Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 430

Homiliarium

Pergament, Papier · 1, 186, 1 · 30,3 × 19,6 cm · Süddeutschland (?) · 9. Jh. (um 840)


Schlagwörter (GND)
Predigten / Kirchenväter.
Entstehungsort
Süddeutschland (?).
Entstehungszeit
9. Jh. (um 840).
Typus (Überlieferungsform)
Codex.
Beschreibstoff
Pergament, Vorsatzbll. Papier (1a, 187*).
Umfang
1, 186, 1.
Format (Blattgröße)
30,3 × 19,6 cm.
Zusammensetzung (Lagenstruktur)
(I-1)1a + (IV-1)7 + IV15 + (V-2)23 + IV31 + II35 + (IV-1)42 + II46 + 2 IV62 + (V-2)70 + II74 + (V-2)82 + II86 + IV94 + III100 + 2 IV116 + 2 III128 + 6 IV176 + (VI-2)186 + (I-1)187*. Zahlreiche Blattverluste. Je 1 Bl. fehlt nach 18, 19, 42, 66, 67, 74, 82. Der heutige Binio Bl. 43–46 ist unvollständig, vermutlich fehlen zwei Doppelbll. Nach 186 fehlen zwei Bll. 1a bildet mit dem Vorderspiegel ein Doppelbl., 187* bildet zusammen mit dem Hinterspiegel ein Doppelbl.
Seiten-, Blatt- und Lagenzählung
Tintenfoliierung, Rom 17. Jh. (1–186). Die Bezeichnung unfoliierter Bll. folgt dem Digitalisat (1a, 187*). Tintenfoliierung des 15. Jhs. in römischen Zahlen (ix-Clxxxxvi). Die beiden Bll. nach 18 und nach 19 wurden vor der römischen Foliierung des 15. Jhs. ausgeschnitten. Zumeist Textreklamanten (gelegentlich getilgt, z. B. 70v). Zum Teil wurden die Reklamanten wohl erst spät eingetragen, sie berücksichtigen zum Teil schon nachträglich eingetretene Blattverluste.
Zustand
Das Pergament weist zahlreiche Löcher auf, die beim Herstellungsprozess entstanden waren und nicht vernäht wurden (z. B. Bl. 17, 20, 40, 90, 179). An mehreren Stellen Pergamentstreifen an den Seitenrändern ausgeschnitten (Bl. 31, 35, 169, 176).
Wasserzeichen
Vorsatzbll. ohne erkennbare Wasserzeichen.

Schriftraum
25 × 15,3 cm.
Spaltenanzahl
1 Spalte.
Zeilenanzahl
28 Zeilen.
Angaben zu Schrift / Schreibern
Karolingische Minuskel mehrerer Hände im Wechsel. Als Auszeichnungsschrift eine einfache Maiuskelschrift, Buchstabenformen teils nach Vorbild der Capitalis rustica, teils vergrößerte Minuskeln.
Buchgestaltung
Textraumbegrenzungen und Zeilenlinien jeweils blind gegriffelt. Zudem eine vorgesetzte Spalte für die aus dem Textblock ausgerückten Initialbuchstaben für Textabsätze. Überschriften zumeist in Maiuskeln, hervorgehoben durch gelbe Lavierung.
Buchschmuck
Initialen mit einfacher Ornamentik, mit spitzer Feder gezeichnet. Teilflächen oft in blassem Rot koloriert (z. B. 1v). Zuweilen akzentuiert durch gelbe Lavierung.

Nachträge und Benutzungsspuren
153v unten falsus more caret honore (10./11. Jh.). Zahlreiche spätmittelalterliche Korrekturen. Wohl als Lesehilfe wurden gleichzeitig senkrechte Striche zur Worttrennung eingefügt. 1r oben Homelię (16. Jh.?). Zahlreiche Einträge in einer einfachen Bastarda des 14. oder 15. Jhs. beziehen sich auf die Blattverluste und -vertauschungen: 74v hic deficit unum folium; 82v hic deficit unum folium; 109r oben De assumptione beate Marie sed puto omnino apocrifum (vgl. 133v unten); 119v hic deficit unum folium; 123v hic deficit unum folium; 124v Sequitur: si nostra ei aperuerimus etc., post duo folia quia est transposicio; 125r pertinet post duo folia sequencia quia est transposicio; 125v hic deficit unum folium; 126v sequitur: illi autem neglexerunt etc., verte unum folium quia est transposicio; 127r pertinet supra ante duo folia quia est transpositio; 127v sequitur: illuc in cruciatu etc., reverte tria folia quia est transposicio; 128r vide supra folio preprecedenti quia illuc continuatur; 177v unten hic deficit unum folium. Einige wenige Einträge deuten darauf hin, dass die Hs. noch im Spätmittelalter für liturgische Zwecke herangezogen wurde: 126r dominica xxa; 170v am linken Seitenrand Sabato quatuor temporum ante Christi nativitate (14./15. Jh.). 186v am oberen Seitenrand, Eintrag in hebräischer Schrift (italienische Halbkursive, 14. Jh., von geübter Hand): י' ר י'נ' כ' באייר יופה גונרט מהקץ […] ערב Das Ende ist unleserlich, die Deutung bleibt zunächst unklar. Das genannte Datum ist der 20. Ijjar, möglicherweise ist die Buchstabenfolge: g-o-n-r-t als Namen (Gonret?) zu verstehen. Ob es sich etwa um einen Besitzeintrag oder eine Anmerkung mit Bezug auf den Text handelt, muss vorerst offen bleiben. Der Eintrag auf der letzten verso-Seite steht für den hebräischsprachigen Leser oben auf Seite 1 (vorausgesetzt, der Blattverlust am Ende war im 14. Jh. schon eingetreten). Für die Transkription und Deutung des Eintrages danke ich Frau Monika Preuß von der Hochschule für Jüdische Studien in Heidelberg ganz herzlich.

Einband
Weißes Pergament mit Goldpressung auf Pappen, Rom 1939–1957. Glatter Rücken, oben grünes Lederschild mit Goldpressung Pal. 430, darunter in Goldpressung das Wappen von Papst Pius XII. (Pontifikat 1939–1958), darunter das Wappen des Kardinalbibliothekars Giovanni Mercati (1866–1957, Kardinalbibliothekar ab 1936). Unten das blaue Signaturschild der BAV. Auf dem Vorderspiegel aufgeklebt finden sich Teile von zwei älteren Vatikanischen Einbänden (grünes Pergament mit Goldpressung auf Pappen, Rom, 1626–1633 und weißes Pergament mit Goldpressung, Rom 1846–1853): oben vom Bezug des Vorderdeckels, Wappen Papst Urbans VIII. (Pontifikat 1623–1644), darunter vom Hinterdeckel, Wappen des Kardinalbibliothekars Francesco Barberini (1626–1633), links in Gold auf weißem Pergament das Wappen von Papst Pius IX. (Pontifikat 1846–1878), rechts entsprechend das Wappen des Kardinalbibliothekars Luigi Lambruschini (1834–1853). Schunke, Einbände 2,2, S. 835; vgl. Schunke, Einbände 1, S. 256f. und 259f.
Provenienz
Heidelberg.
Geschichte der Handschrift
Die Hs. wurde im 9. Jh., nach Gijsel um 840, geschrieben (Gijsel, Pseudo-Matthaei Evangelium, S. 246), nach Bischoff entstand sie wohl in Süddeutschland, in der 2. Hälfte des 9. Jhs. (Bischoff, Katalog 3, S. 413). Sie kommt wahrscheinlich aus einem süddeutschen Kloster. Der Katalog der libri theologici der Schlossbibliothek (um 1555–1558) führt sie auf als: Homeliae aliae auf perment geschrieben, liber carens principio et fine, incipit: se a carnalibus desideriis occidit etc. finit: permissionibus a gloria sua cecidit quasi a nobis etc. (Pal. lat. 1929, 79r H in foliis). Wie und woher der Band in die Schlossbibliothek gelangte, ist nicht bekannt. Mit der Schlossbibliothek in die Bibliotheca Palatina eingegangen. Mit der Heidelberger Palatina 1623 in die Vatikanische Bibliothek gelangt. Im Allacci Register nachweisbar, 1r C. 88/ 798 (Pal. lat. 1949, 25v 798 Homiliae diversorum patrum .fol. C. 88). Besitzstempel der BAV 1r und 186v.
Besonderheiten
186v Besitzeintrag in hebräischer Schrift (s.o. zu Nachträgen).

Faksimile
https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bav_pal_lat_430
Literatur
Sancti Ambrosii Opera, Bd. 9, ed. Otto Faller, Wien 1964 (CSEL, 79), S. XVII, Nr. 97, S. 42*; Rolf Bergmann, Verzeichnis der althochdeutschen und altsächsischen Glossenhandschriften, Berlin/ New York 1973, S. 95f. (Hs. irrtümlich genannt); Bernhard Bischoff, Katalog der festländischen Handschriften des neunten Jahrhunderts, Bd. 3, Wiesbaden 2014, S. 413; Cromazio di Aquileia, I sermoni, Nuova edizione con traduzione di Marianna Cerno, Rom 2019; Sancti Caesarii Arelatensis sermones, ed. Germain Morin, Turnhout 1953 (CCL 103–104), zur Hs. Bd. 103, S. LVIIIf., Sigle B8; Jean Doignon, Chromatiana. À propos de l'édition de l'œuvre de Chromace d'Aquilée, in: Revue des sciences philosophiques et théologiques 63 (1979), S. 241–250; François Dolbeau, Vie et miracles de Saint Aphrodise, évêque de Béziers, in: Analecta Bollandiana 125 (2007), S. 289–320, S. 297; Jan Gijsel, Zu welcher Textfamilie des Pseudo-Matthäus gehört die Quelle von Hrotsvits Maria?, in: Classica et mediaevalia 32 (1971–1980), S. 279–288, S. 285f.; Jan Gijsel, Pseudo-Matthaei Evangelium, Turnhout 1997 (Corpus Christianorum Series Apocryphorum, 9), S. 246; HÜWA 1/2, S. 332; Germain Morin, L'homéliaire de Burchard de Würzburg. Contribution à la critique des sermons de saint Césaire d'Arles, in: Revue Bénédictine 13 (1896), S. 97–111, S. 103; Germain Morin, Six nouveaux sermons de saint Césaire d'Arles, in: Revue Bénédictine 13 (1896), S. 193–214, S. 196–200; PLS 4, Sp. 244; Armin Schlechter, Die althochdeutschen Sedulius-Scottus-Glossen der Frankenthaler Handschrift Vat. Pal. Lat. 242. Anhang II. Überblick über die römischen Palatinahandschriften mit althochdeutschen Glossen, in: Miscellanea Bibliothecae Apostolicae Vaticanae V: Palatina Studien, Vatikanstadt 1997, S. 232 (Hinweis darauf, dass die Hs. keine Glossen enthält); Stevenson, Latini, S. 129–133.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur

1) 1rv Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homilia xvi (fragmentum).
Angaben zum Text
1r–v: Gregorius Magnus, Homiliae in evangelia (CPL 1711). … [ta]/men se a carnalibus desideriis occidit. Caro nos laeta … - … si pro amore illius et quod nobis iuste competit relaxemus. Anfang unvollständig (Blattverlust). Siehe auch: Preaching in the Patristic Era. Sermons, Preachers, and Audiences in the Latin West, hrsg. von Anthony Dupont et al., Leiden/Boston 2018.
Explicit
1v … si pro amore illius et quod nobis iuste competit relaxemus.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 114f.; Migne PL 39, Sp. 2160–2162 sowie Migne PL 95, Sp. 1543–1545.

2) 1v Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermo xci.
Angaben zum Text
In beato Iacob, fratres dilectissimi, et in sancto filio eius Ioseph, qui diligenter … - … durissime eis loquens, fratrem illorum in vinculis]/. Text endet unvollständig am Ende der Seite (Blattverlust).
Rubrik
1v ›Item sermo de beato Ioseph.
Incipit
1v In beato Iacob, fratres dilectissimi, et in sancto filio eius Ioseph, qui diligenter
Explicit
1v … durissime eis loquens, fratrem illorum in vin[culis].
Edition
CCL 103, S. 375f. (Germain Morin 1953); Migne PL 39, Sp. 1770–1771.

3) 2r–3r Digitalisat

Verfasser
Chromatius Aquileiensis (GND-Nr.: 118888188).
Titel
Sermo xxiv.
Angaben zum Text
Textanfang unvollständig (Blattverlust). /scriptum in evangelio legimus, nam et catelli in quid [!] edunt de micis quae cadunt de mensa … - … ipso adiuvante qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat. (CPL 217).
Explicit
3r … adoratur a regibus. Ipso adiuvante qui cum patre et spiritusancto vivit et regnat.
Edition
CCL 9A (Raymond Etaix / Joseph Lemarié 1974), S. 107–111 (Hs. für die Edition benutzt, Sigle X8).

4) 3r–35r Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Weitere beteiligte Personen
Claudius Gordianus Fulgentius (GND-Nr.: 118536834).
Titel
Sermones xciv, c, ci, cviii, cxi, cxiii, cxvi-cxviii, cxxi, cxxii, cxxix, cxxx (in dieser Reihenfolge).
Angaben zum Text
(3r–4v) Audivimus in lectione quae lecta est fratres dilectissimi quod mortuo Ioseph filii Israel creverunt … - … ut nos non solum frequencius visitare sed etiam iugiter in nobis habitare dignetur qui cum patre et spiritu sancto vivit. (4v–7r) Quia sermo qui nobis recitandus est, fratres karissimi, pro necessitate … - … liberati ad terram repromissionis poteritis feliciter pervenire prestante domino nostro. (7r–9r) Quocies [!] leccio illa recitatur fratres dilectissimi, in qua frequenter … - … ut ante tribunal aeterni iudicis sine confusio venire possimus prestante domino nostro Ihesu Christo. (9r–10v) In leccionibus divinis qui nobis preteritis diebus recitate sunt … - … sed ad preciosam et desiderabilem patriam tendentes per viam bonorum perveniamus ad regnum prestante domino. (10v–12v) Aesterna [!] die fratres karissimi cum divina lectio legeretur audivimus quod filii Israel … - … quam gracia oremus ut nobis deus pro sua pietate prestare dignetur cui est honor et gloria. (12v–14r) Sicut in leccione que nobis modo recitata est … - … habemus advocatum apud patrem Ihesum iustum qui interpellat pro peccatis nostris ipsi gloria. (14r–15v) Omnis princeps tribus populi, fratres karissimi, habet virgam … - … et reliqui virtutes in Christo Ihesu domino nostro cui est honor. (15v–17v) Cum divina lectio legeretur, fratres dilectissimi, audivimus quod profecti filii Israel … - … et pullum novellum eos profecto qui sunt ex gentibus credentes in Ihesum Christum dominum nostrum. (17v–20r) Leccio ista, fratres karissimi, que nobis modo recitata est non tam gesta … - … habitabi in illis et ero illorum deus quod ipse prestet. (20r–22r) Sicut frequenter caritati vestre suggessimus … - … voluntatem dei manet in eternum donante ipso domino nostro Ihesu Christo. (22r–23v) Esterna die audivimus, fratres karissimi, quod cum sibi [!] arbore quercu Gedeon … - … lucra nobis possimus spiritalia providere auxiliante domino nostro Ihesu Christo. (24r–26r) Samson, fratres dilectissimi, fortitudinem habuit de gracia … - … minime celebraverat mortuus consumavit qui vivit et regnat. (26r–28r) In scripturis divinis, fratres dilectissimi, una eademque persona … - … perseveraverit usque in finem hic salvus erit prestante domino nostro Ihesu Christo. (28rv) Claudius Gordianus Fulgentius, sermo de Absalon. Solet fidem natura servare … - … pependit truncus in truncum is qui sacrigelus [!] maluit interire quam uttecuit [?] cum patre regnare ipso adiuvante qui vivit et regnat. Text stellenweise verderbt. Migne PL 65, Sp. 946–947. (28v–29v) Modo cum regnorum lectio leggeretur … - … hospitem recipere sed etiam perpetuum habitatorem habere mereamus prestante. (29v–30v) Bonum est semper orare et numquam deficere … - … sinagogam falsam divisit sancta crux tua quod ipse prestet. Vgl. CCL 104, S. 959. (30v–32r) De sancto Helia nobis leccio insinuata est … - … remunerat nos gracia celesti atque omnibus spiritalibus prestante domino nostro. Vgl. CCL 104, S. 961. (32r–33v) Frequenter caritati vestrae suggessimus, fratres karissimi, beatum Heliseum … - … dominus sub sua proteccione perducat cui est honor et gloria. CCL 103, S. 531–534 (33v–35r) Modo cum divina leccio legeretur, fratres carissimi … - … quam ad iudicium ante tribunal iudicis aeterni perficiat quod ipse concedit cui est honor et gloria. CCL 103, S. 535–537.
35v leer.
Incipit
3r Audivimus in lectione quae lecta est fratres dilectissimi quod mortuo Ioseph filii Israel creverunt … .
Explicit
35r … quam ad iudicium ante tribunal iudicis aeterni perficiat quod ipse concedit cui est honor et gloria.
Edition
CCL 103, ed. altera, S. 385–388, 407–413, 396–400, 421–424, 447–450, 458–461, 465–472, 478–481, 487–491, 492–496, 504–509, 509–511, 531–534, 535–537 (Germain Morin 1953).

5) 36r–38r Digitalisat

Verfasser
Leo Magnus (GND-Nr.: 118571710).
Titel
Tractatus septem et nonaginta (excerptum).
Angaben zum Text
Tractatus septem et nonaginta (CPL 1657), tractatus 62. 36r–38r Desiderata nobis dilectissimi et universo optabilis mundo … - … que nos orantibus vobis faciat promissa conplere per dominum nostrum Ihesum Christum.
Rubrik
36r ›Incipit homilia Leonis pape de passione domini.
Incipit
36r Desiderata nobis dilectissimi et universo optabilis mundo
Explicit
38r … que nos orantibus vobis faciat promissa conplere per dominum nostrum Ihesum Christum.
Edition
CCL 138A (Antoine Chavasse 1973), S. 376–381; Migne PL 54, Sp. 349–352.

6) 38r–41r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homilia xviii.
Angaben zum Text
Gregorius Magnus, Homiliae in evangelia (CPL 1711). 38r ›Lectio sancti evangelii secundum Iohannem. In illo tempore dixit Ihesus turbis Iudeorum quis ex vobis arguet … [Io 8,46]. Pensate fratres karissimi mansuetudinem dei relaxare … - … despicit iratum postmodum evadere nequaquam possit.
Rubrik
38r ›Lectio sancti evangelii secundum Iohannem.
Incipit
38r In illo tempore dixit Ihesus turbis Iudeorum quis ex vobis arguet … [Io 8,46].
Weiteres Initium
38r Pensate fratres carissimi mansuetudinem dei relaxare …
Explicit
41r … despicit iratum postmodum evadere nequaquam possit.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 135–141; Migne PL 76, Sp. 1149–1153.

7) 41r–42v Digitalisat

Verfasser
Aurelius Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
Titel
In Iohannis evangelium tractatus, tractatus li (fragmentum).
Angaben zum Text
Aurelius Augustinus, In Iohannis euangelium tractatus (CPL 278), tractatus LI. 41r–42v Postquam dominus quadriduanum [!] mortuum suscitavit, stupentibus … - … ecce uolunt eum iudaei/. Nur § 1–8, Text bricht 42v am Seitenende ab (Blattverlust). 41r am Seitenrand von späterer Hand: Palmarum.
Rubrik
41r ›Homilia sancti Hieronymi in vigilia osanne.
Incipit
41r Postquam dominus quadriduanum [!] mortuum suscitavit, stupentibus
Explicit
42v … ecce uolunt eum iudaei/ [Textende fehlt].
Edition
CCL 36 (Radbodus Willems 1954), S. 439–445; Migne PL 35, Sp. 1764–1769.

8) 43r–44r Digitalisat

Verfasser
Maximus Taurinensis (GND-Nr.: 118934996).
Titel
Collectio sermonum antiqua, sermo lix (fragmentum).
Angaben zum Text
Maximus Taurinensis, Collectio sermonum antiqua (CPL 219a), sermo LIX. Anfang fehlt (Blattverlust), beginnt linea 20: //sumptum praebeat, sed peregrinis requiem subministraret … - … purificat peccatorem et vivificat morientem, ipso adiuvante qui vivit et regnat in secula seculorum amen.
Explicit
44r … purificat peccatorem et vivificat morientem, ipso adiuvante qui vivit et regnat in secula seculorum amen.
Edition
CCL 23 (Almut Mutzenbecher 1962), S. 236–238.

9) 44r–46v Digitalisat

Verfasser
Ps.-Augustinus (?).
Titel
Sermo in parasceven.
Angaben zum Text
Convenientes ad stationem ecclesiae matris, lectum contemplemus luce crucis in quo testator pependit regni caelestis … - … et celo gaudente ut hereditatis vitae possideamus perpetuam claritatem. Parallelüberlieferung: Paris, BNF, ms. lat. 3783, 178v–180r.
Rubrik
44r ›Incipit omelia Hiohanis [!] de parasceven [!].
Incipit
44r Convenientes ad stationem ecclesiae matris, lectum contemplemus luce crucis in quo testator pependit regni caelestis … - …
Explicit
46v … et celo gaudente ut hereditatis vitae possideamus perpetuam claritatem.
Edition
Adalbert Hamann, Patrologiae latinae supplementum, Bd. 2, Paris 1960, Sp. 896; Florilegium Casinense, Bd. 1, Monte Cassino 1873, Ex codice II, S. 165–167.

10) 46v Digitalisat

Verfasser
Aurelius Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
Titel
In Iohannis evangelium tractatus cxx (fragmentum).
Angaben zum Text
Aurelius Augustinus, In Iohannis evangelium tractatus (CPL 278). ‹Incipit omelia de sabbato sancto›. Iudaei ergo, quoniam parasceve erat, ut non remanerent in cruce corpora … - … ut illic quodam/[modo uitae ostium panderetur …]. Der Abschnitt zur Kreuzabnahme aus dem Traktat über das Johannesevangelium wurde hier zur Predigt für den Karsamstag verwendet. Der Text bricht jedoch nach 14 Zeilen am Seitenende ab (Blattverlust).
Rubrik
46v ›Incipit omelia de sabbato sancto‹.
Incipit
46v Iudaei ergo, quoniam parasceve erat, ut non remanerent in cruce corpora
Edition
CCL 36 (Radbodus Willems 1954); MIGNE PL 35, Sp. 1753.

11) 47r–50r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homilia xxiv.
Angaben zum Text
Gregorius Magnus, Homiliarum in Evangelia (CPL 1711), liber II, homilia 24. Lectio sancti evangelii que modo in vestris auribus, fratres mei, lecta est questione animum pulsat sed pulsacione sua vim … - … ad perfectionem roborat, per dominum nostrum Ihesum Christum, qui cum patre vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Rubrik
47r ›Omelia lecta eiusdem habita ad populum in basilica beati Laurenti [!] martyris.
Incipit
47r Lectio sancti evangelii que modo in vestris auribus, fratres mei, lecta est questione animum pulsat sed pulsacione sua vim
Explicit
50r … ad perfectionem roborat, per dominum nostrum Ihesum Christum, qui cum patre vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 196–203; Migne PL 76, Sp. 1183–1188.

12) 50r–52v Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermo cciii-cciv.
Angaben zum Text
(50r–51r) Gaudete fratres karissimi quia redempcionis nostre precium persolutum est non modica quantitate … - … ipso adiuvante qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat in secula seculorum, amen. (51r–52v) Pascha Christi, fratres dilectissimi, regnum est celorum, salus mundi … - … pro omni plebe sua adstante nobiscum in atriis domus suae quam custodire protegere que dignetur, per Ihesum Christum filium eius dominum nostrum, qui cum eo vivit et regnat in secula seculorum, amen. Die Übereinstimmung mit der Edition von sermo 204 in CCL 104 geht bis 51v unten vorletzte Zeile … Adtendite ergo, dilectissimi, et videte … . Der folgende Text ist nicht nachweisbar, erst der Schluss 52v entspricht Augustinus, Sermones ad populum (CPL 0284), sermo: 362. Conversi ad dominumin secula seculorum, amen. Siehe: Migne PL 39, Sp. 1634.
Rubrik
50r ›Item unde scripte de resurrectione.
Incipit
50r Gaudete fratres karissimi quia redempcionis nostre precium persolutum est non modica quantitate
Explicit
52v … pro omni plebe sua adstante nobiscum in atriis domus suae quam custodire protegere que dignetur, per Ihesum Christum filium eius dominum nostrum, qui cum eo vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Edition
CCL 104 (Germain Morin 1953), S. 817–822; Migne PL 39, Sp. 1634.

13) 52v–66r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 1157870236).
Titel
Homiliae in evangelia, homiliae xxv-xxvi, xiv.
Angaben zum Text
Homiliarum in Evangelia (CPL 1711), homiliae xxv-xxvi, xiv. ›Omelia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica beati Iohannis que appellatur Constantiniana‹. Maria Magdalene quae fuerat in civitate peccatrix … - … dilectacione non figimur eternis pascuis in pervencione saciemur.
Rubrik
52v ›Omelia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica beati Iohannis que appellatur Constantiniana.
Incipit
52v Maria Magdalene quae fuerat in civitate peccatrix
Explicit
66r … dilectacione non figimur eternis pascuis in pervencione saciemur.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 204–228, S. 96–102; Migne PL 76, Sp. 1188–1204, 1127–1130.

14) 66r–67r Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermo de litania.
Angaben zum Text
Sermones Caesarii vel ex aliis fontibus hausti (CPL 1008), sermo ccviii. Scire debemus et intellegere, fratres karissimi, quia dies compunccionis et penitenciae … - … indulgenciae pervenire presta domino nostro Ihesu Christo cui est gloria in secula seculorum, amen.
Rubrik
66r ›Incipit sermo de letania‹.
Incipit
66r Scire debemus et intellegere, fratres karissimi, quia dies compunccionis et penitenciae
Explicit
67r … indulgenciae pervenire presta domino nostro Ihesu Christo cui est gloria in secula seculorum, amen.
Edition
CCL 104 (Germain Morin 1953), S. 832–834; Migne PL 39, Sp. 2078–2079.

15) 67r–68r Digitalisat

Verfasser
Aurelius Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
Titel
Sermo de ascensione domini.
Angaben zum Text
Sermo appendicis 177. Salvator noster dilectissimi fratres ascendit in celum non ergo turbemur in terra … - … ad exercenda opera bona concedat, quod ipse praestare dignetur, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Rubrik
67r ›Incipit sermo de ascensione domini.
Incipit
67r Salvator noster dilectissimi fratres ascendit in celum non ergo turbemur in terra
Explicit
68r … ad exercenda opera bona concedat, quod ipse praestare dignetur, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Edition
Migne PL 39, Sp. 2082–2083 (vgl. CCL 104, sermo 210).

16) 68rv Digitalisat

Verfasser
Aurelius Augustinus (?) (GND-Nr.: 118505114).
Titel
Sermo de ascensione domini.
Angaben zum Text
Sermo de ascensione domini. Magnus [!] hodie, fratres, suscipimus diem festum quando dominus noster … - … aure libenti suscipiat caritas vestra. Die Zuschreibung an Augustinus ist fraglich.
Rubrik
68r ›Item in dominice ascensioni‹.
Incipit
68r Magnus [!] hodie, fratres, suscipimus diem festum quando dominus noster
Explicit
68v … aure libenti suscipiat caritas vestra.
Edition
Adalbert Hamann, Patrologiae latinae supplementum, Bd. 2, Paris 1960, Sp. 1357–1358; Armand Benjamin Caillau, Sancti Aurelii Augustini Hipponensis episcopi Sermones inediti, Paris 1842, S. 195 (Sermo LVII).

17) 68v–73r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 1157870236).
Titel
Homiliae in evangelia liber II, homilia 29.
Angaben zum Text
Gregorius Magnus, Homiliarum in Evangelia liber II, homilia 29. Quod resurrectionem dominica discipuli tarde crediderunt non tam illorum infirmitas … - … sequamur tamen eum passibus amoris. Non autem deserit desiderium nostrum ipse qui dedit, Jesus Christus Dominus nosterper omnia saecula saeculorum. Amen.
Rubrik
68v ›Omelia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica sancti Petri die ascensionis domini‹.
Incipit
69r Quod resurrectionem dominica discipuli tarde crediderunt non tam illorum infirmitas.
Explicit
73r … non autem deserit desiderium nostrum ipse qui dedit, Jesus Christus Dominus noster.
Edition
CCL 141(Raymond Etaix 1999), S. 244–254; Migne PL 76, Sp. 1213–1219.

18) 73r–74r Digitalisat

Verfasser
Maximus Taurinensis (GND-Nr.: 118934996).
Titel
Homilia 63.
Angaben zum Text
Maximus Taurinensis, Homilia 63. Sanctitati vestre, karissimi, votorum nota debet esse festivitas … - … cum gracia Christi committimus. Quod ipse prestare digneturin secula seculorum.
Rubrik
73r ›Incipit sermo sancti Augustini de Pentecosten‹.
Incipit
73r Sanctitati vestre, karissimi, votorum nota debet esse festivitas
Explicit
74r … cum gracia Christi committimus. Quod ipse prestare dignetur, qui cum patre et spiritu sancto vivit et regnat in secula seculorum.
Edition
Migne PL 57, Sp. 377–380 (auch in Migne PL 39, Sp. 2093f. vgl. Migne PL 54, Sp. 473); vgl. auch CCL 23 (Almut Mutzenbecher 1962), S. 265–267 (sermo lxiii).

19) 74rv Digitalisat

Verfasser
Aurelius Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
Titel
Sermo.
Angaben zum Text
Augustinus, Sermo appendicis 184. Discensurus e mundo isto et ascensurus in celum … - … qui descendisse hodie legitur, in vobis esse dignetur cui est honor et gloria in secula. Vgl. auch Migne PL 54, Sp. 473.
Rubrik
74r ›Item unde supra‹.
Incipit
74r Discensurus e mundo isto et ascensurus in celum
Explicit
74v … qui descendisse hodie legitur, in vobis esse dignetur cui est honor et gloria in secula.
Edition
Migne PL 39, Sp. 2092f.

20) 74v–75r, 83rv Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 1157870236).
Titel
Homiliae in evangelia, homilia xxx, homilia xxxv (fragmentum).
Angaben zum Text
(74v, 83rv) Homilia xxx. Libet, fratres karissimi, evangelice verba lectionis sub brevitate transcurrere … - … iam non relinquitur, sed datur per dominum nostrum Ihesum Christumper omnia secula seculorum, amen. Text auseinandergerissen (Blattvertauschung?). (75r) Die obere Hälfte von 75r enthält den Schluss von Homilia xxxv. Der Anfang fehlt (Blattverlust). /nobis presencia bona requiramus … - … cum continue pulsatur in prece concite opiculatur in temptacione per Ihesum Christum.
Rubrik
74v ›Omelia lectionis eiusdem habita ad populum beati Petri die sancto Pentecosten‹.
Incipit
74v Libet, fratres karissimi, evangelice verba lectionis sub brevitate transcurrere
Explicit
83v … iam non relinquitur, sed datur per dominum nostrum Ihesum Christumper omnia secula seculorum, amen.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 255–268, 320–330; Migne PL 76, Sp. 1220–1227, Sp. 1259–1265.

21) 75r–76r Digitalisat

Titel
Biblia sacra, Act 12,1–24.
Angaben zum Text
Eodem tempore misit herodes … - … verbum autem domini crescebat et multiplicabatur [Act 12,1–24]. Apostelgeschichte cap. 12, 1–24 (Vers 25 fehlt).
Rubrik
75r ›Incipit omelia in nativitate sancti Petri.
Incipit
75r Eodem tempore misit herodes … [Apc 12,1].
Explicit
76r … verbum autem domini crescebat et multiplicabatur [Act 12,24].
Edition
Biblia sacra iuxta Vulgatam versionem, hrsg. von Robert Weber / Roger Gryson, Stuttgart 52007.

22) 76r–77r Digitalisat

Verfasser
Maximus Taurinensis (GND-Nr.: 118934996).
Titel
Homiliae de sanctis, homilia I.
Angaben zum Text
Cum omnes beati apostoli parem gratiam apud dominum sanctitatis obtineant … - … superbia universa deiecit vanitatem.
Incipit
76r Cum omnes beati apostoli parem gratiam apud dominum sanctitatis obtineant
Explicit
77r … superbia universa deiecit vanitatem.
Edition
CCL 23 (Almut Mutzenbecher 1962), S. 2–4; Migne PL 57, Sp. 403–406.

23) 77r–81r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homilia xxvii.
Angaben zum Text
Cum cuncta sacra eloquia dominicis plena sunt preceptis quid est quod dedi leccione … - … vincentes remunerat nunc decertantes vivat per Ihesum Christum dominum nostrum qui vivit et regnat in secula seculorum.
Rubrik
77r ›Omelia lectionis eiusdem abita [!] ad populum in basilica sancti Pangrati die natalis eius.
Incipit
77r Cum cuncta sacra eloquia dominicis plena sunt preceptis quid est quod dedi leccione
Explicit
81r … vincentes remunerat nunc decertantes vivat per Ihesum Christum dominum nostrum qui vivit et regnat in secula seculorum.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 229–238; Migne PL 76, Sp. 1205–1210.

24) 81r–82v Digitalisat

Verfasser
Maximus Taurinensis (GND-Nr.: 119268590).
Weitere beteiligte Personen
Caesarius Arelatensis.
Titel
Collectio sermonum antiqua, sermo iv.
Angaben zum Text
Beatissimi Laurenti martyris cuius natalem hodie celebramus passionem … - … cum gaudio et exultacio possimus prestante domino nostro quiregnat in seculo seculorum, amen. Das Ende entspricht nicht sermo iv des Maximus Taurinensis sondern weist Ähnlichkeit auf mit Caesarius Arelatensis, Sermones Caesarii vel ex aliis fontibus hausti (CPL 1008), CCL 104 (Germain Morin 1953), sermo ccxv.
83rv s.o. bei 74v.
Rubrik
81r ›Incipit omelia sancti Leoni papae de sancti martyre Laurenti‹ [!].
Incipit
81r Beatissimi Laurenti martyris cuius natalem hodie celebramus passionem
Explicit
82v … cum gaudio et exultacio possimus prestante domino nostro quiregnat in seculo seculorum, amen.
Edition
CCL 23 (Almut Mutzenbecher 1962), S. 12–15; Migne PL 39, Sp. 2127–2128.

25) 83v–102v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homiliae xl, xxxvi, xxxiv.
Angaben zum Text
In verbis sacri eloquii, fratres karissimi, prius servanda est veritas … - … quia advocatus noster factus est iudex noster qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Rubrik
83v ›Homilia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica beati Laurentii martyris‹.
Incipit
83v In verbis sacri eloquii, fratres karissimi, prius servanda est veritas
Weiteres Initium
87r Hoc distare fratres carissimi inter delicias corporis et cordis … ; 93r Aestivum tempus quod corpori meo valde contrarium est … .
Explicit
102v … quia advocatus noster factus est iudex noster qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 393–411, 331–346, 299–319; Migne PL 76, Sp. 1301–1312, 1265–1274, 1246–1259.

26) 102v–103v Digitalisat

Verfasser
Maximus Taurinensis (GND-Nr.: 119268590).
Titel
Sermo in natalem sancti Iohannis Baptistae.
Angaben zum Text
Collectio sermonum antiqua (CPL 0219 a), sermo 5. In sancti beatissimi Iohannis Baptiste laudibus cuius natalem hodie celebramus … - … cum etiam clausus in utero eundem dominum gentibus predicarit, qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Rubrik
102v ›Incipit homelia in natalem sancti Iohannis Baptistae‹.
Incipit
102v In sancti beatissimi Iohannis Baptiste laudibus cuius natalem hodie celebramus.
Explicit
103v … cum etiam clausus in utero eundem dominum gentibus predicarit, qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Edition
CCL 23 (Almut Mutzenbecher 1962), S. 16–19; Migne PL 57, Sp. 863–866.

27) 103v–104v Digitalisat

Verfasser
Aurelius Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
Titel
Sermo de Iohanne Baptista.
Angaben zum Text
Sermo appendicis cc. Imperator celi et terre ut nos fuisset visitare dignatus prophetarum oculis … - … pro nobis praestet etiam et prosperavit a nobis. Qui vivit et regnatper infinita secula seculorum, amen.
Rubrik
103v ›De eadem festivitatem‹ [!].
Incipit
103v Imperator celi et terre ut nos fuisset visitare dignatus prophetarum oculis
Explicit
104v … pro nobis praestet etiam et prosperavit a nobis. Qui vivit et regnatper infinita secula seculorum, amen.
Edition
Migne PL 39, Sp. 2118–2119.

28) 104v–119v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homiliae xxxv, xii, xxxix.
Angaben zum Text
(104v–108v) homilia xxxv. Endet unvollständig am Seitenende 108v: … a murmuracione. Nec hec agentes retribui/. (109r–111r) Anonymus, Homilia de assumptione beatae Mariae virginis. Anfang fehlt, beginnt am Anfang der Seite /in hunc locum et vigilatis nobiscum sint omnium nostrorum lampades accense … - … et sic deposuerunt nubes corpus beate Mariae in paradiso et est ibi glorificans dominum cum omnibus electis eius. Vgl. Wilmart, L'ancien récit (s.u. zur Edition). (111r–114v) Gregorius Magnus, Homiliae in evangelia, homilia xii. (115r–119v) Gregorius Magnus, Homiliae in evangelia, homilia xxxix. Lectio sancti evangelii brevi si possum volo sermone percurrere … - … ostenderet quod dixisset ut videlicet demonstraret quia quisquis nunc/. Endet unvollständig am Ende von 119v (Blattverlust).
Rubrik
104v ›Omelia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica sancti Menne die natalis eius.
Incipit
104v Quia longius ab urbe digressimus ne ad revertendum nos tardior
Weiteres Initium
111r Saepe vos fratres carissimi admoneo prava opera fugere … ; 115r Lectio sancti evangelii brevi si possum volo sermone percurrere.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 320–330, 80–88, 379–392; Migne PL 76, Sp. 1259–1265, Sp. 1118–1123, Sp. 1293–1301; André Wilmart, L'ancien récit latin de l'assomption, in: Analecta Reginensia: extraits des manuscrits latins de la Reine Christine conservés au Vatican, Vatikanstadt 1933 (Studi e Testi, 59), S. 323–362, dort S. 324, 338–357.

29) 120r Digitalisat

Verfasser
Aurelius Augustinus (?) (GND-Nr.: 118505114).
Titel
Appendix Augustiniana Classis III, Sermo cxciv (fragmentum).
Angaben zum Text
/men, quicumque celebrant tuum natalem. Assiste parata votis poscencium et repende omnibus optatum effectum. Sit tibi assiduae et orare pro populo dei, quae meruisti benedicta prece proferre, qui vivit et regnat in secula seculorum. Hier nur das Ende des sermo. Wird auch Fulbertus Carnotensis zugeschrieben.
Explicit
120r ... benedicta prece proferre, qui vivit et regnat in secula seculorum.
Edition
Migne PL 39, Sp. 2107.

30) 120r–123v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia liber II, homilia xxxiii.
Angaben zum Text
Cogitanti mihi de Mariae penitenciae flere magis libet quam … - … Ecce paradigma turpis mulieris dedit. Ostendit quod post/. Endet unvollständig am Seitenende (Blattverlust). Beischrift von späterer Hand: hic deficit unum folium.
Rubrik
120r ›Omelia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica Clementis.
Incipit
120r Cogitanti mihi de Mariae penitenciae flere magis libet quam
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 287–298; Migne PL 76, Sp. 1239 (vgl. auch Migne PL 95, Sp. 1239).

31) 124r Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (?) (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermo ccxxvii (in dedicatione ecclesiae).
Angaben zum Text
Sermones Caesarii uel ex aliis fontibus hausti (CPL 1008). Textanfang fehlt (Blattverlust), beginnt am Anfang der Seite: /inquinatur Christi eucharistiam suscipitur, et quia istis verissimis exemplis loqui coepimus … - … ad quod gaudium nos Dominus sub sua proteccione perducat, qui vivit et regnat in secula seculorum. Amen.
Explicit
124r … ad quod gaudium nos Dominus sub sua proteccione perducat, qui vivit et regnat in secula seculorum. Amen.
Edition
CCL 104 (Germain Morin 1953), S. 897–900; Migne PL 57, Sp. 882.

32) 124rv, 127r Digitalisat

Verfasser
Maximus Taurinensis (GND-Nr.: 118934996).
Titel
Sermo 93.
Angaben zum Text
Text durch Bindefehler auseinandergerissen. Siehe die Anmerkung 124v unten von späterer Hand: sequitur 'si nostra ei aperuerimus' etc. post duo folia quia est transposicio (127r oben entsprechende Notiz). Der Text springt somit vom Ende der Seite 124v zum Beginn der Seite 127r. Heret sensibus vestris, fratres, in quo disscripsimus beatos confessores ideo amicos salvatoris effectos … - … unde omnipotens vos deus emendatos liberet qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Rubrik
124r ›Omelia de nativitate sanctorum confessorum.
Incipit
124r Heret sensibus vestris, fratres, in quo disscripsimus beatos confessores ideo amicos salvatoris effectos
Explicit
127r … unde omnipotens vos deus emendatos liberet qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Edition
CCL 23 (Almut Mutzenbecher 1962), S. 156–158; Migne PL 57, Sp. 717–720.

33) , 125r, 127rv Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
Homilia de cottidianis diebus.
Angaben zum Text
Der Anfang findet sich 127rv: ›Omelia de cottidinis [!] diebus. Benedictus deus et pater domini nostri Ihesu Christi [2 Cor 1,3; Eph 1,3; 1 Pt 1,3] idem ammirandus ubique, pater misericordiarum laudandus … - … quia omnipotens deus tam iustos est ut sine fine/. Der Anschluss mit dem Textende steht 125r: /illi in cruciatu sint quia hic quamdiu vixerunt … - … per spiritum sanctum qui est remissio omnium peccatorum adiuvante domino nostro Ihesu Christo cui est honor et gloria in secula seculorum, amen.
Explicit
125r … per spiritum sanctum qui est remissio omnium peccatorum adiuvante domino nostro Ihesu Christo cui est honor et gloria in secula seculorum, amen.

34) 125rv Digitalisat

Verfasser
Aurelius Augustinus (?) (GND-Nr.: 118505114).
Titel
Sermo de natale virginum.
Angaben zum Text
Audistis fratres karissimi dum evangelica lectio legeretur … - … virgines propter abstinentiam ab illicitis sensibus lampades/. Text bricht am Ende der Seite unvollständig ab. Späterer Eintrag am Seitenrand: hic deficit unum folium. Siehe: Réginald Grégoire, L'homéliaire romain d'Agimond, in: Ephemerides liturgicae 82 (1968), S. 257–305, S. 298, Nr. 62.
Rubrik
125r ›Incipit homelia de natale virginum.
Incipit
125r Audistis fratres karissimi dum evangelica lectio legeretur
Edition
Migne PL 38, 573–580. Vgl. auch Migne PL 81, Sp. 802 (zu Cod. Vat. lat. 3836, 183r).

35) 126rv, 128r–133r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homilia xxxviii.
Angaben zum Text
Textanfang fehlt (Blattverlust), der vorhandene Text bricht am Ende von 126v zunächst ab, 127r gehört zu 124rv, die Fortsetzung folgt 128r–133r. /dum celum dicitur sedes dei. Celum ergo anima iusti hinc per psalmistam … - … per hoc transisse et alios audimus/. 126v unten von späterer Hand: 'sequitur illi autem neglexerunt' et cetera, verte unum folium quia est transpositio. 128r / sequitur illi autem neglexerunt et habierunt [!] alius in villam suam alius vero ...
ille scilicet qui in se dignatus est adsumere naturam nostram qui vivit et regnat deus in secula seculorum, amen.
Explicit
133r … ille scilicet qui in se dignatus est adsumere naturam nostram qui vivit et regnat deus in secula seculorum, amen.
Edition
CC SL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 359–378; Migne PL 76, Sp. 1283–1293.

36) 133r–139v Digitalisat

Verfasser
Ps.-Matthaeus.
Titel
Evangelium Pseudo-Matthaei, prologus.
Angaben zum Text
Prolog des 'P-Textes' des Evangelium Pseudo-Matthaei. 133v unten von späterer Hand: Totum quod sequitur per 6 folia apocrifum est et ewangelio dissonum.
Rubrik
133r ›In Christi nomine incipit prologus Iacobi filii Ioseph de historia nativitatis sanctae Mariae virginis.
Incipit
133r Ego Iacobus filius Ioseph fabri conversans in timore dei perscripsi omnia
Explicit
139v … quia ipse salvator seculi et omnium sperantium in se et confestim accessit Salome adorans infantem matris domini.
Edition
Pseudo-Matthaei Evangelium, ed. Jan Gijsel, Turnhout 1997 (Corpus Christanorum Series Apocryphorum, 9), zur Hs. siehe S. 246 (Leiths. Text P).

37) 139v–141r Digitalisat

Titel
Homilia de cottidianis diebus.
Angaben zum Text
Studete quaeso fratres karissimi dei verbum meditare, nolite dispicere … - … ad illum ut pereniter aeterni regni perfruamur in bonis eius et per gratia eius qui vivit et regnat in secula seculorum, amen. Text auch in: Stadtarchiv Köln, Hs. W 33, 232r–235v.
Rubrik
139v ›Omelia de cottidianis diebus.
Incipit
139v Studete quaeso fratres karissimi dei verbum meditare, nolite dispicere scripta
Explicit
141r … ad illum ut pereniter aeterni regni perfruamur in bonis eius et per gratia eius qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.

38) 141r –147r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homiliae xxviii, xxxvii.
Angaben zum Text
(141r–142v) Lectio sancti evangelii quam modo fratres audistis exposicione non indiget sed ne hanc taciti preterisse videamur … - … perveniatis ad gloriam, quem per fidem tenetis, per dominum nostrumin secula seculorum. Amen. (142v–147r) Si consideramus fratres que et quanta sunt que nobis promittuntur … - … qui nobis aeterne pacis remedia contulit per eum qui vivit et regnatper omnia secula seculorum, amen.
Rubrik
141r ›Omelia lectionis eiusdem abita [!] ad populum in cimiteriorum [!] sanctorum Nerei et Achillei.
Incipit
141r Lectio sancti evangelii quam modo fratres audistis exposicione non indiget sed ne hanc taciti preterisse videamur
Weiteres Initium
142v Si consideramus fratres quae et quanta sunt quae nobis promittuntur
Explicit
147r … qui nobis aeterne pacis remedia contulit per eum qui vivit et regnatper omnia secula seculorum, amen.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 239–243, 347–358; Migne PL 76, Sp. 1210–1213, Sp. 1274–1281.

39) 147r–149r Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermo appendicis sancti Augustini ccxxiii.
Angaben zum Text
Quotiescumque, fratres karissimi, sanctorum martyrum sollempnia celebramus … - … aut si forte subrepserint, cito per caritatem prestinam revocantur, praestante domino nostroper omnia saecula saeculorum, amen.
Rubrik
147r ›Omelia de nativitate sanctorum martirum.
Incipit
147v Quotiescumque, fratres karissimi, sanctorum martyrum sollempnia celebramus … - … aut si forte subrepserint, cito per caritatem prestinam revocantur, praestante domino nostro ... per omnia saecula saeculorum, amen.
Explicit
149r … aut si forte subrepserint, cito per caritatem prestinam revocantur, praestante domino nostroper omnia saecula saeculorum, amen.
Edition
CCL 104 (Germain Morin 1953), S. 883–895; Migne PL 39, Sp. 2160–2162.

40) 149r–151r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia liber I, homilia xiii.
Angaben zum Text
Sancti evangelii, fratres karissimi, aperta vobis est lectio recitata sed ne aliquibus … - … sic enim sic mors ipsa cum venerit vincetur, si priusquam veniat semper timeatur.
Rubrik
149r> ›Omelia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica beati Felicis confessoris die natalis.
Incipit
149r Sancti evangelii, fratres karissimi, aperta vobis est lectio recitata sed ne aliquibus
Explicit
151r … sic enim sic mors ipsa cum venerit vincetur, si priusquam veniat semper timeatur.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 89–95; Migne PL 76, Sp. 1123–1127.

41) 151r–152v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
Homilia de quotidianis diebus.
Angaben zum Text
151r Legimus in sacris scripturis quia consolatus est dominus omnes sanctos fideles et promisit eis premia eterna post hoc seculo, et gaudium post tristiciam … - … et nihil male vult. Ad quam beatitudinem pervenire possumus, prestante domino nostro Ihesu cui est honor et gloria et innumerabilis virtus per omnia secula seculorum.
Rubrik
151r ›De cottidianis diebus.
Incipit
151r Legimus in sacris scripturis quia consolatus est dominus omnes sanctos fideles et promisit eis
Explicit
152v … et nihil male vult. Ad quam beatitudinem pervenire possumus, prestante domino nostroper omnia secula seculorum.

42) 152v–155r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Turonensis (GND-Nr.: 118697439).
Weitere beteiligte Personen
Hl. Martin von Tours (GND-Nr.: 118578308).
Titel
De transitu sancti Martini (vgl. CPL 1023).
Angaben zum Text
Zwei Predigten über den Tod des Hl. Martin von Tours, auf der Basis der Vita bei Gregor von Tours (CPL 1023; BHL 2, Nr. 5619). (152v–154v) ›Incipiunt sermones de transitu sancti Martini. Martinus igitur obitum suum longe prescivit … - … … pauper et modicus celum dives ingreditur. (154v–155r) ›Item unde subra [!] de sancti Martini Toronensis. Arcadio viro [!] et honorio sanctus Martinus Toronicorum episcopus … - … cum sanctissimi viri corpus ad urbem Toroni sunt reversi.
Rubrik
152v ›Incipiunt sermones de transitu sancti Martini‹.
Incipit
152v Martinus igitur obitum suum longe prescivit
Weiteres Initium
154v Arcadio viro et honorio sanctus Martinus Toronicorum episcopus …
Explicit
155r … cum sanctissimi viri corpus ad urbem Toroni sunt reversi.
Edition
Gregorius Turonensis, Historia Francorum, lib. I, cap. 48 (MGH Scriptores rerum merovingicarum 1, 1, S. 32–34).

43) 155r–158r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia liber I, homilia ix.
Angaben zum Text
In illo tempore dixit Ihesus discipulis suis parabolam, homo quidam peregre proficiscens … - … lucrum nos quod fecimus excuset.
Rubrik
155r ›Lectio eiusdem habita ad populum in basilica beati Silvestri confessoris die nativitatis eius.
Incipit
155r In illo tempore dixit Ihesus discipulis suis parabolam, homo quidam peregre proficiscens
Explicit
158r … lucrum nos quod fecimus excuset.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 57–64; Migne PL 76, Sp. 1105–1109.

44) 158r–159r Digitalisat

Verfasser
Ps.-Augustinus.
Titel
Ad fratres in eremo, sermo LXIV (fragmentum).
Angaben zum Text
Audite filioli mei et intelligite quomodo sacra scriptura vos admonet … - … quod facitis acceptabile sit domino.
Rubrik
158r ›Omilia de quotidianis diebus‹.
Incipit
158r Audite filioli mei et intelligite quomodo sacra scriptura vos admonet
Explicit
159r … quod facitis acceptabile sit domino.
Edition
Migne PL 40, Sp. 1347–1348.

45) 159r–161v Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermo in Lc 6,45.
Angaben zum Text
Audivimus fratres dilectissimi cum evangelium legeretur ubi dixisse dominum ad turbas … - … et caritas vestra per benignam oboedientiam perveniat ad coronam prestante domino. Von der Homelie des Caesarius abweichend: 160v: Omnis homo qui causam ante terrenum iudicem … - … et caritas vestra per benignam oboedientiam perveniat ad coronam prestante domino. Vgl. hierzu Appendix Augustini, sermo 173 (Migne PL 39, Sp. 2078, linea 4 bis zum Schluss).
Rubrik
159r ›Incipit omelia secunda die rogationum‹.
Incipit
159r Audivimus fratres dilectissimi cum evangelium legeretur ubi dixisse dominum ad turbas
Explicit
161v … et caritas vestra per benignam oboedientiam perveniat ad coronam prestante domino.
Edition
Germain Morin, Six nouveaux sermons de s. Césaire d'Arles, in: Revue Bénedictine 13 (1896), S. 193–214, S. 196–199.

46) 161v–163r Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermones Caesarii vel ex aliis fontibus hausti (CPL 1008), sermo clx a.
Angaben zum Text
Audivimus, fratres dilectissimi, cum evangelica lectio legeretur, dicente Domino: Venite benedicti patris mei … - … mereamur recipere quod promisit. Prestante domino nostro Ihesu Christo.
Rubrik
161v ›Item omelia in die tertia rogationum‹.
Incipit
161v Audivimus, fratres dilectissimi, cum evangelica lectio legeretur, dicente Domino: Venite benedicti patris mei
Explicit
163r … mereamur recipere quod promisit. Prestante domino nostro Ihesu Christo.
Edition
CCL 104, S. 658 (nach dieser Hs., ed. Germain Morin 1953); Migne PL 39, Sp. 1895–1897.

47) 163r–177v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia, homiliae xvii, xx, xxii (fragmentum).
Angaben zum Text
(163r–170v) ›Omelia lectionis habita ad populum in episcopio ad fontes lateranes. Dominus et salvator noster Ihesus Christus fratres karissimi aliquando nos sermonibus aliquando vero operibus ammonet … - … humano ore dicimur in tuis oculis esse valeamus. (170v–177v) Redemptoris precursor quo tempore verbum predicationis … - … quid aliud quam superne misericordiae pignus tenemus. (177v) Beginn der Predigt xxii. Fractus longa molestia stomachus diu me caritati vestrae de lectionis … - … nunquidnam debeo ad aream vacuus redire/. Text bricht am Ende der Seite unvollständig ab (Blattverlust). Spätere Beischrift: hic deficit unum folium.
Rubrik
163r ›Lectio sancti evangelii secundam Lucam.
Incipit
163r Dominus et salvator noster Ihesus Christus fratres karissimi aliquando nos sermonibus aliquando vero operibus ammonet
Explicit
177v … quid aliud quam superne misericordiae pignus tenemus.
Edition
CCL 141 (Raymond Etaix 1999), S. 116–134, 153–169, 180–191; Migne PL 76, Sp. 1138–1149, Sp. 1160–1170, Sp. 1174.

48) 178r–179r Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermones Caesarii vel ex aliis fontibus hausti (CPL 1008), sermo iv (fragmentum).
Angaben zum Text
Anfang fehlt (Blattverlust). /quam debemus. Testificatur enim sacerdotibus spiritus sanctus per prophetam … - … premia mereamini pervenire, ipso adiuvante qui vivit et regnat in secula.
Explicit
179r … premia mereamini pervenire, ipso adiuvante qui vivit et regnat in secula.
Edition
CCL 103, S. 21–25 (Germain Morin 1953); Migne PL 39, Sp. 2317–2319.

49) 179r–180v Digitalisat

Verfasser
Caesarius Arelatensis (GND-Nr.: 118666509).
Titel
Sermo ad monachos.
Angaben zum Text
Audivimus fratres karissimidixisse dominum ad turbas vel ad discipulos suos: Bonus homo de bono thesauro … [Lc 6,45] - … ubi vos dominus sub sua protectione perducat, qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Rubrik
179r ›Item unde supra omelia sancti Cesarii episcopi ad monachos.
Incipit
179r Audivimus fratres karissimi cum evangelium legeretur dixisse dominum ad turbas vel ad discipulos suos: Bonus homo … [Lc 6,45].
Explicit
180v … ubi vos dominus sub sua protectione perducat, qui vivit et regnat in secula seculorum, amen.
Edition
Germain Morin, Six nouveaux sermons de saint Césaire d'Arles, in: Revue Bénédictine 13 (1896), S. 193–214, S. 196–200 (nach dieser Hs.).

50) 180v–182r Digitalisat

Verfasser
Ps.-Augustinus.
Titel
Ad fratres in eremo, sermo LX.
Angaben zum Text
Frequenter diximus semper christiani persecucionem paciuntur, mundus iste … - … quies in celis ipse intravit in regnum celorum. Vgl. Germain Morin, in: CCL 104, S. 968.
Rubrik
180v ›Incipit omelia sancti Augustini ad monachos‹.
Incipit
180v Frequenter diximus semper christiani persecucionem paciuntur, mundus iste
Explicit
182r … quies in celis ipse intravit in regnum celorum.
Edition
Migne PL 40, Sp. 1342–1344 und PL 67, Sp. 1083–1085 (Schluss im Wortlaut abweichend).

51) 182r–184r Digitalisat

Verfasser
Ephraem Syrus (GND-Nr.: 118530550).
Titel
De iudicio et compuctione.
Angaben zum Text
Venite omnes fratres audite consilium meum peccatoris et indocti Effrem … - … tu autem miserabilibus ipse misereris. Ex pergiscere aliquando a somno et apeci ostium in laudem dei. Text auch in Graz, UB, Cod. 169, 40v (http://sosa2.uni-graz.at/sosa/katalog/katalogisate/169.html, abgerufen am 30.06.2021).
Rubrik
182r ›Incipit omelia sancti Effrem de die iudicii‹.
Incipit
182r Venite omnes fratres audite consilium meum peccatoris et indocti Effrem
Explicit
184r … tu autem miserabilibus ipse misereris. Ex pergiscere aliquando a somno et apeci ostium in laudem dei.

52) 184r–186r Digitalisat

Verfasser
Ps-Hrabanus Maurus.
Titel
Apparitio sancti Michaelis in monte Gargano.
Angaben zum Text
Bericht von der Erscheinung des Erzengels Michael auf dem Monte Gargano. Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam … - … haereditatem capiunt salutis [Hbr 1,14], in Christo Ihesu domino nostro per omnia secula seculorum, amen. BHL 2, Nr. 4179.
Rubrik
184r ›In nomine domini summi.
Incipit
184r Memoriam beati Michaelis archangeli toto orbe venerandam
Explicit
186r … haereditatem capiunt salutis [Hbr 1,14], in Christo Ihesu domino nostro per omnia secula seculorum, amen.
Edition
MGH Scriptores rerum Langobardicarum et Italicarum, S. 540–543; Migne PL 110, Sp. 60–63.

53) 186rv Digitalisat

Verfasser
Gregorius Magnus (GND-Nr.: 118541838).
Titel
Homiliae in evangelia liber I, homilia iv.
Angaben zum Text
Cum constet omnibus, fratres karissimi, quia redemptor noster in mundo pro redemptione venit gentium … - … gloria sua cecidit quasi iam nobis e proxi[mo]/. Text unvollständig, bricht am Ende der Seite ab (Blattverlust).
Rubrik
186r ›Incipit omelia lectionis eiusdem habita ad populum in basilica sancti Stephani.
Incipit
186r Cum constet omnibus, fratres karissimi, quia redemptor noster in mundo pro redemptione venit gentium
Edition
CCL 141, S. (Raymond Etaix 1999), S. 26–32; Migne PL 76, Sp. 1089–1090.


Bearbeitet von
Dr. Wolfgang Metzger, Universitätsbibliothek Heidelberg, 2014.


Zitierempfehlung:


Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 430. Beschreibung von: Dr. Wolfgang Metzger (Universitätsbibliothek Heidelberg), 2014.


Katalogisierungsrichtlinien
Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.

Beschreibung erstellt im Rahmen des Projektes Erschließung von 876 mittelalterlichen und frühneuzeitlichen lateinischen Handschriften der Heidelberger Bibliotheca Palatina in der Vatikanischen Bibliothek in Rom.