Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 212

Sermones; Gregorius Magnus; Saeculare Sibyllinum

Pergament, Papier · 2, 72, 1 Bll. · 23,5–24,1 × 16,3–16,8 cm · Südwestdeutschland (Alemannien bzw. Bodensee / Oberrhein-Gebiet) · um 800


Schlagwörter (GND)
Predigt / Theologie / Exegese / Hagiographie / Dichtung / Prophetie / Predigtsammlung (Biblioteca Apostolica Vaticana), Pal. lat. 212.
Entstehungsort
Südwestdeutschland (Alemannien bzw. Bodensee / Oberrhein-Gebiet).
Entstehungszeit
um 800.
Typus (Überlieferungsform)
Codex.
Beschreibstoff
Pergament (Vor- und Nachsatzbll. aus Papier).
Umfang
2, 72, 1 Bll.
Format (Blattgröße)
23,5–24,1 × 16,3–16,8 cm.
Zusammensetzung (Lagenstruktur)
(I-1)1a + 12a (?) + 9 IV72 + (I-1)73*. 1a bildet mit dem Vorderspiegel ein Doppelbl., 73* bildet mit dem Hinterspiegel ein Doppelbl.; am Ende mehrere Bll. verlorengegangen.
Seiten-, Blatt- und Lagenzählung
Römische Foliierung des 17. Jhs. (1–72); Vor- und Nachsatzbll. sind nicht gezählt, daher wird bei der Beschreibung die Zählung des Digitalisats übernommen.
Zustand
Bll. bes. am Anfang verschmutzt; Bl. 11 am unteren Rand beschnitten (ohne Textverlust). Einige Fehlstellen.

Schriftraum
17,7–18,3 × 11,7–12,8 cm.
Spaltenanzahl
1 Spalte.
Zeilenanzahl
25–26 Zeilen.
Angaben zu Schrift / Schreibern
Von mehreren Händen in einer ligaturfreudigen vor- oder frühen karolingischen Minuskel geschrieben, die alle mehr oder weniger eine Verwandtschaft zur alemannischen Minuskel zeigen. (Aus der insularen per-Kürzung abgeleitetes ?) p mit darübergesetztem us-Haken als Abkürzung für post verwendet (z. B. 28v, Z. 23 oder 59r, Z. 22); für einzelne Schriftmerkmale, u. a. häufig i in Subskript, a in Superskript oder nt-Ligatur (mit auf dem Kopf stehenden t) auch in Wortmitte und bisweilen eingekerbtes, doppelstöckiges c und der Beneventana ähnliche ti-Ligatur, vgl. CLA 1, Nr. 85. Zu paläographisch verwandten Hss. (Karlsruhe, BLB, Aug. perg. 191; München, BSB, Clm 6330; Wien, ÖNB, Cod. 515) s. Bischoff, Paläographische Fragen, S. 89–91 und Bischoff, Hss. 9. Jh. 1, Nr. 1690. – Korrekturen von Text- oder zeitgenössischen Händen.
Buchgestaltung
Incipits bzw. Überschriften in Unziale (z. T. mit Blattformen verziert), 38v in Capitalis mit unzialen Elementen, 72v Explicit in Unziale mit Capitalis-Elementen; Initialmajuskeln (an Textanfängen vergrößert und z. T. leicht verziert, 17r rubriziert), Satzmajuskeln; vereinzelt Zitatzeichen.
Buchschmuck
S. Buchgestaltung.

Nachträge und Benutzungsspuren
Federproben auf den Rändern mancher Seiten, 42v ein liturgisches Responsorium. 38v (unter dem Schluss von Greg. M. in Ez I,9) ein unleserlicher, z.T. ausradierter Vermerk (wohl 9. Jh.).

Einband
Römischer Einband zwischen 1623 und 1626: grünes Pergament über Pappe, auf Vorder- und Hinterdeckel goldgeprägte Wappensupralibros von Papst Urban VIII. und Kardinalbibliothekar Francesco Barberini.
Provenienz
Heidelberg.
Geschichte der Handschrift
1r Capsa-Nummer C.180 mit Allacci-Signatur 695 (Letztere durchgestrichen) sowie Signaturen [?]44, [1 ?]84, 1593 (alle durchgestrichen).

Faksimile
http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bav_pal_lat_212
Literatur
Bischoff, Hss. 9. Jh. 1, Nr. 1690, Bd. 3, Nr. 6486; Bischoff, Die lateinischen Übersetzungen und Bearbeitungen aus den Oracula Sibyllina, in: Bischoff, Ma. Stud. 1, S. 150–171, hier S. 155; Bischoff, Paläographische Fragen deutscher Denkmäler der Karolingerzeit, in: Bischoff, Ma. Stud. 3, S. 73–111, hier S. 90; CLA 1, Nr. 85; Franz Ehrle / Paul Liebaert, Specimina codicum Latinorum Vaticanorum, Berlin / Leipzig 21932 (Tabulae in usum scholarum 3), S. XXVI, Tf. 27; HÜWA 1.2, S. 327; Susan Keefe, A Catalogue of Works Pertaining to the Explanation of the Creed in Carolingian Manuscripts, Turnhout 2012 (Instrumenta patristica et mediaevalia. Research on the Inheritance of Early and Medieval Christianity 63), S. 357f.; OVL, Pal.lat.212; Reifferscheid, BPLI 1.4, S. 471–473; Salmon, Mss. liturgiques 4, S. 71, Nr. 216; Schunke, Einbände 2.2, S. 824; Stevenson, Latini, S. 41–43; TeTra 5, S. 10, 152.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur

1) 1r–26r Digitalisat

Beteiligte Personen
Ps.-Augustinus (GND-Nr.: 118505114) / (Ps.-)Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509) / Bonifatius (?) (GND-Nr.: 118513249) / Ps.-Ephraem Latinus (GND-Nr.: 118530550).
Titel
Sermones et alia opuscula.
Angaben zum Text
Predigtsammlung, identisch in BAV, Pal. lat. 220, 1r–48v (vgl. auch Berlin, SBB-PK, Phillipps 1716 ).
(1r–v) ›Incipit omilia de die iudicii. O fratres karissimi, quam tremendus est nobis dies ille, in quo dominus noster Iesus Christus ac redemptor omnium … (1v) ad ueniam regressus, de qua pena nos pius dominus eripere dignetur cui est honor et gloria in saecula sęculorum. Amen (Ps.-Aug. serm. 251 [s. CPL 368; CPPM 1, Nr. 1036; Migne PL 39, Sp. 2210] = Ps.-Aug. serm. erem. 63 [CPPM 1, Nr. 1190]).
(1v–3r) ›Sermo sancti Augustini‹. Oportet, fratres karissimi, ut tota mentis intentione inquirere uel intellegere studeamus … (3r) sed praecipitantur ad penam, de qua pena nos pius dominus eripere dignetur, qui cum patre uiuit et spiritu sancto et regnat in saecula saeculorum. Amen (Ps.-Aug. serm. 266 [s. CPL 368; CPPM 1, Nr. 1051; Migne PL 39, Sp. 2240–2242] = [Ps.-]Caes. Arel. serm. 16 [s. CPL 1008; CPPM 1, Nr. 4220; CCL 103 (Morin 1953), S. 76–78]).
(3r–4v) ›Dicta sancti Augustini ad praedicandum‹. Quid enim prodest [mit Kürzungsstrich ?], si signum Christi in fronte et in ore ponimus [korrigiert aus ponemus] et intra in anima … (4v) ab omni peccato potestis uestras animas liberare auxiliante domino nostro Iesu Christo qui uiuit et regnat cum patre et spiritu sancto in saecula saeculorum. Amen (vgl. Ps.-Aug. serm. 265 [s. CPL 368; CPPM 1, Nr. 1050; Migne PL 39, Sp. 2237–2240] = Caes. Arel. serm. 13 [s. CPL 1008; CCL 103 (Morin 1953), S. 64–68]).
(4v–7v) ›Secundum Matheum‹. (5r) Dilegite inimicos uestros et orate pro persequentibus et calumnientibus uos … iusta iudicate, filii hominum, hoc est, recta iudicia in conspectu dei et hominum.Secundum Matheum‹. Intrate per angustam portam, quia lata et spatiosa uia … (5v) sicut ille dicit: Nolo mortem peccatoris, sed conuertatur et uiuat.Secundum Matheum‹. Non potest arbor bona malos fructos facere neque arbor mala fructos bonos … (6r) ut psalmista dicit: Praeoccupemus faciem eius in confessione, et in psalmis iubilemus ei.Secundum Matheum‹. Quaerite ergo primum regnum dei et iustitiam eius et hęc omnia adicientur uobis … (7v) et inueniamus salutem et gratiam apud deum, dum nobis uitam et regnum preparauit in celo (unidentifiziert ).
(7v–9r) ›Praedicatio cotidiana‹. O fratres karissimi, recordemur dignitatis regni celestis qua Christus nos uocare uenit hunc mundum et instruit nos … (9r) his similibus ibunt in uitam aeternam et regnabunt cum Christo in saecula saeculorum (unidentifiziert).
(9r–10v) ›Praedicatio de die iudicii‹. Duo regna statuit deus praesentis temporis et futuri et tempora utraque constituit statuitque nobis … (10v) mereamur audire: Uenite, benedicti patris mei, percipite regnum quod uobis paratum est ab origine mundi (Bonif. [?] serm. 11 [CALMA II 479; Migne PL 89, Sp. 863C–864D]).
(10v–11v) ›Dicta sancti Effram‹. ›Fratreskarissimi, quid querit dominus a nobis, nisi salutem animarum nostrarum. Si autem neglexerimus … (11v) et desiderabilem uocem audire: Euge, serue bone et fidelis, intra in gaudium domini (Ps.-Ephr. dict. 1 [CPG 4090A; CPL 1145; Joseph S. Assemani (Hg.), S[ancti] p[atris] n[ostri] Ephraem Syri Opera omnia quae exstant Graece, Syriace, Latine, Bd. 3 (Griech./Lat.), Rom 1746, S. 581D–582B]). - (11v–12v) ›Praedicatio de uita sanctorum et p[rae]mi[i]s‹. O fratres dilectissimi, faciamus bonum ad omnes homines et habemus patientiam … (12v) Sancti uero et fideles regnabunt cum Christo in regno caelesti et cum sanctis angelis eius in saecula saeculorum (Ps.-Aug. serm. ed. Mai 123 [CPL 369c, 372.123; CPPM 1, Nr. 1732, 1908; Migne PLS 2, Sp. 1223–1226]).
(12v–13v) ›Dicta sancti Effraem‹. Fratres karissimi, oportet nos tota mentis intentione inquirere et intellegere, quare christiani sumus … (13v) priusquam spiritaliter percipiat quae praeparauit deus diligentibus se qui uiuit et regnat in aeternum [korrigiert zu ?], saeculam [mit Kürzungsstrich ?] (Ps.-Ephr. dict. 2 [CPG 4090A; CPL 1145; CPPM 2, Nr. 3101; Joseph S. Assemani (Hg.): S[ancti] p[atris] n[ostri] Ephraem Syri Opera omnia quae exstant Graece, Syriace, Latine, Bd. 3 (Griech./Lat.), Rom 1746, S. 582C–583A]).
(13v–15r) ›De fide trinitatis quo om [mit Kürzungsstrich; lies quomodo] exponitur‹. Quicumque uult esse saluus, ante omnia opus est, ut teneat catholicam fidem … (15r) ore autem confessio fit ad salutem. Quicumque inuocauerit nomen domini saluus erit (Anon. serm. de symbolo [CPL 1762; Keefe, Cat. Creed, S. 153f., Nr. 266; A.E. Burn, Neue Texte zur Geschichte des apostolischen Symbols, in: Zeitschrift für Kirchengeschichte 21 (1901), S. 128–137, hier S. 132–135 (diese Hs. Sigle B) = Migne PLS 4, Sp. 2163f.; Liuwe H. Westra, The Apostles’ Creed. Origin, History, and Some Early Commentaries (Instrumenta patristica et mediaevalia. Research on the Inheritance of Early and Medieval Christianity 43), Turnhout 2002, S. 522–525 (diese Hs. Sigle P)]).
(15r–v) ›Praedicatio carere tormenta‹. Peccatoribus autem et impiis homicidis, fornicatoribus et sceleratis mendacibus, rapacibus … (15v) reddet unicuique secundum opus suum, et regnabunt iusti secum in perpetuum in saecula saeculorum (unidentifiziert).
(15v–17r) ›In nomine dei summi‹. Primum quidem decet audire iusti[ti]a[m], deinde intellegere. Post intelectum reddere fructum doctrinarum debemus … (17r) sed redditurus est deus unicuique secundum [!]. Ibunt impii in ignem aeternum, iusti autem in uitam aeternam (s. CPL 1163b; Robert E. McNally, ‘In nomine Dei summi’: Seven Hiberno-Latin Sermons, in: Traditio 35, 1979, S. 121–143, hier S. 134–136, Nr. 1 [diese Hs. Sigle B]; vgl. Bengt Löfstedt, Zu einer hibernolateinischen Sammlung von Predigten, in: Orpheus. Rivista di umanità classica e cristiana 19/20, 1998/99, S. 95–98).
(17r–18r) Pius et misericors dominus, fratres karissimi, per prophetam nos exortatur ad conpunctionem uel penitentiam … (18r) repugnemus, ut deuictis uoluptatibus saeculi huius ęternum consequi mereamur prestante domino nostro Iesu Christo cui est honor et gloria in saecula saeculorum (Ps.-Aug. serm. erem. 66 [CPPM 1, Nr. 1193; Migne PL 40, Sp. 1352f.]).
(18r–19r) Audite, filioli mei, et intellegite, quomodo sacra scriptura uos admonet et regna caelorum inuitat et uiam ostendit … (19r) In his omnibus casti et sobrii debetis, ut opus bonum quod facitis acceptabile sit deo (Ps.-Ephr. dict. 3 [CPG 4090A; CPL 1145; Joseph S. Assemani (Hg.): S[ancti] p[atris] n[ostri] Ephraem Syri Opera omnia quae exstant Graece, Syriace, Latine, Bd. 3 (Griech./Lat.), Rom 1746, S. 583B–D]).
(19r–21r) Ad ecclesiam frequenter conuenite, confessiones [korrigiert aus confessionis] uestras sacerdotibus confitete [!], et illos rogate … (21r) ut mala quae fecimus emendemus, et illo auxiliante ad bonam uitam perpetuam peruenire mereamur ipso adiuuante q[ui] [ca. 1 Buchstabe ausradiert] uiuit et regat [!] in saecula saeculorum (s. CPL 1163b; Robert E. McNally, ‘In nomine Dei summi’: Seven Hiberno-Latin Sermons, in: Traditio 35, 1979, S. 121–143, hier S. 136–139, Nr. 2 [diese Hs. Sigle B]).
(21r–v) Inprimis omnibus communiter fidelibus et infidelibus tota [!] terrarum orbem inhabitantibus sparsim per sacrę scripturę paginas … (21v) His namque qui secundum psalmista a malo declinant et faciunt [korrigiert aus faciant] bonum beatitudo praeparatur prestante domino nostro Iesu Christo cui est et gloria in saecula saeculorum. Amen (Keefe, Cat. Creed, S. 119, Nr. 170; s. CPL 1163b; Robert E. McNally, ‘In nomine Dei summi’: Seven Hiberno-Latin Sermons, in: Traditio 35, 1979, S. 121–143, hier S. 139f., Nr. 3 [diese Hs. Sigle B]).
(21v–22r) Querite primum regnum dei et iustitiam eius, et hec omnia adponentur uobis. Quęramus corde, petimus [über der Zeile ore], pulsamus opere bono … (22r) et pro bonis operibus inmortalitatem uitamque eternam da[t]. Non initium operis requirit deus, sed finem (s. CPL 1163b; Robert E. McNally, ‘In nomine Dei summi’: Seven Hiberno-Latin Sermons, in: Traditio 35, 1979, S. 121–143, hier S. 140, Nr. 4 [diese Hs. Sigle B]). - (22r–23r) Dominus et saluator noster, qualiter ad eum post multas neglegentias uenire debeamus … (23r) ut animę lucra spiritalia praeparentur propter illud quod scriptum est: Ue uobis qui ridetis nunc, quia lugebitis et flebitis; et illud: Beati qui lugiunt nunc, quoniam ipsi c[onsolabuntur] (Anfang von Ps.-Aug. serm. 141 [s. CPL 368; CPPM 1, Nr. 926; Migne PL 39, Sp. 2020f.] bzw. von Caes. Arel. serm. 198 [s. CPL 1008; CPPM 1, Nr. 4331; CCL 104 (Morin 1953), S. 799f.]).
(23r–24r) Uisitate infirmi [!], requirantur in carcerem constituti, peregrini suscipiantur, et discordes ad concordiam reuocentur. Haec si facimus, fratres, inde nobis parare … (24r) dominus et saluator noster pro sua pietate perducere dignetur cui est honor et imperium cum patre et spiritu sancto in saecula saeculorum. Amen (unidentifiziert).
(24r–v) Timete dominum, et diligite semper, quia lenis est dominus et largus his qui diligunt eum … (24v) et deducet in uitam ęternam. Ama igitur deum tuum, et amauit te. Qui perseuerauerit in amore Christi usque in finem, hic saluus erit (s. CPL 1163b; Robert E. McNally, ‘In nomine Dei summi’: Seven Hiberno-Latin Sermons, in: Traditio 35, 1979, S. 121–143, hier S. 141, Nr. 5 [diese Hs. Sigle B]).
(24v–25r) Hic ergo natus est ex uirgine, ut nos renasceremus ecclesię. Uirginis utero temptatus est … (25r) ut precibus credentium annuat. Uenturus est iudicare uiuos ac mortuos, ut reddat unicuique secundum opera sua (unidentifiziert).
(25r–v) Oportet nos unumquemque diligere animam suam sicut corpus suum. Corpus, quando esurit, querit cibum … in qua uidebimus facie ad faciem celestia et regem regum regnantem eterna, (25v) cum quo semper regnabimus mansuri sine fine in regna eterna regis eterni. Amen (s. CPL 1163b; Robert E. McNally, ‘In nomine Dei summi’: Seven Hiberno-Latin Sermons, in: Traditio 35, 1979, S. 121–143, hier S. 142, Nr. 6 [diese Hs. Sigle B]).
(25v) Septem sunt signa quae sanauerunt hunc mundum. Primum signum natiuitas domini nostri Iesu Christi … Septimum signum, quod expectamus Christum datorem praemia sanctis suis in die iudicii secundum merita sua, ut ait apostolus: Qui parce seminat, parce et metet, et qui in benedictione seminat, in benedictione metet uitam eternam (Keefe, Cat. Creed, S. 173f., Nr. 325; s. CPL 1163b; Robert E. McNally, ‘In nomine Dei summi’: Seven Hiberno-Latin Sermons, in: Traditio 35, 1979, S. 121–143, hier S. 143, Nr. 7 [diese Hs. Sigle B]).
(25v–26r) Sapientis oculi in capite eius, et stultus in tenebris ambulat. Qui meruit, ut caput ipsius sit Christus … (26r) et hoc erit in die iudicii, quand [!] omnes qui eius sunt accipient gloriam sempiternam, ut est, laetabitur anima mea in domino (unidentifiziert).
1ar–2av leer (außer 2ar Signatur etc.).
Rubrik
1r ›Incipit omilia de die iudicii‹.
Incipit
1r O fratres karissimi, quam tremendus est nobis dies ille, in quo dominus noster Iesus Christus ac redemptor omnium (Ps.-Aug. serm. 251 = Ps.-Aug. serm. erem. 63) …
Weiteres Initium
1v Oportet fratres carissimi ut tota mentis intentione inquirere vel intellegere studeamus (Ps.-Aug. serm. 266 = [Ps.-]Caes. Arel. serm. 16) ; 3r Quid enim prodest si signum Christi in fronte et in ore ponimus et intra in anima (vgl. Ps.-Aug. serm. 265 = Caes. Arel. serm. 13) ; 4v Diligite inimicos vestros et orate pro persequentibus et calumniantibus vos ; 7v O fratres carissimi recordemur dignitatis regni caelestis qua Christus vocare venit hunc mundum et instruit nos ; 9r Duo regna statuit deus praesentis temporis et futuri et tempora utraque constituit statuitque nobis (Bonif. [?] serm. 11) ; 10v Fratres carissimi quid quaerit dominus a nobis nisi salutem animarum nostrarum Si autem neglexerimus (Ps.-Ephr. dict. 1) ; 11v O fratres dilectissimi faciamus bonum ad omnes homines et habeamus patientiam (Ps.-Aug. serm. ed. Mai 123) ; 12v Fratres carissimi oportet nos tota mentis intentione inquirere et intellegere quare christiani sumus (Ps.-Ephr. dict. 2) ; 13v Quicumque vult esse salvus ante omnia opus est ut teneat catholicam fidem (Anon. serm. de symbolo; CPL 1762) ; 15r Peccatoribus autem et impiis homicidis fornicatoribus et sceleratis mendacibus rapacibus ; 15v Primum quidem decet audire iustitiam deinde intellegere Post intellectum reddere fructum doctrinarum debemus (serm. 1 MCNALLY 1979) ; 17r Pius et misericors dominus fratres carissimi per prophetam nos exhortatur ad compunctionem vel paenitentiam (Ps.-Aug. serm. erem. 66) ; 18r Audite filioli mei et intellegite quomodo sacra scriptura vos admonet et regna caelorum invitat et viam ostendit (Ps.-Ephr. dict. 3) ; 19r Ad ecclesiam frequenter convenite confessiones vestras sacerdotibus confitemini et illos rogate (serm. 2 MCNALLY 1979) ; 21r Imprimis omnibus communiter fidelibus et infidelibus totum terrarum orbem inhabitantibus sparsim per sacrae scripturae paginas (serm. 3 MCNALLY 1979) ; 21v Quaerite primum regnum dei et iustitiam eius et haec omnia apponentur vobis Quaerimus corde petimus ore pulsamus opere bono (serm. 4 MCNALLY 1979) ; 22r Dominus et salvator noster qualiter ad eum post multas neglegentias venire debeamus (Anfang von Ps.-Aug. serm. 141 = Caes. Arel. serm. 198) ; 23r Visitate infirmos requirantur in carcerem constituti peregrini suscipiantur et discordes ad concordiam revocentur Haec si facimus fratres inde nobis parare ; 24r Timete dominum et diligite semper quia lenis est dominus et largus his qui diligunt eum (serm. 5 MCNALLY 1979) ; 24v Hic ergo natus est ex virgine ut nos renasceremus ecclesiae Virginis utero temptatus est ; 25r Oportet nos unumquemque diligere animam suam sicut corpus suum Corpus quando esurit quaerit cibum (serm. 6 MCNALLY 1979) ; 25v Septem sunt signa quae sanaverunt hunc mundum Primum signum nativitas domini nostri Iesu Christi (serm. 7 MCNALLY 1979) ; 25v Sapientis oculi in capite eius et stultus in tenebris ambulat Qui meruit ut caput ipsius sit Christus.
Explicit
26r … et hoc erit in die iudicii, quand [!] omnes qui eius sunt accipient gloriam sempiternam, ut est, laetabitur anima mea in domino (unidentifiziert).
Edition
s. Angaben zum Inhalt.

2) 26v–38v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in Hiezechielem, lib. I, hom. 9.
Angaben zum Text
S. CPL 1710.
Rubrik
26v ›Incipit omelia nona‹.
Incipit
26v Initium libri in Ezechiel propheta magnis obscuritatibus clausum et quibusdam mysteriorum (Greg. M. in Ez I,9,1) …
Explicit
38v … Unigenitus quippe est omnipotenti patri coęternus qui cum eo uiuit et regnat in unitate spiritus sancti deus per omnia sęcula sęculorum. Amen (Greg. M. in Ez I,9,35).
Edition
CCL 142 (Adriaen 1971), S. 123–143 (Nennung dieser Hs. S. XVI).

3) 38v/39r–72v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Dialogi de miraculis patrum Italicorum, lib. IV.
Angaben zum Text
S. CPL 1713.
Rubrik
38v ›Incipit liber qvartus dialogorum‹.
Incipit
39r Postquam de paradisi gaudiis culpa exigente expulsus [korrigiert aus pulsus] est primus humani generis parens (Greg. M. dial. IV,1,1) …
Explicit
72v … quia salutaris hostiam post mortem non indigebimus [korrigiert aus indigibimus], si ante mortem deo hostia ipsi fuerimus (Greg. M. dial. IV,62,3). ›Explicit feliciter liber quartvs. Deo gratias semper‹.
Edition
SC 265 (De Vogüé 1980).

4) 72v Digitalisat

Titel
Saeculare Sibyllinum (unvollständig) .
Angaben zum Text
Erhalten sind hier nur die ersten 22 Verse einer lateinischen Übersetzung von lib. VIII der Oracula Sibyllina (s. Bischoff, Oracula Sibyllina, S. 155 und Brocca, Lattanzio, S. 247–255), der Rest aufgrund von Blattverlust verlorengegangen. – 72v ›Incipit secularae sybyllinum. Uenientis irae magnae mundo stupore abenti [!] in fine ut de [!] imaginem dicam, omnibus profetando … Machina pugnarum et pacis inimica maligni. Inimicantes filii parentibus [Text bricht ab].
73*r–v leer.
Rubrik
72v ›Incipit secularae sybyllinum‹.
Incipit
72v ›Uenientis irae magnae mundo stupore abenti [!] in fine ut de [!] imaginem dicam, omnibus profetando
Edition
Nicoletta Brocca, Lattanzio, Agostino e la ‚Sibylla maga‘. Ricerche sulla fortuna degli Oracula Sibyllina nell’Occidente latino, Rom 2011 (Studi e testi tardoantichi 11), S. 372f. (diese Hs. Sigle P); Bernhard Bischoff, Die lateinischen Übersetzungen und Bearbeitungen aus den Oracula Sibyllina, in: Bischoff, Ma. Stud. 1, S. 150–171, hier S. 156f. (diese Hs. Sigle P).


Bearbeitet von
Michael Kautz, Universitätsbibliothek Heidelberg, 2018.


Zitierempfehlung:


Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 212. Beschreibung von: Michael Kautz (Universitätsbibliothek Heidelberg), 2024.


Katalogisierungsrichtlinien
Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.

Beschreibung erstellt im Rahmen des Projektes Erschließung von 876 mittelalterlichen und frühneuzeitlichen lateinischen Handschriften der Heidelberger Bibliotheca Palatina in der Vatikanischen Bibliothek in Rom.