DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12941#0285
(
HumanifabricaLiber IIL 275
Rudis sibrart/m _____ sioni.Reci:a? enim sunr,qua: secundum organilongitudinem expan-
ielmeaho mqua ESEEEE=|A. duntur.Obliquarautem,quae secundum obliquum orcanoobducun
A transuerfas tndt 5=-—. , ^ . 2 r , , 1 ,. . - »
«r*/, 5autem &> C tur.Atque hae circulares hmt;led quum in duplicilint dirrerentia,in
utriufque obUqua- ^§^^5^; uicem contrarianrur,ac se mutuo X litera?,aut potius duorum inuice
rum generis disse- ^^^^|S implexorum circuloru mododecussatim intersecant, ita commode,
ssxl'*1 'D Uer°re~ ^Z00C °,mcqu^organicaunratec^
AtE tripUcissibrd "^^^^^^ cudum corporis latitudine exa&etransuersim locantur,corpusq;'or-
rum generis impU- ° biculatim,quemadmodu obliqux, ambiunr: quanquam transuersa:
xum quodamwodo I interim,circulares orbicularelq; priuatim nucupentur.Discet porrd
exprimu que mox -J^n quiuis fibraru naturam,si quu uetriculus, aut intestina alicuius ani-
fubqctendauen&es- .• r l n - £l i ii
sigiesaccuratihsj- |§|| malis,mense apponentur, unguibus llloru nbras muicem diuellere,
ponet. Wm eaq; corpora nihil prejer fibras quasda inter se ordine,& prout parti
ex usu erat,intertextas elTe,expendere haud grauabitur.ldem spe&a
bit,dum nuper mactati bouis uesicam,autanserumingluuiem inflariintuebitunquandoquidem triplex il
lud fibrarurn genas in modice distenta iam uefica manifesto sese spe&andum osferet.Contra, si membra-
nam a!iquam,utquecostas succmgit,autperitoneum,in manusquis alTumpserit,leuinegociodiscet,hanc
simplex /imilareq; corpus esse,omniex parte sibipar,nullisq; eiuimodifibris conformatum.Quum itaqueVenecompo
uenaorganum sir, uniuerso corpori m sanguinis administrationeutiliter subseruies, Naturacorpus ipsnis 'J*nonts
membraneum,acfistu!adnstar,cauum conllituit,accertis quibusdam fibris,non autem utsors ferebat,in- {
terrexuit;ijs nempe, quas sanguinis administrationi utilesfore cognouit. Quamobrem quum scirer, ue-
nam necessario sanguineadseadmissura, rectas ilsi communicauit
Vem c*u* portio, a dextro cordisjlnu ad forzs , quibus uena sangnine in ipsius alliceret cauitatem . Deiade
tugulum ujque con ■ r ■ \ r \ r
fcendens,quAsibr* jra, °tuia languinis ad tubiequentem uena: partem, tanqua per nuu,pro
rum in uenarum d£j$k>. W^k. pulsione cmus erat,tra(ueisis quoque fibris eadonauit. Ne uero sta-
eorpore naturam, ^^^m^^^^^ tmi uniuersus sanguis in proximam uenepartem citra moraex alia
icelrw*, gratta ^w^^^ asiumeretur,propelleretur ve,obliquas etia fibras uenx corpori im-
siudiofefinxtmus. ssitJBSSI ^ i- • r i cl i n i n
si sorte interim IP^' phcuit.Ex tnbus ltaque hbrarum genenbusmen^ corpus lltud albej
ramorum hic pas ^^^^M membraneaq;,ieu nerue^ tunic^conflatu est,distendi, & rurius(ut
Jim abtruncate- ^^^SS cotenta? materiei apposite congruar)in se collabiapru • Pr^ter hanc -dsrititit
rumrattonemex- ffl^M , peculiarem tunicam,uenaaham subindeasciscit, plerisouc eriacor- &M.t8"
petis, hanc uena JSffiSss ^SOT • -i - /-n i ' 1 \ ■ cuiiartsue-
sonionem integra wffflSf ' Pons Partibus commune- Quandocunque enim ucna: longQtrami- n&ttsmca.
cau&uens.deltnea . Msm/ te aliquoducuntur,aut olsi,aut duriori cuipiacorpori incubut, aut
ticniquinti. Ca- \(W alicubi suspenduntui:, tum ex conterminis membranis alia quarda
sitisini subijcien- ^ instar membrana: tenuis tunica ipsis obuoluitur,cu tutioris ductus,
de.conser, tn tlla i •' • r ./-.' ■-•<< .r.
quid D F, G, H,I,K, N, S,T,& a indket. lum a<1 uicinas PactGS hrm,or,s nexus grat,a- Cauerum uenx uilceri
ferpendens. alicui insertar,aut p rrulculi corpus d.igvsta:, huiusmodi tunica toto
insertionis progressudestituuntur, caq; neusquam indigent, quod
abundein illis corporibus firmentur;quodq; ea tunica impedimentoesset,quo minus prompLe sanguis ex
uenis sudaret.-aututsanguis in uenis colledus,substati^ alicuius uisceris uim tard;usexperiretur. Omnes Venarum
uenas primaria ratione,ut sanguine singulis corporispartibus deferant,ac ueluti canales, & ductus smt,ex
quibus partes omrjes suum alimentum sugant,rerum Opifex procreauit, quaquam quibusdam earum ra-
<s sig.eap. mis,ut e porta;uene_ propaginibus,adsucciin uentriculoelaboratiad iecorisportas attractione,ceualijs
$.fi.t2 Itb. ad excrementorum(ut i qua: in renes serosum sangumem deferunt)repurgationem quoque utatur,quas Libr. 4M
s omnes suo lococommemorabimus. Num uer6 ipse(hesanguis frustra nullam a uen^ corporcelaboratio- Vfupart.
6 &sig Z2 nern ^eIltiens>Per uenas dessueret)quandam sanguificationis uim uenis mdiderit,non ade6 prompte alser
Itb.i m^n. tum uelim,quantumuis id omnibus confelsum sit dissectionis professoribus. &: si fortassis haec uirtus uenis
tribuitur,ea non rubicundum parabit sanguinem, sed uenas corporis instar album; siquidein omni naru-
rali corporis nostri partium concodione,concoctum necessario sibi cocoquentis colorem asciscic. VetuiTi
iam tempestiuum erit,ex quibus nam partibus arteria fabricetur,persequi,
: . QVID SIT ARTERIA, QVAEQVE IPSIVS SYBSTAN-
tia & usus. Caput II,,
11 / > i«; i
s £caiz s^^f^S^S^^ ^ ^ ^ uasest,similiterutuena,membraneum,teres,acfistulxmodocauu, a quo Quidarte
I uitalis spiritus, 6c impetu ruens calidusq; sanguis per uniuersum corpus diffundunrur: ria
^s^/^^^^s quorum benehcio,accedente arteri^ ipsius motu(qui dilatationeac contradione fit)na-
* isig-l* J!^ni^\^lf turalis singularumpartiumcalor,uitalisq; spiritus refociIlantur.Poi,i6 Hippocrarisad-
cap.lib.x. ^^M^^^ huc,& Platonis & Anstotelestempore,arteria nuncupabatur, k qua in(puanres,e. nari
WC^^^r^i busaut ore aerem in pulmones attrahiams.-quaqj rursus expirantes, e pulmombiM eun
dem educimus.Nobis uerouocatasartecias,illi uenas appellabani. atquearterias a uents nonnulli e:. , a
te distinguebanr,quu hasquidem no pulsantes,illasautepulsantes appellarent. Ad hunc sane modu Hip-
pocrati secundo de Vulgaribus morbis libro,arteria uenas nominedonatur.-culus agttatio, quu in infantis
partu uelox8c magna,6c ualida reperitur,uahdara,ac uegetoferuidoq; calore pra:dita, in corde irascribile
uim csss
HumanifabricaLiber IIL 275
Rudis sibrart/m _____ sioni.Reci:a? enim sunr,qua: secundum organilongitudinem expan-
ielmeaho mqua ESEEEE=|A. duntur.Obliquarautem,quae secundum obliquum orcanoobducun
A transuerfas tndt 5=-—. , ^ . 2 r , , 1 ,. . - »
«r*/, 5autem &> C tur.Atque hae circulares hmt;led quum in duplicilint dirrerentia,in
utriufque obUqua- ^§^^5^; uicem contrarianrur,ac se mutuo X litera?,aut potius duorum inuice
rum generis disse- ^^^^|S implexorum circuloru mododecussatim intersecant, ita commode,
ssxl'*1 'D Uer°re~ ^Z00C °,mcqu^organicaunratec^
AtE tripUcissibrd "^^^^^^ cudum corporis latitudine exa&etransuersim locantur,corpusq;'or-
rum generis impU- ° biculatim,quemadmodu obliqux, ambiunr: quanquam transuersa:
xum quodamwodo I interim,circulares orbicularelq; priuatim nucupentur.Discet porrd
exprimu que mox -J^n quiuis fibraru naturam,si quu uetriculus, aut intestina alicuius ani-
fubqctendauen&es- .• r l n - £l i ii
sigiesaccuratihsj- |§|| malis,mense apponentur, unguibus llloru nbras muicem diuellere,
ponet. Wm eaq; corpora nihil prejer fibras quasda inter se ordine,& prout parti
ex usu erat,intertextas elTe,expendere haud grauabitur.ldem spe&a
bit,dum nuper mactati bouis uesicam,autanserumingluuiem inflariintuebitunquandoquidem triplex il
lud fibrarurn genas in modice distenta iam uefica manifesto sese spe&andum osferet.Contra, si membra-
nam a!iquam,utquecostas succmgit,autperitoneum,in manusquis alTumpserit,leuinegociodiscet,hanc
simplex /imilareq; corpus esse,omniex parte sibipar,nullisq; eiuimodifibris conformatum.Quum itaqueVenecompo
uenaorganum sir, uniuerso corpori m sanguinis administrationeutiliter subseruies, Naturacorpus ipsnis 'J*nonts
membraneum,acfistu!adnstar,cauum conllituit,accertis quibusdam fibris,non autem utsors ferebat,in- {
terrexuit;ijs nempe, quas sanguinis administrationi utilesfore cognouit. Quamobrem quum scirer, ue-
nam necessario sanguineadseadmissura, rectas ilsi communicauit
Vem c*u* portio, a dextro cordisjlnu ad forzs , quibus uena sangnine in ipsius alliceret cauitatem . Deiade
tugulum ujque con ■ r ■ \ r \ r
fcendens,quAsibr* jra, °tuia languinis ad tubiequentem uena: partem, tanqua per nuu,pro
rum in uenarum d£j$k>. W^k. pulsione cmus erat,tra(ueisis quoque fibris eadonauit. Ne uero sta-
eorpore naturam, ^^^m^^^^^ tmi uniuersus sanguis in proximam uenepartem citra moraex alia
icelrw*, gratta ^w^^^ asiumeretur,propelleretur ve,obliquas etia fibras uenx corpori im-
siudiofefinxtmus. ssitJBSSI ^ i- • r i cl i n i n
si sorte interim IP^' phcuit.Ex tnbus ltaque hbrarum genenbusmen^ corpus lltud albej
ramorum hic pas ^^^^M membraneaq;,ieu nerue^ tunic^conflatu est,distendi, & rurius(ut
Jim abtruncate- ^^^SS cotenta? materiei apposite congruar)in se collabiapru • Pr^ter hanc -dsrititit
rumrattonemex- ffl^M , peculiarem tunicam,uenaaham subindeasciscit, plerisouc eriacor- &M.t8"
petis, hanc uena JSffiSss ^SOT • -i - /-n i ' 1 \ ■ cuiiartsue-
sonionem integra wffflSf ' Pons Partibus commune- Quandocunque enim ucna: longQtrami- n&ttsmca.
cau&uens.deltnea . Msm/ te aliquoducuntur,aut olsi,aut duriori cuipiacorpori incubut, aut
ticniquinti. Ca- \(W alicubi suspenduntui:, tum ex conterminis membranis alia quarda
sitisini subijcien- ^ instar membrana: tenuis tunica ipsis obuoluitur,cu tutioris ductus,
de.conser, tn tlla i •' • r ./-.' ■-•<< .r.
quid D F, G, H,I,K, N, S,T,& a indket. lum a<1 uicinas PactGS hrm,or,s nexus grat,a- Cauerum uenx uilceri
ferpendens. alicui insertar,aut p rrulculi corpus d.igvsta:, huiusmodi tunica toto
insertionis progressudestituuntur, caq; neusquam indigent, quod
abundein illis corporibus firmentur;quodq; ea tunica impedimentoesset,quo minus prompLe sanguis ex
uenis sudaret.-aututsanguis in uenis colledus,substati^ alicuius uisceris uim tard;usexperiretur. Omnes Venarum
uenas primaria ratione,ut sanguine singulis corporispartibus deferant,ac ueluti canales, & ductus smt,ex
quibus partes omrjes suum alimentum sugant,rerum Opifex procreauit, quaquam quibusdam earum ra-
<s sig.eap. mis,ut e porta;uene_ propaginibus,adsucciin uentriculoelaboratiad iecorisportas attractione,ceualijs
$.fi.t2 Itb. ad excrementorum(ut i qua: in renes serosum sangumem deferunt)repurgationem quoque utatur,quas Libr. 4M
s omnes suo lococommemorabimus. Num uer6 ipse(hesanguis frustra nullam a uen^ corporcelaboratio- Vfupart.
6 &sig Z2 nern ^eIltiens>Per uenas dessueret)quandam sanguificationis uim uenis mdiderit,non ade6 prompte alser
Itb.i m^n. tum uelim,quantumuis id omnibus confelsum sit dissectionis professoribus. &: si fortassis haec uirtus uenis
tribuitur,ea non rubicundum parabit sanguinem, sed uenas corporis instar album; siquidein omni naru-
rali corporis nostri partium concodione,concoctum necessario sibi cocoquentis colorem asciscic. VetuiTi
iam tempestiuum erit,ex quibus nam partibus arteria fabricetur,persequi,
: . QVID SIT ARTERIA, QVAEQVE IPSIVS SYBSTAN-
tia & usus. Caput II,,
11 / > i«; i
s £caiz s^^f^S^S^^ ^ ^ ^ uasest,similiterutuena,membraneum,teres,acfistulxmodocauu, a quo Quidarte
I uitalis spiritus, 6c impetu ruens calidusq; sanguis per uniuersum corpus diffundunrur: ria
^s^/^^^^s quorum benehcio,accedente arteri^ ipsius motu(qui dilatationeac contradione fit)na-
* isig-l* J!^ni^\^lf turalis singularumpartiumcalor,uitalisq; spiritus refociIlantur.Poi,i6 Hippocrarisad-
cap.lib.x. ^^M^^^ huc,& Platonis & Anstotelestempore,arteria nuncupabatur, k qua in(puanres,e. nari
WC^^^r^i busaut ore aerem in pulmones attrahiams.-quaqj rursus expirantes, e pulmombiM eun
dem educimus.Nobis uerouocatasartecias,illi uenas appellabani. atquearterias a uents nonnulli e:. , a
te distinguebanr,quu hasquidem no pulsantes,illasautepulsantes appellarent. Ad hunc sane modu Hip-
pocrati secundo de Vulgaribus morbis libro,arteria uenas nominedonatur.-culus agttatio, quu in infantis
partu uelox8c magna,6c ualida reperitur,uahdara,ac uegetoferuidoq; calore pra:dita, in corde irascribile
uim csss