DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.31852#0059
Część II
ZAGADNIENIA ARCHEOLOGICZNE
I TECHNICZNE
Rozdział 1
Topografia Ostrowa Lednickiego
Jezioro Lednickie położone jest w zachodniej partii Pojezierza Gnieźnieńskiego wchodzącego
w skład Wysoczyzny Gnieźnieńskiej. Mocno zróżnicowaną powierzchnię wokół jeziora tworzy falista
wysoczyzna morenowa. Obszar ten, wyniesiony od 110 do 115 m nad poziom morza, został uformo-
wany podczas fazy poznańskiej zlodowacenia Wisły'
Jezioro (o powierzchni 339,lha) położone jest na wysokości 109,8 m npm, a jego iinia brzegowa
osiąga długość ponad 20000 m. Ostrów Lednicki jest największą (jedną z czterech) wyspą
o powierzchni ponad 7ha'^. Ostrów wraz z dwiema mniejszymi wyspami (Ledniczką, Mewią) oraz
przeciwległe brzegi jeziora (na wysokości wysp) objęte są państwową siecią kartograficzną
(w układzie osnowy ,,65") i wysokościową (w systemie Kronsztad)'^. Dzięki temu na wyspie
umieszczone są stałe repery państwowe o wartościach: na grodzie — 112,73 i na podgrodziu —
112,426 m npm.
Początki stałego osadnictwa sięgają wczesnego średniowiecza — VIII wieku'W tym czasie
wyspa, z całą pewnością, nie była siedmio-hektarowym monolitem. Obecna powierzchnia to rezultat
ok. 600 lat trwającego osadnictwa i konsekwencja zachodzących na wyspie zmian (prace niwelacyjne,
przerwy osadnicze, wahania poziomu wody, zmiany linii brzegowej i stref zasiedlenia)'^.
W VIII wieku, gdy na wyspie powstawały obiekty mieszkalne osady otwartej, Ostrów Lednicki
tworzyło 4—5 wzniesień (Ryc. 24). Posiadały one różną powierzchnię i zróżnicowaną wysokość.
W partii południowej (południowozachodniej) znajdowało się najwyższe wzniesienie o stromych
(gliniastych) zboczach. Jego południowe zbocze opadało niemalże pionowo w dół o ok. 3 m, natomiast
północne o ok. 1,5 m. Wzgórze to obejmowało powierzchnię o wymiarach ok. 40 x 60 m (Ryc. 24,1).
Na północ od niego, oddzielone ok. 20-metrowej szerokości obniżeniem, znajdowało się drugie
wzniesienie, bardziej rozległe i o łagodniejszych zboczach (Ryc. 24, II). Posiadało (prawdopodobnie)
wydłużony kształt o powierzchni ok. 70 x 100 m. Być może łączyło się z trzecim (niewielkim)
wyniesieniem leżącym na wschód od niego (Ryc. 24, III).
183 Geomorfologii Wielkopolski poświęcone są liczne prace T. Bartkowskiego (np. w Kronice Wielkopolski 3 (16) z 1978r.). Wstępne
rozpoznanie budowy geologicznej obszarów wokół jeziora Lednickiego można znaleźć w 1 tomie Studiów Lednickich.
184 K. Tobolski, 1991, s. 16.
185 por. J. Górecki, J. Wrzesiński 1989, s. 71-76.
186 M. Łastowiecki 1989.
187 J. Górecki, M. Łastowiecki, J. Wrzesiński 1993, (w druku).
33
ZAGADNIENIA ARCHEOLOGICZNE
I TECHNICZNE
Rozdział 1
Topografia Ostrowa Lednickiego
Jezioro Lednickie położone jest w zachodniej partii Pojezierza Gnieźnieńskiego wchodzącego
w skład Wysoczyzny Gnieźnieńskiej. Mocno zróżnicowaną powierzchnię wokół jeziora tworzy falista
wysoczyzna morenowa. Obszar ten, wyniesiony od 110 do 115 m nad poziom morza, został uformo-
wany podczas fazy poznańskiej zlodowacenia Wisły'
Jezioro (o powierzchni 339,lha) położone jest na wysokości 109,8 m npm, a jego iinia brzegowa
osiąga długość ponad 20000 m. Ostrów Lednicki jest największą (jedną z czterech) wyspą
o powierzchni ponad 7ha'^. Ostrów wraz z dwiema mniejszymi wyspami (Ledniczką, Mewią) oraz
przeciwległe brzegi jeziora (na wysokości wysp) objęte są państwową siecią kartograficzną
(w układzie osnowy ,,65") i wysokościową (w systemie Kronsztad)'^. Dzięki temu na wyspie
umieszczone są stałe repery państwowe o wartościach: na grodzie — 112,73 i na podgrodziu —
112,426 m npm.
Początki stałego osadnictwa sięgają wczesnego średniowiecza — VIII wieku'W tym czasie
wyspa, z całą pewnością, nie była siedmio-hektarowym monolitem. Obecna powierzchnia to rezultat
ok. 600 lat trwającego osadnictwa i konsekwencja zachodzących na wyspie zmian (prace niwelacyjne,
przerwy osadnicze, wahania poziomu wody, zmiany linii brzegowej i stref zasiedlenia)'^.
W VIII wieku, gdy na wyspie powstawały obiekty mieszkalne osady otwartej, Ostrów Lednicki
tworzyło 4—5 wzniesień (Ryc. 24). Posiadały one różną powierzchnię i zróżnicowaną wysokość.
W partii południowej (południowozachodniej) znajdowało się najwyższe wzniesienie o stromych
(gliniastych) zboczach. Jego południowe zbocze opadało niemalże pionowo w dół o ok. 3 m, natomiast
północne o ok. 1,5 m. Wzgórze to obejmowało powierzchnię o wymiarach ok. 40 x 60 m (Ryc. 24,1).
Na północ od niego, oddzielone ok. 20-metrowej szerokości obniżeniem, znajdowało się drugie
wzniesienie, bardziej rozległe i o łagodniejszych zboczach (Ryc. 24, II). Posiadało (prawdopodobnie)
wydłużony kształt o powierzchni ok. 70 x 100 m. Być może łączyło się z trzecim (niewielkim)
wyniesieniem leżącym na wschód od niego (Ryc. 24, III).
183 Geomorfologii Wielkopolski poświęcone są liczne prace T. Bartkowskiego (np. w Kronice Wielkopolski 3 (16) z 1978r.). Wstępne
rozpoznanie budowy geologicznej obszarów wokół jeziora Lednickiego można znaleźć w 1 tomie Studiów Lednickich.
184 K. Tobolski, 1991, s. 16.
185 por. J. Górecki, J. Wrzesiński 1989, s. 71-76.
186 M. Łastowiecki 1989.
187 J. Górecki, M. Łastowiecki, J. Wrzesiński 1993, (w druku).
33