9- 70- 77 dicembre, 2009),
Bologna 2011, s. 243-258.
K. Gutowska-Dudek,
t. 1-4, Warszawa 1998,
t. 2, s. 90-91, nry 628-629.
10 X1 2005-26 11 2006),
Roma 2005, s. 130-131
Codection (7989), „Master
Drawings" 29 (1991), nr 2,
s. 194-198: szczeg. s. 196;
op. cit., t. 2, s. 90-91.
London 1966, s. 42-43, 54.
t Miziołek, kida
fig. 54-56; s. 114-117,
fig. 90, 94, 99, 104 i 105.

WiLLA PLINIUSZA MŁODSZEGO POD RZYMEM...