Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 194
(Ps.-)Augustinus
Papier, Pergament · 1, 210 (inkl. der historischen Vor- und Nachsatzbll.), 1 Bll. · 32,2–32,4 × 22,6–23 cm · s.l. · 14. Jh. (1. Hälfte ?)
- Schlagwörter (GND)
- Theologie / Philosophie / Dogmatik / Hermeneutik / Autobiographie / Predigt / Brief.
- Entstehungsort
- s.l. (unbekannt).
- Entstehungszeit
- 14. Jh. (1. Hälfte ?).
- Typus (Überlieferungsform)
- Codex.
- Beschreibstoff
- Pergament (modernes Vor- und Nachsatzbl. aus Papier).
- Umfang
- 1, 210 (inkl. der historischen Vor- und Nachsatzbll.), 1 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 32,2–32,4 × 22,6–23 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- (I-1)1a + III + (VI+1)13 + 2 VI37 + VII51 + 5 VI111 + (VI-1)122 + 3 VI158 + (I+1)161 + 3 VI197 + (VI-2)207 + 1208* (?) + (I-1)209*. 1a bildet mit dem Vorderspiegel ein Doppelbl., 209* bildet mit dem Hinterspiegel ein Doppelbl.; Bl. 1 (mit verworfenem Text) ursprünglich wohl als Vorsatzbl. eingebunden, Bl. 161 mit ergänzter Passage ebenfalls während oder zeitnah zur Entstehung der restlichen Hs. eingebunden.
- Seiten-, Blatt- und Lagenzählung
- Foliierung I–II (modern, Bl. II von älterer Hand a gezählt), 1–207 (Manetti-Foliierung des 15. Jhs. [s. Geschichte der Hs.]); moderne Vor- und Nachsatzbll. sowie das historische Nachsatzbl. sind nicht gezählt, daher wird bei der Beschreibung die Zählung des Digitalisats übernommen. – Bll. 2–93 Lagensignaturen des 15. Jh. auf den Rectoseiten der jeweils ersten Lagenhälfte notiert (von der Manetti-Foliierung z. T. überschrieben).
- Zustand
- Wasserschaden an den oberen und äußeren Rändern. Wenige Fehlstellen. An den Rändern leicht beschnitten (ohne Textverlust außer bei Marginalien).
- Schriftraum
- 21,5 × 13,6–14 cm.
- Spaltenanzahl
- 2 Spalten.
- Zeilenanzahl
- 45 Zeilen (Bl. 1: 42 Zeilen).
- Angaben zu Schrift / Schreibern
- S. Nachträge und Benutzungsspuren.
- Buchgestaltung
- Incipits, Explicits und Zwischenüberschriften in roter Minuskel; Satzmajuskeln (häufig rubriziert); rot-blaue Kapitelzählung; rote und blaue Paragraphzeichen; rot-blaue Seitentitel (mit Werktitel und ggf. Buchzählung); in Ps.-Aug. dial. quaest. u. Vigil. Thaps. (?) c. Felician. Namen der Dialogpartner in roter Minuskel; s. auch Buchschmuck. – Vorgaben für Rubrikator z. T. stehengeblieben.
- Buchschmuck
- 2ra zwei mehrfarbige Initialen mit Gold, mit Tierköpfen und floralen Motiven, jeweils in einem rechteckigen Feld mit Goldrahmen bzw. Goldleiste, der Binnenraum mit dunkelrotem bzw. blauem Grund, der Feldhintergrund in Blau bzw. in Dunkelrot (ähnlich in Vatikan, BAV, Pal. lat. 196 und Pal. lat. 322). An sonstigen Text- und Buchanfängen rot-blaue Fleuronné-Initialen (i. d. R. mit Fleuronné-Leisten); zu Aug. conf. an Kapitelanfängen, ansonsten i. d. R. zu den Beitexten rote und blaue Lombarden (mit Fleuronné in Gegenfarbe). – 1ra zwei Initialen nicht ausgeführt.
- Nachträge und Benutzungsspuren
- Die gesamte Hs. mit zahlreichen Korrekturen, Anmerkungen und Stellenmarkierungen (darunter Nota-Zeichen) von Text- bzw. zeitgenössischen sowie späteren Händen versehen. 1v Inhaltsverzeichnis des 14.(/15.) Jhs. IIv Umfangs- und Besitzvermerk sowie Inhaltsverzeichnis (s. Geschichte der Hs.).
- Einband
- Römischer Einband zwischen 1623 und 1626: grünes Pergament über Pappe, auf Vorder- und Hinterdeckel goldgeprägte Wappensupralibros von Papst Urban VIII. und Kardinalbibliothekar Scipione Cobelluzzi.
- Provenienz
- Florenz / Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte der Handschrift
- IIv Besitzvermerk des Florentiners Giannozzo Manetti (1396–1459) mit Umfangsangabe (Carte 207 Iannozij Manettj) sowie Inhaltsverzeichnis wohl von der Hand des Manetti-Bibliothekars Tommaso Tani. Von Giovanni Manetti ca. 1550 über Martin Gerstmann, Agent und Bibliothekar Ulrich Fuggers, an Letzteren verkauft (IIv Fugger-Signatur 81 von der Hand Gerstmanns; verzeichnet im ca. 1555 von Gerstmann angelegten Fugger-Katalog Pal. lat. 1916, 554v, ed. Lehmann, Fuggerbibliotheken 2, S. 107: „Augustini libri 18. perg. 81. mane.“) und zunächst nach Augsburg, 1567 durch den Umzug Fuggers nach Heidelberg gelangt, wohl erst nach Fuggers Tod 1584 in den Besitz der Heidelberger Kurfürsten. Vgl. Lehmann, Fuggerbibliotheken 1, S. 101–106, S. 115f., S. 190 und Walz, Kat. UB Heidelberg 3, S. XXIX–XXXII. – Ir Capsa-Nummer C.180 ohne Allacci-Signatur sowie alte Signaturen 54, 127, 88 (alle durchgestrichen).
- Literatur
- Cagni, Manetti, S. 21f., Nr. 22; HÜWA 1.2, S. 321; Lehmann, Fuggerbibliotheken 2, S. 107,
475; OVL, Pal.lat.194; Schunke, Einbände 2.2, S. 823; Stevenson, Latini, S. 36f.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur
1) 1ra–vb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De natura et origine animae (unvollständig) .
- Angaben zum Text
- CPL 345; Anfang von lib. III, 1ra
vorangestellt der entsprechende Auszug (II,56) aus Augustinus, Retractationes
(CPL 250; CCL 57 [Mutzenbecher 1984], S. 135). – 1ra
›Incipit liber primus Aurelii Augustini de natura et origine anime ad
Uincentium uictorem‹. [Q]uod michi ad te scribendum putaui,
prius cogites, (1rb) fili, lum[en], Uictor,
uolo, si te (si durchgestrichen)
contempnerem … (1vb) Si negas, ergo de nichilo et
istum alitum fecit [Text bricht ab] (Aug. anim. III,1,1–3,3) -
1ar–IIr leer (außer Ir Signaturen).
IIv Inhaltsverzeichnis des Manetti-Bibliothekars Tommaso Tani.
- Rubrik
- 1ra ›Incipit liber primus Aurelii Augustini de natura et origine anime ad Uincentium uictorem‹.
- Incipit
- 1ra [Q]uod michi ad te scribendum putaui, prius cogites, (1rb) fili, lum[en], Uictor, uolo, si te (si durchgestrichen) contempnerem (Aug. anim. III,1,1) …
- Edition
- CSEL 60 (Urba / Zycha 1913), S. 303–419, hier S. 359–362.
2) 2ra–64va
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- Confessiones.
- Angaben zum Text
- CPL 251; 2ra vorangestellt der entsprechende Auszug (II,6) aus Augustinus, Retractationes (CPL 250; CCL 57 [Mutzenbecher 1984], S. 94).
- Rubrik
- 2ra ›Incipit liber primus confessionum‹.
- Incipit
- 2ra Magnus es, domine, et laudabilis ualde, magna uirtus tua et sapientie tue non est numerus (Aug. conf. I,1,1) …
- Explicit
- 64rb–64va … A te petatur, in (korrigiert aus a) te queratur, ad te pulsetur. Sic, sic accipietur, sic inuenietur, sic ap[er]ietur, amen (Aug. conf. XIII,38,53). In hoc uolumine continentur xiii libri (64va) beati Augustini de confessionibus. [Es folgen die Textanfänge der 13 Bücher:] i. Magnus es, domine, et laudabilis ualde … xiii. Inuoco te, deus meus, misericoria mea qui.
- Edition
- CCL 27 (Verheijen 1981).
3) 64va–71ra
- Verfasser
- Quodvultdeus (GND-Nr.: 118968289).
- Titel
- Adversus quinque haereses (serm. 10) .
- Angaben zum Text
- CPL 410 (s. CPPM 1, Nr. 1204, 6401).
- Rubrik
- 64va ›Incipit liber beati Augustini contra quinque hereses‹.
- Incipit
- 64va Debitor sum, fratres, fateor, non necessitate, sed, quod uehemencius est, caritate (Quodv. haer. 1,1) …
- Explicit
- 71ra … turris fortitudinis a facie inimici, qui credentes in se custodit in secula seculorum, amen (Quodv. haer. 8,4).
- Edition
- CCL 60 (Braun 1976), S. 261–301.
4) 71ra–77vb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De bono coniugali.
- Angaben zum Text
- CPL 299; 71ra–rb vorangestellt der entsprechende Auszug (II,22) aus Augustinus, Retractationes (CPL 250; CCL 57 [Mutzenbecher 1984], S. 107f.).
- Rubrik
- 71rb ›Incipit liber beati Augustini de bono coniugalj‹.
- Incipit
- 71rb Quoniam unusquisque homo humani generis pars est, magnumque habet et naturale (korrigiert aus admirabile) bonum (Aug. bon. coniug. 1,1) …
- Explicit
- 77vb … qui non propter hoc seculum, sed propter Christum coniuges, propter Christum patres fuerunt (Aug. bon. coniug. 26,35).
- Edition
- CSEL 41 (Zycha 1900), S. 187–231.
5) 78ra–83rb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- Epistula ad Sixtum contra Pelagianos (ep. 194) .
- Angaben zum Text
- S. CPL 262.
- Incipit
- 78ra Domino in domino dominorum dilectissimo, sancto fratri et conpresbytero Sixto Augustinus. Epistula quam per karissimum fratrem nostrum Aluium acolitum misi (Aug. ep. 194,1) …
- Explicit
- 83rb … cooperantur in bono. Semper in deo uiuat memor uestri, frater karissime, amen (Aug. ep. 194,47).
- Edition
- CSEL 57 (Goldbacher 1911), S. 176–214.
6) 83rb–91vb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De magistro.
- Angaben zum Text
- CPL 259; 83rb vorangestellt der entsprechende Auszug (I,12) aus Augustinus, Retractationes (CPL 250; CCL 57 [Mutzenbecher 1984], S. 36).
- Rubrik
- 83r ›Incipit (am Rand ergänzt: liber) beati Augustini de magistro‹.
- Incipit
- 83ra Augustinus: quidnam tibi uidemur efficere uelle, cum loquimur? Adeodatus: quantum quidem mihi nunc occurrit, aut docere aut discere (Aug. mag. 1,1) …
- Explicit
- 91vb … de quo non mihi responderet secretum illud oraculum, ut tuis uerbis asserebatur (Aug. mag. 14,46).
- Edition
- CSEL 77 (Weigel 1961), S. 3–55; CCL 29 (Daur 1970), S. 157–203.
7) 92ra–96ra
- Verfasser
- Ps.-Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De praedestinatione et gratia.
- Angaben zum Text
- CPL 382.
- Incipit
- 92ra Cum sacrarum uoluminibus literarum, seu futurorum quid prophetico spiritu prenunciantibus (Ps.-Aug. praed. et grat. 1,1) …
- Explicit
- 96ra … et nostram uolentes statuere in unam contumatie voraginem decidamus (Ps.-Aug. praed. et grat. 16,19).
- Edition
- Migne PL 45, Sp. 1665–1678.
8) 96rb–122rb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De praedestinatione sanctorum ad Prosperum et Hilarium una cum libro De dono perseverantiae ac Epistulis Prosperi et Hilarii.
- Angaben zum Text
- Auf die Briefe (s. CPL 262) Prospers (ep. 225) und Hilarius’ (ep. 226) folgen (als lib. I) praed. sanct. (CPL 354) und (als lib. II) persev. (CPL 355). – (96rb–98ra) ›Incipit epistula Prosperi ad beatum Augustinum‹. Domino beatissimo, pape ineffabiliter mirabili, incomparabiliter honorando, prestantissimo patrono Augustino Prosper. Ignotus quidem tibi facie, sed iam aliquatenus, si reminiscaris, animo ac sermone compertus … (98ra) incomparabiliter honorande, prestantissime patrone (Aug. ep. 225). (98ra–99v) ›Incipit epistula Hylarii ad sanctum Augustinum‹. Domino beatissimo ac toto affectu desiderando et multum in Christo suscipiendo patri Augustino Hyllarius. Si cessantibus contradicentium questionibus grate sunt plerumque studiosorum inquisiciones … (99vb) quo hoc ipsum in eis dominus confirmare et custodire dignetur (ep. 226). (99vb–109va) ›Incipit liber beati Augustini de predestinatione sanctorum ad Prosperum et Hyllarium‹. Dixisse quidem apostolum scimus in epistula ad Philipenses: eadem scribere uobis … (109va) Hic ergo sit huius uoluminis terminus, ne offendat unius nimia longitudo (praed. sanct.). ›Explicit liber primus. (109va–122rb) Incipit secundus de bono perseuerantie‹. Iam de perseuerantia diligentius disputandum est: nam et in priore libro, cum ageremus de initio fidei … (122rb) doctores maxime exspecto, si et in ipsorum manus uenit dignanturque nosse quod scribo, amen (persev.).
- Rubrik
- 96rb ›Incipit epistula Prosperi ad beatum Augustinum‹. 98ra ›Incipit epistula Hylarii ad sanctum Augustinum‹. 99vb ›Incipit liber beati Augustini de predestinatione sanctorum ad Prosperum et Hyllarium‹. 109va ›Incipit secundus de bono perseuerantie‹.
- Incipit
- 96rb Domino beatissimo, pape ineffabiliter mirabili, incomparabiliter honorando, prestantissimo patrono Augustino Prosper. Ignotus quidem tibi facie, sed iam aliquatenus, si reminiscaris, animo ac sermone compertus (Aug. ep. 225,1) …
- Weiteres Initium
- 98ra Domino beatissimo ac toto affectu desiderando et multum in Christo suscipiendo patri Augustino Hilarius Si cessantibus contradicentium quaestionibus gratae sunt plerumque studiosorum inquisitiones (Aug. ep. 226,1) ; 99vb Dixisse quidem apostolum scimus in epistula ad Philippenses eadem scribere vobis (Aug. praed. sanct. 1,1) ; 109va Iam de perseverantia diligentius disputandum est nam et in priore libro cum ageremus de initio fidei (Aug. persev. 1,1).
- Explicit
- 122rb … doctores maxime exspecto, si et in ipsorum manus uenit dignanturque nosse quod scribo, amen (Aug. persev. 24,68).
- Edition
- Aug. praed. sanct.: Migne PL 44, Sp. 959–992; Aug. persev.: Migne PL 45, Sp. 993–1034; Aug. epp. 225–226: CSEL 57 (Goldbacher 1911), S. 454–481.
9) 123ra–130va
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De perfectione iustitiae hominis.
- Angaben zum Text
- CPL 347.
122v leer.
- Rubrik
- 123ra ›Incipit liber beati Augustini ad Eutropium et Paulum contra Celestinum Pelagianum de defensione gratie‹.
- Incipit
- 123ra Sanctis fratribus et coepiscopis Eutropio et Paulo Augustinus. Caritas uestra que in uobis tanta est et tam sancta, ut etiam iubenti seruire delectet (Aug. perf. iust. 1,1) …
- Explicit
- 130va … ab auribus omnium remouendum et ore omnium anathematizandum esse non dubito (Aug. perf. iust. 21,44).
- Edition
- CSEL 42 (Urba / Zycha 1902), S. 3–48.
10) 130va–140rb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De correptione et gratia.
- Angaben zum Text
- CPL 353.
- Rubrik
- 130va ›Incipit liber sancti Augustini ad Valerianum de correctione et gratia‹.
- Incipit
- 130va Lectis literis uestris, Valentine, frater karissime, et qui simul servitis deo, quas (Aug. corrept. 1,1) …
- Explicit
- 140rb … Omnia uero hec cum caritate fiant, quoniam caritas nec facit peccatum, et cooperit multitudinem peccatorum (Aug. corrept. 16,49).
- Edition
- Migne PL 44, Sp. 915–946.
11) 140rb–148rb
- Verfasser
- Ps.-Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- Dialogus quaestionum Orosii percontantis et Augustini respondentis.
- Angaben zum Text
- CPL 373a; CPPM 2, Nr. 151.
- Rubrik
- 140rb ›Incipiunt questiones Orosii ad Augustinum‹.
- Incipit
- 140rb Licet multi doctissimi ac probatissimi uiri diuerso quidem stilo (Ps.-Aug. dial. quaest. prol.) …
- Explicit
- 148rb … eleganter expressit: sciat se non esse episcopum qui preesse desiderat, non prodesse (Ps.-Aug. dial. quaest. 65).
- Edition
- Migne PL 40, Sp. 733–752.
12) 148rb–153ra, 153va–154rb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- Tractatus de decem chordis (serm. 9) .
- Angaben zum Text
- S. CPL 284; CPPM 1, Nr. 456. Die 152va, Z. 45 ausgelassene Passage (CCL 41 [Lambot 1961], S. 141–147, Z. 605–710) findet sich inmitten des folgenden Textes 153va, Z. 13–154rb, Z. 17 (angezeigt mittels Verweiszeichen am Rand): … (152va) Concorda cum aduersario tuo, [zu ergänzen: ne] (153va) cum [zu ergänzen: discordia] uenias ante iudicem … (154rb) Redde illi, quod suum est, redde deo (152vb), [red]de quod illi seruabas …
- Rubrik
- 148rb ›Incipit sermo beati Augustini de decem cordis‹.
- Incipit
- 148rb Dominus et deus noster misericors et miserator longanimis et multum misericors (Aug. serm. 9,1) …
- Explicit
- 153ra … Erit ergo illud sabbatum sabbatorum, ut quod hic desideramus, ibi inueniamus (Aug. serm. 9,21).
- Edition
- CCL 41 (Lambot 1961), S. 105–151.
13) 153rb–va, 154rb–160rb
- Verfasser
- Vigilius Thapsensis (?) (GND-Nr.: 118968319).
- Titel
- Contra Felicianum Arianum de unitate trinitatis.
- Angaben zum Text
- CPL 808; CPPM 2, Nr. 168. Die Passage 153va, Z. 13 cum–154rb, Z. 17 deo gehört zum vorangehenden Text, einzuschieben 152va, Z. 45.
- Rubrik
- 153rb ›Incipit liber beati Augustini ad Optatum, disputacio scilicet, quam habuit cum Feliciano‹.
- Incipit
- 153ra Extorsisti mihi, dilectissime fili Optate, ut de unitate trinitatis que perfectus deus semper ac summus est (Vigil. Thaps. [?] = Ps.-Aug. c. Felician. 1) …
- Explicit
- 160rb … Tunc separaturus est a zizanniis segetem, cum iustis ceperit retribuere mercedem (Vigil. Thaps. [?] = Ps.-Aug. c. Felician. 18).
- Edition
- Migne PL 42, Sp. 1157–1172 u. 62, Sp. 333A–352C.
14) 161ra–166vb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De beata vita.
- Angaben zum Text
- CPL 254; 162ra vorangestellt der entsprechende Auszug (I,2) aus Augustinus, Retractationes (CPL 250; CCL 57 [Mutzenbecher 1984], S. 11). Die 162va, Z. 2 ausgelassene Passage (CCL 29 [Green 1970], S. 66 [Kap. 1, Z. 43]–70 [Kap. 2, Z. 68]) noch von Texthand nachgetragen und als Bl. 161 eingebunden (angezeigt mittels Verweiszeichen am Rand): 162va … repetunt (161ra) aut plerumque uel inter nubila … (161vb) fragilitas dicitur. Sed si hoc obscurum est etc. (162va) Sed si hoc obscurum est, quam … - 160v leer.
- Rubrik
- 162ra ›Incipit liber beati Augustini de beata uita‹.
- Incipit
- 162ra Si ad philosophie portum, de quo iam in beate uite regionem solumque proceditur (Aug. beat. vit. 1) …
- Explicit
- 166vb … si uobis cordi est ad deum reditus noster. Hiis dictis f[a]c[t]o disputationis fine discessimus (Aug. beat. vit. 36). ›Explicit liber beati Augustini de beata uita‹.
- Edition
- CCL 29 (Green 1970), S. 65–85; Jean Doignon (Hg.), Œuvres de Saint Augustin, Bd. 4.1: Dialogues philosophiques. De beata vita – La vie heureuse (Bibliothèque augustinienne 4.1), Paris 1986.
15) 167ra–182ra
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De ordine.
- Angaben zum Text
- CPL 255; 167ra–rb vorangestellt der entsprechende Auszug (I,3) aus Augustinus, Retractationes (CPL 250; CCL 57 [Mutzenbecher 1984], S. 12f.).
- Rubrik
- 167rb ›Incipit liber beati Augustini de ordine uite‹.
- Incipit
- 167rb Ordinem rerum, Zenobi, consequi ac tenere cuique proprium tum uero uniuersitatis (Aug. ord. I,1,1) …
- Explicit
- 182ra … et multum sperantibus consessum dimisimus, cum iam nocturnum lumen fuisset illatum (Aug. ord. II,20,54). Explicit liber secundus de ordine. Benedictus es, domine, deus qui adiuuisti me et consolatus es me.
- Edition
- CCL 29 (Green 1970), S. 89–137; Jean Doignon (Hg.), Œuvres de Saint Augustin, Bd. 4.2: Dialogues philosophiques. De ordine – L’ordre (Bibliothèque augustinienne 4.2), Paris 1997.
16) 182rb–189rb
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De continentia.
- Angaben zum Text
- CPL 298.
- Rubrik
- 182rb ›Incipit liber sancti Augustini episcopi de continentia‹.
- Incipit
- 182rb De uirtute anime que continentia nominatur satis conuenienter et digne disputare difficile est (Aug. contin. 1,1) …
- Explicit
- 189rb … quia omni peste carebimus, id nobiscum salubriter agitur, ut qui gloriatur, in domino glorietur (Aug. contin. 14,32).
- Edition
- CSEL 41 (Zycha 1900), S. 141–183.
17) 189va–207ra
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- De nuptiis et concupiscentia ad Valerium una cum Epistula ad Valerium.
- Angaben zum Text
- CPL 350; 189va vorangestellt der entsprechende Auszug (II,53) aus Augustinus, Retractationes (CPL 250; CCL 57 [Mutzenbecher 1984], S. 131) sowie 189va–vb der Brief (s. CPL 262) an Valerium (ep. 200). – (189va–vb) ›Incipit epistula sancti Augustini ad Valerium‹. Domino illustri et merito, prestantissimo atque Christi dilectione karissimo filio Valerio Augustinus in domino salutem. Cum diu moleste haberem, quod aliquociens scripserim et nulla tue sublimitatis … (189vb) ipse suo principio commodius intimabit (Aug. ep. 200). ›Explicit epistula. (189vb–207ra) Incipit liber de nuptiis et concupiscentia‹. Heretici noui, dilectissime fili Valeri, qui medicinam Christi qua peccata sanantur … (207ra) peccata originalia, propter que Iesus, id est saluator, possit esse et ipsorum (nupt. et concup.).
- Rubrik
- 189va ›Incipit epistula sancti Augustini ad Valerium‹. 189vb ›Incipit liber de nuptiis et concupiscentia‹.
- Incipit
- 189va Domino illustri et merito, prestantissimo atque Christi dilectione karissimo filio Valerio Augustinus in domino salutem. Cum diu moleste haberem, quod aliquociens scripserim et nulla tue sublimitatis (Aug. ep. 200,1) …
- Weiteres Initium
- 189vb Haeretici novi dilectissime fili Valeri qui medicinam Christi qua peccata sanantur (Aug. nupt. et concup. I,1,1).
- Explicit
- 207ra … peccata originalia, propter que Iesus, id est saluator, possit esse et ipsorum (Aug. nupt. et concup. II,35,60).
- Edition
- Aug. nupt. et concup.: CSEL 42 (Zycha 1902), S. 211–319; Aug. ep. 200: CSEL 57 (Goldbacher 1911), S. 293–295.
18) 207rb–vb
- Verfasser
- Hieronymus (GND-Nr.: 118550853).
- Titel
- Adversus Jovinianum (Auszug) .
- Angaben zum Text
- S. CPL 610; Hier. adv. Jovin. I,47 (und
der Anfang von cap. 48).
208*r–209*v leer.s.
- Rubrik
- 207rb ›Incipit liber Aureoli Theofrasti de coniugio‹.
- Incipit
- 207rb Fertur Aureolus Theofrasti liber de nuptiis, inquerit an uir sapiens ducat uxorem (Hier. adv. Jovin. I,47) …
- Explicit
- 207vb … relinquere. Hec Theophrastus disserens, quem suffundat Christianorum quorum conuersacio in celis est (Hier. adv. Jovin. I,47–48).
- Edition
- Migne PL 23, Sp. 211A–338A, hier Sp. 276B–278C.
- Bearbeitet von
- Michael Kautz, Universitätsbibliothek Heidelberg, 2024.
Zitierempfehlung:
Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 194. Beschreibung von: Michael Kautz (Universitätsbibliothek Heidelberg), 2024.
- Katalogisierungsrichtlinien
- Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.
Beschreibung erstellt im Rahmen des Projektes Erschließung von 876 mittelalterlichen und frühneuzeitlichen lateinischen Handschriften der Heidelberger Bibliotheca Palatina in der Vatikanischen Bibliothek in Rom.