DOI Heft:
Stanisław Kostka Potocki - Literat arkadyjczyk, znawca sztuki, architekt amator - i jego rezydencje w dobrach wilanowskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35074#0101
lii.8] Wilanów, Łuk
Triumfalny króia Jana III
Sobieskiego; instytut
Sztuki E4N, Zbiory
Fotogra/ii i Rysunków
Pomiarowych
s. 291-293.
AGAD, APP, rkps 279a:
Pofoc/?!'niz?af 777.'l-1786,
z2911819?r.;
Kosiba Potoc/?;..., s. 293-306.
Por. J.S. Ackerman, 7'he W7ia.
it a reriwt o/*
tAe jooets garty RoyaaK
Fwyire, aw^joarhcMtariy o/*
tAe t<Mcohc jooetry o/Tiryit awći
Wtedy to, między pałacem a strumieniem, ujednolicono obie
istniejące partie. Część zachodnią zaaranżowano jako założe-
nie nieregularne. Część wschodnią, czyli dochodzący do stawu
(z czasów Jana 111) jardin angiois-chinois, zachowano. Dodano
teren na południowym brzegu strumienia, zajmowany dotąd
przez folwark (lata dziewięćdziesiąte XVIII wieku, S.B. Zug),
którego budowlom i ich fasadom wyznaczono rolę ozdobnych
pawilonów ogrodowych.
Strumień, uznany za cenną dekorację, został pogłębiony w roku 1811.
Dodano - i połączono osiami widokowymi - związane z nim ele-
menty dekoracji: Mostek (nowy, niezachowany w formie pierwot-
nej), na wschód od niego Kaskadę Rustykalną (w obudowie z gła-
zów, w miejscu dawnego mostku Zuga) i na północnym brzegu
Kolumnę z kulą zwieńczoną krzyżem maltańskim (wzmiankowa-
ną już w 1806 roku). Na południowym brzegu strumienia stwo-
rzono zespół budowli: Holendernia^ - Murek Neogotycki^ - Dom
Podstarościego^, o neogotyckich fasadach, zamykających op-
tycznie ogród południowy (tak samo jak Galeria Gotycka - ogród
północny). Narzucone warunkami rozwiązanie mieściło się po
części w typie Jurnie ornee (ferma ozdobna). Zespół ten, stając
się rodzajem „palimpsestu", stanowił - w ramach typu - pierw-
szą próbę poszukiwań^.
Holendernia (z 1811 roku) sąsiaduje od wschodu z Domem Podsta-
rościego ]il. lo). Jej fasada jest bliska neogotyckiej budowli
w Folwarku (Meierei) na Pfaueninsel w Berlinie (ok. roku 1795,
Johann Gottlieb Brendel), powstałej jako sztuczna ruina w rezy-
dencji pruskiego następcy tronu Fryderyka Wilhelma Gl. ll[.
Wzniesienie neogotyckiego Murku z bramką, którym w 1814 roku
połączono budynki Holenderni i Domu Podstarościego, kończy-
ło zarazem przeciągające się prace nad stworzeniem ozdobnej
przesłony części gospodarczej (nadal istniejącej od strony połu-
dniowej). Impulsem do sięgnięcia po berliński model Meierei
- samej wzorowanej na pawilonie ogrodowym Priory w posiad-
łości angielskiego poety Williama Shenstone'a, The Leasowes
STUDIA WILANOWSKIE XIX
Triumfalny króia Jana III
Sobieskiego; instytut
Sztuki E4N, Zbiory
Fotogra/ii i Rysunków
Pomiarowych
s. 291-293.
AGAD, APP, rkps 279a:
Pofoc/?!'niz?af 777.'l-1786,
z2911819?r.;
Kosiba Potoc/?;..., s. 293-306.
Por. J.S. Ackerman, 7'he W7ia.
it a reriwt o/*
tAe jooets garty RoyaaK
Fwyire, aw^joarhcMtariy o/*
tAe t<Mcohc jooetry o/Tiryit awći
Wtedy to, między pałacem a strumieniem, ujednolicono obie
istniejące partie. Część zachodnią zaaranżowano jako założe-
nie nieregularne. Część wschodnią, czyli dochodzący do stawu
(z czasów Jana 111) jardin angiois-chinois, zachowano. Dodano
teren na południowym brzegu strumienia, zajmowany dotąd
przez folwark (lata dziewięćdziesiąte XVIII wieku, S.B. Zug),
którego budowlom i ich fasadom wyznaczono rolę ozdobnych
pawilonów ogrodowych.
Strumień, uznany za cenną dekorację, został pogłębiony w roku 1811.
Dodano - i połączono osiami widokowymi - związane z nim ele-
menty dekoracji: Mostek (nowy, niezachowany w formie pierwot-
nej), na wschód od niego Kaskadę Rustykalną (w obudowie z gła-
zów, w miejscu dawnego mostku Zuga) i na północnym brzegu
Kolumnę z kulą zwieńczoną krzyżem maltańskim (wzmiankowa-
ną już w 1806 roku). Na południowym brzegu strumienia stwo-
rzono zespół budowli: Holendernia^ - Murek Neogotycki^ - Dom
Podstarościego^, o neogotyckich fasadach, zamykających op-
tycznie ogród południowy (tak samo jak Galeria Gotycka - ogród
północny). Narzucone warunkami rozwiązanie mieściło się po
części w typie Jurnie ornee (ferma ozdobna). Zespół ten, stając
się rodzajem „palimpsestu", stanowił - w ramach typu - pierw-
szą próbę poszukiwań^.
Holendernia (z 1811 roku) sąsiaduje od wschodu z Domem Podsta-
rościego ]il. lo). Jej fasada jest bliska neogotyckiej budowli
w Folwarku (Meierei) na Pfaueninsel w Berlinie (ok. roku 1795,
Johann Gottlieb Brendel), powstałej jako sztuczna ruina w rezy-
dencji pruskiego następcy tronu Fryderyka Wilhelma Gl. ll[.
Wzniesienie neogotyckiego Murku z bramką, którym w 1814 roku
połączono budynki Holenderni i Domu Podstarościego, kończy-
ło zarazem przeciągające się prace nad stworzeniem ozdobnej
przesłony części gospodarczej (nadal istniejącej od strony połu-
dniowej). Impulsem do sięgnięcia po berliński model Meierei
- samej wzorowanej na pawilonie ogrodowym Priory w posiad-
łości angielskiego poety Williama Shenstone'a, The Leasowes
STUDIA WILANOWSKIE XIX