DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.12941#0284
- EAE VESALIL
DE CORPORIS HVMANI
FABRICA LIBER TERTI V S*
QVO VENARVM ARTERIAR VMQV E PER VNIVERSVM
CORPVS SERIES DESCRIBITV R, ET PECVLIARES
ipsi figuras, quibus potisfimum conueniunt,Capitibus
praeponuntur,
QVID VEHA, ET QVAE IPSIVS S VBSTANTIA
& usus. Caput I,
S S I V M, rnusculorumcj; hiftoria snperioribus libris enarrata, proximum uide-
udtertio ^)^^^^^^s^j tur > uenarum arteriarumq, per uniuerlum corpus distributionem aggredi: siqui-
dem Galenus in prim©deAdmimstrandis sedtionibus libro,hunc in Anatome
discenda ordinem obferuandum recte prxceperit. Namalius fortastequispiarn
earum * pattium , quse peritonjco , & costas succingente membrana, & caluaria a Ositndut
continentur, descriptionem,non uenarum modo , acartedarum , uetum, & ner- has s,s,r
uorum quoque descriptionem , oporrere necclsario prarcedere, haud ineptearbi- ^rtrum
trabitur:quodabsqueearumpartium notitia, omnisde uenis, arterijs & neruis
sermo tam difficilis fututus sit, utegoncquaquam improbauerim, hunc hbrum,
&quartum,qui neruis dedicabitur,quinto libro,sextoac septimo lubijri,eosq; prxsentem anteire:atque
\d maxime,cum quis sectionum prorsus rudis,in istos libros prirnum inciderits& non in nostra Epitome
uelobiter sese exercuerit. Ne tamen longius in pre/entia a Galcni, & carterorum qui ipsum prarcesiere dis-
sectionis professbrumjplacitodeclinem^hunc librum uenisarterijsq; cosecrabo,auen>s, qu6d pluressint,
arterijsq; magna ex parte insternantur,sumpto sermonis exordio, liberaq; sentena le6tori in nostris libris
Quiiutnx transponendisreli&a. b Venaigiturparsestinstrumcnraria,teres,fistula:q;instarcauata,& sanguinem,
corporispartesenutrituru,unacum naturali spiritu,insignitcr(si quis modo sit) caliginoso,deferens.Hec sfig^(-
Vena eor- unica,peculiari,propria ue constat tunica,quae colore, ac quodammodo crassitie, & forma membranis re-
*s»emlran* sponclcc/ea anas ab illarum natura plurimu discrepat. Membrana namq;,simplexac similare corpus cen-
dtssera/. lerar:& omni ex parte,quomodocumq; dHcerpatur,perpetu6 membrane; nomenretinet. Vena: aute tuni-
ca,corpus est instrumetarium,ex similaribus partibus,fibris uidelicet, coformatum.Quemadmoducnim
membranei musculorum tendines fere unico fibrarum genere intexuntur, atque hac occasione non in si-
milarium,sed instrumentalium partium clastcm reponuntur,ita uena; tunica triplici fibrarura gcnere con
Tibrarum ftituitur.Cuiusmodi fibrae Graecis 7s«s-nuncupantur:& substantiaquidem , forma &colore, musculorum
qu&naiura fibris respondenr,actioneautem plurimum abillis uarianr.Hae enim maximaex parte, carnea musculoru
motui pr& sUDstantiaobsita?,arbitrario;illae uero nulla eiusmodi carneimplicita:,naturali motuiprarficiuntur.quip-
^"ul *arbl Pc ut motlls e n°ltro arbitratu pendentes,fibraru in musculis auxilio perficimus:sic naturales motus, uni-
trario sa- uerso corpori subseruicntesjfibris quibusdam obeuntur,qua'organis toti corpori famulantibusintertextas
wulantur, sunt.Quanquam namralcs motus non omnes, sedmatenx duntaxat alicuius artractio, retentio,& expul-
disserestia. sio,huiusmodi fibris adimpleantur.Vocoautem in pra;sentiarum uim attracl:ricem,retentricem &expuU
tricem,non qux singulis partibus ad sui nntritionem a Narura est ingenita,sed qua qu^dam corporis par-
tes communealiquod uniuerso corpori munus prsstant. Etenim prorsus alia mihi censetur attractiocibi
per stomachum in uentriculum,& sanguinis ecaua uena in dextrum cordis sinum,& aeris ex arteriauena
li in sinistrum cordis sinum,& scminis in uterum,& sanguinis in uenas,& spiritus in artertas,quam attra-
c"fcio,cuius beneficiopartes i\lx nutrimentum sibifamiliare,& quo priuatim aluntur,ad iese pelliciut.Rur
sus longe alia excretrix facultas est,quauentriculus cibum a ieconfedum,in intestinapropellit,& quarur
sus intestina superiora eundem in inferioraprotrudunr,& qua cor sanguinem in pulmones,uiralemqj spi
ritum simul cum sanguine,impetuper corpus ruente,in magnam artena mittit,& cjua sanguinem una ue
nae pars in subsequentem continuo deriuat,& qua vterus fcetum & vesica vrinam excernunt:quamca sit,
qua nuc dict.r partes proprij nutrimenti recrementa a seabigunt.Ad hec,prorsus alia putatur cibi potusq^
in vetricu!o,& f^tus in vtero,& vrinx in vesica,& sanguinis in venis,& ipn irus ac sanguinis pariter in cor
de retetio.-quam ea sit,cuius beneficio cor,vetriculus, vesica, vterusq; famibare nutrimetii sibi seruant&r
retinent.Motus igitur pmnibus similiter partibus proprij,atq; ahjs no subministrantes,insitapartibus du
taxat ui,cirra sibraru opem omnino fiunr.Sed parres.quas aut attracti.onem,aut retentionem,autexpulsio
rem partibus alijs,uel toti etiam corpon subseruientem, & commodam obire necestum est, ad eamfun-
crionem fibras quasdam sibi uendicanr,quarum auxilioillam compIent.Etquemadmodum tres specie suc
Idrarum m0ruS5ica quoque triplcx fibrarum genus a Natura construclum cste credimus;rectum uideIicet,obliquu,
sunttie. ^ transuersum. Ac reclig quidem fibra? attrastioni conducunt,pbliquae autem rerentioni, transuers? expul
sioni,
DE CORPORIS HVMANI
FABRICA LIBER TERTI V S*
QVO VENARVM ARTERIAR VMQV E PER VNIVERSVM
CORPVS SERIES DESCRIBITV R, ET PECVLIARES
ipsi figuras, quibus potisfimum conueniunt,Capitibus
praeponuntur,
QVID VEHA, ET QVAE IPSIVS S VBSTANTIA
& usus. Caput I,
S S I V M, rnusculorumcj; hiftoria snperioribus libris enarrata, proximum uide-
udtertio ^)^^^^^^s^j tur > uenarum arteriarumq, per uniuerlum corpus distributionem aggredi: siqui-
dem Galenus in prim©deAdmimstrandis sedtionibus libro,hunc in Anatome
discenda ordinem obferuandum recte prxceperit. Namalius fortastequispiarn
earum * pattium , quse peritonjco , & costas succingente membrana, & caluaria a Ositndut
continentur, descriptionem,non uenarum modo , acartedarum , uetum, & ner- has s,s,r
uorum quoque descriptionem , oporrere necclsario prarcedere, haud ineptearbi- ^rtrum
trabitur:quodabsqueearumpartium notitia, omnisde uenis, arterijs & neruis
sermo tam difficilis fututus sit, utegoncquaquam improbauerim, hunc hbrum,
&quartum,qui neruis dedicabitur,quinto libro,sextoac septimo lubijri,eosq; prxsentem anteire:atque
\d maxime,cum quis sectionum prorsus rudis,in istos libros prirnum inciderits& non in nostra Epitome
uelobiter sese exercuerit. Ne tamen longius in pre/entia a Galcni, & carterorum qui ipsum prarcesiere dis-
sectionis professbrumjplacitodeclinem^hunc librum uenisarterijsq; cosecrabo,auen>s, qu6d pluressint,
arterijsq; magna ex parte insternantur,sumpto sermonis exordio, liberaq; sentena le6tori in nostris libris
Quiiutnx transponendisreli&a. b Venaigiturparsestinstrumcnraria,teres,fistula:q;instarcauata,& sanguinem,
corporispartesenutrituru,unacum naturali spiritu,insignitcr(si quis modo sit) caliginoso,deferens.Hec sfig^(-
Vena eor- unica,peculiari,propria ue constat tunica,quae colore, ac quodammodo crassitie, & forma membranis re-
*s»emlran* sponclcc/ea anas ab illarum natura plurimu discrepat. Membrana namq;,simplexac similare corpus cen-
dtssera/. lerar:& omni ex parte,quomodocumq; dHcerpatur,perpetu6 membrane; nomenretinet. Vena: aute tuni-
ca,corpus est instrumetarium,ex similaribus partibus,fibris uidelicet, coformatum.Quemadmoducnim
membranei musculorum tendines fere unico fibrarum genere intexuntur, atque hac occasione non in si-
milarium,sed instrumentalium partium clastcm reponuntur,ita uena; tunica triplici fibrarura gcnere con
Tibrarum ftituitur.Cuiusmodi fibrae Graecis 7s«s-nuncupantur:& substantiaquidem , forma &colore, musculorum
qu&naiura fibris respondenr,actioneautem plurimum abillis uarianr.Hae enim maximaex parte, carnea musculoru
motui pr& sUDstantiaobsita?,arbitrario;illae uero nulla eiusmodi carneimplicita:,naturali motuiprarficiuntur.quip-
^"ul *arbl Pc ut motlls e n°ltro arbitratu pendentes,fibraru in musculis auxilio perficimus:sic naturales motus, uni-
trario sa- uerso corpori subseruicntesjfibris quibusdam obeuntur,qua'organis toti corpori famulantibusintertextas
wulantur, sunt.Quanquam namralcs motus non omnes, sedmatenx duntaxat alicuius artractio, retentio,& expul-
disserestia. sio,huiusmodi fibris adimpleantur.Vocoautem in pra;sentiarum uim attracl:ricem,retentricem &expuU
tricem,non qux singulis partibus ad sui nntritionem a Narura est ingenita,sed qua qu^dam corporis par-
tes communealiquod uniuerso corpori munus prsstant. Etenim prorsus alia mihi censetur attractiocibi
per stomachum in uentriculum,& sanguinis ecaua uena in dextrum cordis sinum,& aeris ex arteriauena
li in sinistrum cordis sinum,& scminis in uterum,& sanguinis in uenas,& spiritus in artertas,quam attra-
c"fcio,cuius beneficiopartes i\lx nutrimentum sibifamiliare,& quo priuatim aluntur,ad iese pelliciut.Rur
sus longe alia excretrix facultas est,quauentriculus cibum a ieconfedum,in intestinapropellit,& quarur
sus intestina superiora eundem in inferioraprotrudunr,& qua cor sanguinem in pulmones,uiralemqj spi
ritum simul cum sanguine,impetuper corpus ruente,in magnam artena mittit,& cjua sanguinem una ue
nae pars in subsequentem continuo deriuat,& qua vterus fcetum & vesica vrinam excernunt:quamca sit,
qua nuc dict.r partes proprij nutrimenti recrementa a seabigunt.Ad hec,prorsus alia putatur cibi potusq^
in vetricu!o,& f^tus in vtero,& vrinx in vesica,& sanguinis in venis,& ipn irus ac sanguinis pariter in cor
de retetio.-quam ea sit,cuius beneficio cor,vetriculus, vesica, vterusq; famibare nutrimetii sibi seruant&r
retinent.Motus igitur pmnibus similiter partibus proprij,atq; ahjs no subministrantes,insitapartibus du
taxat ui,cirra sibraru opem omnino fiunr.Sed parres.quas aut attracti.onem,aut retentionem,autexpulsio
rem partibus alijs,uel toti etiam corpon subseruientem, & commodam obire necestum est, ad eamfun-
crionem fibras quasdam sibi uendicanr,quarum auxilioillam compIent.Etquemadmodum tres specie suc
Idrarum m0ruS5ica quoque triplcx fibrarum genus a Natura construclum cste credimus;rectum uideIicet,obliquu,
sunttie. ^ transuersum. Ac reclig quidem fibra? attrastioni conducunt,pbliquae autem rerentioni, transuers? expul
sioni,