Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 231

Bartholomaeus de Urbino (Augustinus de Ancona ?)

Papier · 1, 405, 1 Bll. · 26,1 × 19,8–20,2 cm · Deutschland (?) · 15. Jh.


Schlagwörter (GND)
Theologie / Florilegium.
Entstehungsort
Deutschland (?).
Entstehungszeit
15. Jh.
Typus (Überlieferungsform)
Codex.
Beschreibstoff
Papier.
Umfang
1, 405, 1 Bll.
Format (Blattgröße)
26,1 × 19,8–20,2 cm.
Zusammensetzung (Lagenstruktur)
(I-1)1a (inkl. Spiegel) + (V-1 ?)9 + V19 + (VII-1)32 + 30 VI391 (inkl. Bl. 364bis) + (VII-1)404 + (I-1)405* (inkl. Spiegel).
Seiten-, Blatt- und Lagenzählung
Foliierung des 15. Jhs. ([1]-220, 121–124, 225–364, 364–404), z. T. von derselben Hand korrigiert; Vor- und Nachsatzbl. sind nicht gezählt, daher wird bei der Beschreibung die Zählung des Digitalisats übernommen.
Zustand
Leichte Verschmutzungen.

Schriftraum
20–20,5 × 13,5–14 cm.
Spaltenanzahl
1 Spalte.
Zeilenanzahl
37–42 Zeilen.
Angaben zu Schrift / Schreibern
In gotischer Kursive mit deutlicher Tendenz zur Bastarda geschrieben.
Buchgestaltung
2r Prologüberschrift, 404r Schlussformel in leicht vergrößerter roter Kursive bzw. Bastarda, Quellenangaben in leicht vergrößerter Kursive bzw. Bastarda (selten rubriziert); 1r, 2r zu Vorreden und im Text zu jedem Lemma Platz für Initialen bzw. Lombarden freigelassen, aber durchgängig nicht ausgeführt; Satzmajuskeln selten rubriziert.
Buchschmuck
s. Layout.

Nachträge und Benutzungsspuren
Einige Anmerkungen und zahlreiche Stellenmarkierungen (Linien, Nota-Zeichen, Maniculae) des 15. Jhs. (vgl. BAV, Pal. lat. 232); 1r Titelnachtrag wohl des 16. Jhs. (Explicatio verborum precipuorum Austinj [!] sine autoris nomine).

Einband
Römischer Einband zwischen 1626 und 1633: grünes Pergament über Pappe, auf Vorder- und Hinterdeckel goldgeprägte Wappensupralibros von Papst Urban VIII. und Kardinalbibliothekar Francesco Barberini; Rücken 1846–1853 erneuert: weißes Pergament mit goldgeprägten Wappen von Papst Pius IX. und Kardinalbibliothekar Luigi Lambruschini sowie grünem Signaturschild. Vgl. Schunke, Einbände 2.2, S. 825.
Provenienz
Heidelberg.
Geschichte der Handschrift
Wohl schon im 15. Jh. mit BAV, Pal. lat. 232 zusammen aufbewahrt.
Verzeichnet im Allacci-Inventar (BAV, Pal. lat. 1949, 19v: 1189 Explicatio uerborum Augustini sine nomine autoris. fol. C. 76 [vgl. 1r Titelnachtrag]).

Faksimile
http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bav_pal_lat_231
Literatur
OVL, Pal.lat.232, Pal.lat.231; Schunke, Einbände 2.2, S. 825; Stevenson, Latini, S. 54.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur

) 1r–404r Digitalisat

Verfasser
Bartholomaeus de Urbino (GND-Nr.: 100937403) / (Augustinus Triumphus de Ancona ?) (GND-Nr.: 119465434).
Titel
Milleloquium veritatis sancti Augustini, pars I usque ad litteram D.
Angaben zum Text
CALMA 1, S. 544 (s. hier auch zusammenfassend zur Verfasserfrage) und Bd. 2, S. 88f.; Glorieux, Maîtres 409.ak (Nennung dieser Hs.); Zumkeller, Mss., S. 74, Nr. 135, S. 88f., Nr. 173 (Nennung dieser Hs.). 1r–2r vorangestellt die Widmungsepistel an Papst Clemens VI., 2r–9r der Prolog.
(1r–2r) [D]iuine largitatis inmensa clementia re et nomine vrbi et orbi Clementem summum est largita pontificem … (2r) ut ad locum, vnde exiunt flumina, reuerti videantur (ep. dedic.). (2r–9r) ›Prologus in verbis exhaustis fonte beato presulis Aurelij salientis gurgite pleno. Hunc Augustinum, lector, cognosce vocatum, hunc dum sacra fides suscepit fonte renatum‹ (vgl. Walther, IC 14821). [B]eati Aurelii Augustini doctoris eximii intelligentiam admirabilem, sapientiam commendabilem … (9r) unde presens compilacio finem sumit et ortum. Eius meritis fiat, ut opus finiam per complementum (prol.). (9r–404r) ›Libro 3° de ciuitate dei, capitulo I°‹, [A]bel: natus Abel post Cayn, q[ui]a sicut vnusquisque … (404r) ›[D]vo, super Iohannem sermone 17‹: Duo sunt precepta caritatismerito et apud Samaritanos biduum fecit Iesus, ut eos gemina caritate firmaret etc. (litt. A-D). ›Sequitur alia pars huius libri, littera E‹.
1ar–v leer.
404v–405*v leer.
Incipit
1r [D]iuine largitatis inmensa clementia re et nomine vrbi et orbi Clementem summum est largita pontificem
Weiteres Initium
2r Beati Aurelii Augustini doctoris eximii intellegentiam admirabilem sapientiam commendabilem ; 9r Libro III de civitate dei capitulo I Abel natus Abel post Cain quia sicut unusquisque.
Explicit
404r … ›[D]vo, super Iohannem sermone 17: Duo sunt precepta caritatismerito et apud Samaritanos biduum fecit Iesus, ut eos gemina caritate firmaret etc.Sequitur alia pars huius libri, littera E‹.
Edition
vgl. z. B. Sancti Aurelii Augustini Milleloquium veritatis, olim a fr. Bartholomaeo ord. s. Augustini Urbinate episcopo digestum, nunc vero plurimis eiusdem sancti sententiis locupletatum, opera Ioann. Collierii […], Paris: Fr. Leonard, 1672 (für weitere Drucke s. CALMA 1, S. 544 ).


Bearbeitet von
Michael Kautz, Universitätsbibliothek Heidelberg, 2024.


Zitierempfehlung:


Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 231. Beschreibung von: Michael Kautz (Universitätsbibliothek Heidelberg), 2024.


Katalogisierungsrichtlinien
Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.

Beschreibung erstellt im Rahmen des Projektes Erschließung von 876 mittelalterlichen und frühneuzeitlichen lateinischen Handschriften der Heidelberger Bibliotheca Palatina in der Vatikanischen Bibliothek in Rom.