Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. gr. 361

Theologische Sammelhandschrift

Papier · 6, 271, 2 Bll. · 14,5 × 11 cm · s.l. · 15. Jh.


Schlagwörter (GND)
Theologie / Pneumatologie / Liturgie / Liturgie / Dogmatik / Philosophie.
Diktyon-Nr.
66093.
1ar-Ir vacant
Iv Titel
IIr-IIIv vacant
IVr Schenkungsexlibris
IVv vacat
1) 1r–41v De Spiritus Sancti processione
42r–45v vacant
2) 46r–47r, 50r Nicolaus Hydrintinus, Argumenti contra Latinos
3) 47r–49v Nicolaus Cosmidius, Oratio ad Alexium I Comnenum de processione Spiritus Sancti
4) 50r–52v Nicolaus Cosmidius, Contra Latinos et de Processione Spiritus Sancti
5) 52v–53v Gregorius Nyssenus, De sancta Trinitate
6) 53v Epiphanius, Ancoratus (Fragment)
7) 54r–v Euthymius Zigabenius, Commentaria in Evangelium secundum Matthaeum
8) 54v–61v Nicetas Seidus, De controversiis ecclesiae Graecae et Latinae
9) 61v–85v Georgius Cedrenus, Compendium historiarum
10) 86r–93v Iohannes Hierosolymitanus, De azymis
11) 94r–106v De processione Spiritus Sancti
12) 106v–123v De azymis
13) 123v–124v Euthymius Zigabenius, De pascha Christi cum discipulis
14) 125r–141r Iohannes Claudiopolitanus, Epistola de azymis
15) 141r–150v Nicolaus Hydrintinus, Syntagmata
16) 150v–152v Iohannes Claudiopolitanus?, De baptismo
17) 152v–153r Gregorius Papa, Ad archiepiscopum Barensem epistola
18) 153r–155r Anonymus, Mulieri nefas esse ad sanctum altare accedere
19) 155r–156r Cyrillus, Constitutiones
20) 156r–v Iohannes Xiphilinus, De mundi creatione
21) 157r–159v Iohannes Phurnes, Responsio ad epistolam Mediolanensis episcopi
22) 159v–168r De Processione Spiritus Sancti tractatus anepigraphus
23) 168r–v Cur in altaribus sacra liturgia semel
24) 169r–v Gregorius Thaumaturgus, Fidei expositio
25) 169v–171r Gregorius Nyssenus, De Sancta Trinitate
26) 171r–v Augustinus, Liber dogmaticus ad Felicianum
27) 171v Nilus Ancyranus, De trinitate
28) 171v Anonymus, Quaestiones cacodoxi cuiusdam ad magnum Dionysium, cum responsionibus
29) 171v–176v Athanasius, Quaestiones ad Antiochum ducem
30) 176v–178v Philippus Monotropus, Discretio rerum naturae
31) 178v–182v Anonymus, De animae facultatibus
32) 182v–187v Basilius Caesariensis, De ascetica disciplina
33) 187v–194v Theodoretus, De bono et Malo
34) 194v Theophilus, Ad Autolycum
35) 195r–196r Severianus Gabalensis, In filium prodigum ; in mundi creationem
36) 196v Cyrillus Hierosolymitanus, Res humanas non ex astrorum affectibus pendere
37) 196v–197r Athanasius Alexandrinus, De astris
38) 197v–201r Quaestio cuiusdam Latini
39) 201r–203v Nicetas Stethatus, De Zeo
40) 203v–204v Epiphanius, De azymis
41) 204v–206r Interpretatio versiculi
42) 206r–207v Athanasius, De azymis
43) 208r–211r Euthymius Zigabenius, Contra iconomachos
44) 211r–212r Mattheus Blastares, Collectio alphabetica
45) 212r–213r Cyrillus Alexandrinus, Commentarii in Joannem
46) 213r–v Gregorius Nazianzenus, De filio
47) 213v Cyrillus Alexandrinus, Thesaurus de sancta consubstantiali trinitate
48) 214r–215v Michael Psellus, Solutio argumentorum
49) 215v Iohannes Damascenus, Qua ratio homo imago Dei
50) 216r Iohannes Chrysostomus, De lingo scientiae
51) 216r–217r Iohannes Damascenus, Expositio fidei
52) 217r Symeon Metaphrastes / Georgius Cedrenus, De gladio
53) 217v–225v Georgius Cedrenus / Georgius Syncellus, De Caino
54) 226r–v Nicetas Heracleensis, De chirographo
55) 227v Epigramma
56) 228r–249v Epictetus, Enchiridion
57) 249v De mundi aeternitate
58) 250r–261r De definitione et Divisione
59) 261r–263r De experientia, peritia, arte et scientia
60) 263v–265v De animae facultatibus
61) 266r–269v De Spiritus Sancti processione et missione, desceptatio Latini et Graeci per syllogismos
62) 270r–271v Nestorius, De igne purgatorio

Kodikologische Beschreibung

Entstehungsort
s.l. Unbekannt.
Entstehungszeit
15. Jh.
Typus (Überlieferungsform)
Codex.
Beschreibstoff
(östliches?) Papier, Vorsatzblätter Papier.
Umfang
6, 271, 2 Bll.
Format (Blattgröße)
14,5 × 11 cm.
Zusammensetzung (Lagenstruktur)
(II-2)2a + 4IV + III6 + 4 IV38 + (IV-1)45 + 9 IV117 + (IV-1)124 + 3 IV148 + (IV-2)154 + III160 + 12 IV256 + (V-1)265 + III271 + 1272 + (I-1)273*. Gegenbll. zu 1a und 2a scheinen beide übereinander auf den Vorderspiegel geklebt zu sein, Hinterspiegel Gegenbl. zu f. 273*.
Foliierung
Ältere Vorsatzbll. (f. I–IV) mit römischen Zahlen, danach vatikanische Zählung mit arabischen Zahlen (f. 1–271). Die Bezeichnung der ungez. Bll. folgt dem Digitalisat (1a–2a, 273*).
Lagenzählung
Keine Lagenzählung. Reklamanten auf f. 1v, 2v, 3v, 4v.
Zustand
Deutliche Feuchtigkeits- und Benutzungsspuren, am Ende sind mehrere Seiten restauriert. Aufgrund unvollständiger Texte kann angenommen werden, dass an mehreren Stelle Lagen verloren sind. Das muss vor der Paginierung geschehen sein.

Schriftraum
9,4 × 7 cm.
Spaltenanzahl
1 Spalte.
Zeilenanzahl
14–17 Zeilen (f. 208–215: 24–28 Zeilen).
Schriftart
Alle drei Schriften wirken vom Typ älter als die Hs. sein sollte.
Hand 1: f. 1–207v, f. 216r–269v: Gebrauchsschrift mit vielen Ligaturen und Abkürzungen (vor allem in Überschriften), Trend zur Abrundung senkrechter Linien, besonders bei τ, ε stark nach links geneigt, ω häufig geschlossen.
Hand 2: f. 208r–215v möglicherweise andere Hand, geringerer Zeichen- und Zeilenabstand und kleinere Buchstaben, ansonsten Hand 1 sehr ähnlich.
Hand 3: f. 270r–271v: schwerfälligere Optik.
Angaben zu Schrift / Schreibern
Mehrere Hände.
Buchgestaltung
Die Hs. ist eine Sammlung theologischer Texte, die nicht immer optimal geordnet sind. Oft sind Autor oder Titel nicht angegeben. An mehreren Stellen fehlen Blätter oder ganze Lagen.
Buchschmuck
Rote Auszeichnungsmajuskeln als Initialen. Überschriften sind meist schwarz, manchmal rot unterstrichen. Insgesamt eine sehr schlichte Hs.

Nachträge und Benutzungsspuren
f. Iv Fuggersignatur pag. 92 F. N°. 6 Disputationes et dialogi de process. Spiritus S. de Azymis. Graece. 361.
Schenkungsexlibris auf IVr.
F. 1r Capsa-Nr. c. 90; Stempel der BAV auf f. 1r und 271r.

Einband
Roter Ledereinband der BAV aus der Zeit der von Kardinalbibliothekar Francesco Saverio de Zelada und Papst Pius VI.; späterer Rücken mit goldenen Wappenstempeln von Papst Pius IX. (oben) und Kardinalbibliothekar Angelo Mai (unten), vgl. Schunke, Einbände, II, S. 909.
Provenienz
Augsburg / Heidelberg.
Geschichte der Handschrift
Hs. ist möglicherweise ein Apograph von Barb. Gr. 297 (vgl. Hoeck/Loenertz, S. 102f.) und geht damit zurück auf BAV, Pal. gr. 232. Es gibt keine Hinweise auf die Hs. in den Fuggerkatalogen, aber die Signatur auf Iv belegt Ulrich Fugger als Besitzer. Die Verbringung nach Rom ist durch das Schenkungsexlibris auf f. IVr greifbar.

Faksimile
https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bav_pal_gr_361
Literatur
Stevenson, Graeci, S. 212–215; Johannes Hoeck/Raimund Loenertz, Nikolaos-Nektarios von Otranto, Abt von Casole, Ettal 1965; Santo Lucà, Nilo d'Ancira sull'Ecclesiaste Dieci scolii sconosciuti, in: Biblica 60,/2, 1979, S. 237–246, hier S. 238; Karl-Heinz Uthemann, „Die ἄπορα des Gregorius von Nyssa“? Ein Beitrag zur Geistmetaphysik in Byzanz mit einer Edition von CPG 1781, in: Byzantion 63, 1993, S. 237–327, hier S. 267, 308–317; Peter Isépy, Zur mittelalterlichen Überlieferung von Aristoteles‘ De motu animalium, Wiesbaden 2016 (Serta Graeca, Beiträge zur Erforschung griechischer Texte, Band 31), S. 156 und 157.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur

Inhalt

1) 1r–41v Digitalisat

Titel
De Spiritus Sancti processione.
Angaben zum Text
Zu Beginn fehlende Lagen.
Incipit
1r … προερχόμενον, καὶ οὐχ’ ἅμα τὰς τρεῖς θεαρχικὰς ὑποστάσεις…
Explicit
41v … πῶς ὁ Υἱὸς τοῦ Πνεύματος αἴτιος; οὐ μόνον γὰρ τὸ πλὴν τῆς …
Nachträge und Rezeptionsspuren
23r schematische Darstellung der Trinität.

2) 46r–47r, 50r Digitalisat

Verfasser
Nicolaus Hydruntinus (GND-Nr.: 100954758).
Titel
Argumenti contra Latinos.
Angaben zum Text
Der Text wird unterbrochen durch Inhalt Nr. 3. Zur Textgeschichte vgl. Peter Isépy, Zur mittelalterlichen Überlieferung von Aristoteles‘ "De motu animalium", Wiesbaden 2016 (Serta Graeca, Beiträge zur Erforschung griechischer Texte, Band 31), S. 156 und 157 (dort als Sigle P2 bezeichnet).
Titel (Vorlage)
46r Ἔλεγχοι Νικολάου μαίστορος ἰδροίσης.
Incipit
46r Ὡμολόγηται, ὅτι καὶ ὅλη θεότης μονάς ἔστι …
Explicit
50r … καὶ νοεῖσθαι καὶ λέγεσθαι.
Edition
Andronikos Demetrakopoulos, Ἐκκλησιαστικὴ Βιβλιοθήκη, vol. 1, Leipzig 1866 (Nachdruck 1965), S. 359–380.

3) 47r–49v Digitalisat

Verfasser
Nicolaus Cosmidius (GND-Nr.: 100955142).
Titel
Oratio ad Alexium I Comnenum de processione Spiritus Sancti.
TLG-Nummer
3101.002.
Incipit
47r Εἰ μετὰ τῆς ἀνάρχου καὶ πατρικῆς ἀρχῆς …
Explicit
49v … εἰς τὸ ἄπειρον προβαίνων, καὶ τὰ αἴτια ἄπειρα.
Edition
Th. Zeses, Ὁ πατριάρχης Νικόλαος Δʹ Μουζάλων (Παράρτημα: Μουζάλωνος, Περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος), in: Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς Θεολογικῆς Σχολῆς 23, 1978, S. 307–329; Kapitel 44–47.

4) 50r–52v Digitalisat

Verfasser
Nicetas Stethatus (GND-Nr.: 100954596).
Titel
Contra Latinos et de Processione Spiritus Sancti.
TLG-Nummer
3099.006.
Titel (Vorlage)
50r Ἐρώτησις Λατίνων κατὰ Γραικῶν.
Incipit
50r Ἀλλὰ πλήρωμα, φησί, τοῦ υἱοῦ τὸ πνεῦμα. ἐκ δὲ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ …
Explicit
52v … νῦν δὲ ἐνεργεῖσθαι καὶ διαιρεῖσθαι παρὰ τοῦ πνεύματος.
Edition
Anton Michel, Humbert und Kerullarios: Quellen und Studien zum Schisma des XI. Jahrhunderts, Paderborn 1930, S. 396–397, 402–403 (Hs. nicht erwähnt).

5) 52v–53v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Nyssenus (GND-Nr.: 118541919).
Titel
De sancta Trinitate.
TLG-Nummer
3013.001.
Angaben zum Text
Appendix I, Kapitel 44,1.
Titel (Vorlage)
52v Γρηγορίου Νύσης ἐπὶ τῆς ἁγίας τριάδος.
Incipit
52v Ἐκ τοῦ καθ’ ἡμᾶς ἐστι γνῶναι …
Explicit
53v … Πατήρ, Υἱός, καὶ ἅγιον Πνεῦμα.
Edition
A. Bucossi, Andronici Camateri Sacrum Armamentarium, pars prima, Turnhout 2014 (Corpus Christianorum. Series Graeca75), S. 253–254.

6) 53v Digitalisat

Verfasser
Epiphanius (GND-Nr.: 118682229).
Titel
Ancoratus (Fragment).
TLG-Nummer
2021.001.
Incipit
53v θεὸν τὸν πατέρα, θεὸν τὸν υἱόν, θεὸν τὸ ἅγιον πνεῦμα …
Explicit
53v … οὐχ’ ἑτέρα θεότης παρὰ τὴν οὐσίαν, ἀλλ’.
Textgestaltung
Text beginnt in Zeile 4 ohne Kennzeichnung und bricht nach f. 53 unvermittelt ab, wahrscheinlich fehlt ein Blatt oder eine Lage.
Edition
Karl Holl, Epiphanius, Band 1: Ancoratus und Panarion, Leipzig 1915 (Die griechischen christlichen Schriftsteller 25), Cap. 6, sect. 8–10.

7) 54r–v Digitalisat

Verfasser
Euthymius Zigabenus (GND-Nr.: 100940927).
Titel
Commentaria in Evangelium secundum Matthaeum.
TLG-Nummer
3038.003.
Incipit
54r … τὴν τοῦ Πάσχα μετάληψιν; διότι οὐκ ἦν ἀναγκαῖον τὸ περὶ τάυτης εἰπεῖν …
Explicit
54v … οὗ χάριν αὐτὸς ἱστόρησε τὰ περὶ τούτου.
Nachträge und Rezeptionsspuren
Der Anfang des Textes fehlt.

8) 54v–61v Digitalisat

Verfasser
Nicetas Seidus (GND-Nr.: 118587617).
Titel
De controversiis ecclesiae Graecae et Latinae.
TLG-Nummer
3098.004.
Titel (Vorlage)
54v Νικήτα τοῦ Σείδου ὃς ἦν ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἀλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ.
Incipit
54v ὅτι οὐκ ἐδεσιμώτερα καθάπαξ τῶν νέων τὰ παλαιὰ οὐδὲ ἡ παλαιὰ λοιπὸν Ῥώμη τῆς νέας καὶ ὁ θρόνος τοῦ θρόνου· τὰ καίρια …
Explicit
61v οὐχ ἡ τῶν νεκρῶν ἀζύμων καὶ τοῦ φθειρομένου ἀμνοῦ.
Edition
Ferdinand Reinhard Gahbauer, Gegen den Primat des Papstes. Studien zu Niketas Seides, München 1975, S. 1–21.

9) 61v–85v Digitalisat

Verfasser
Georgius Cedrenus (GND-Nr.: 100942377).
Titel
Compendium historiarum.
TLG-Nummer
3018.001.
Angaben zum Text
CPG 7707.07 (Glosse auf 63v).
Titel (Vorlage)
61v Περὶ τῆς αἰχμαλωσίας τῶν Ἱουδαίων.
Incipit
61v Οὐεσπασιανὸς ὑιὸς Νέρωνος, ἐβασίλευσεν ἔτι …
Explicit
85v … ἀπὸ καιροῦ παραλλάξεως ἐνδε[χισμοῦ.].
Textgestaltung
Die Initiale ist wesentlich größer und prächtiger als bei anderen Texten.
Nachträge und Rezeptionsspuren
f. 85v Deficit, zeigt Textverlust an, mglw. Verlust einer Lage. f. 63v ist am unteren Rand beigefügt: Maximus confessor, Scholion in XXX denarios, Inc. Ἰστέον ὅτι τὰ λεπτὰ καλοῦνται ἀσάρια… (CPG 7707.07).
Edition
Georgii Cedreni Historiarum Compendium, Edizione critica a cura di Luigi Tartaglia, Vol. I, Rom 2016, S. 396–417 (Hs. nicht erwähnt).

10) 86r–93v Digitalisat

Verfasser
Iohannes Hierosolymitanus (GND-Nr.: 102827796).
Titel
De azymis.
Titel (Vorlage)
86r Περὶ ἀζύμων· ἐρώτησις Ἰταλοῦ.
Incipit
86r Παρὰ τοῖς παρ’ ἡμῖν εὐαγγελίοις ὃ ἔλαβεν ὁ Χριστόςv…
Explicit
93v …vπολὺ γὰρ δεινὸν ἡ μοιχα. ἄμην.
Nachträge und Rezeptionsspuren
f. 86r Hinweis auf fehlendes Prooemium, das aus der Hs. UB Heidelberg, Cod. Pal. graec. 356, f. 88, ergänzt werden könne.

11) 94r–106v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De processione Spiritus Sancti.
Titel (Vorlage)
94r Περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Χρησιμώτατα περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ ἁγίου πνεύματος, κατὰ διάλλαξιν διαφόρα.
Incipit
94r Ὁ Λατῖνος: Τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα …
Explicit
106v … πάντα καθαιροῦντες.
Textgestaltung
Rote Zierleiste, Überschrift und Initialen, dialogischer Aufbau.

12) 106v–123v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De azymis.
Angaben zum Text
Der Text scheint nach Gestaltung und Aufbau zum Text f. 94r–106v zu gehören.
Titel (Vorlage)
106v Περὶ τῶν ἀζυμῶν διάφορα χρησιμώτατα κατὰ διάλληξιν.
Incipit
106v Ὁ Λατῖνος: ἄζυμος ἦν ὁ παρὰ τοῦ κυρίου τοῖς ἀποστόλοις δοθὰς ἄρτος.
Explicit
123v …μυστικῇ.
Textgestaltung
Rote Zierleiste, Überschrift und Initialen, dialogischer Aufbau.

13) 123v–124v Digitalisat

Verfasser
Euthymius Zigabenus (GND-Nr.: 100940927).
Titel
De pascha Christi cum discipulis.
Titel (Vorlage)
123v Εὐθυμίου τοῦ Ζιγαβινοῦ … ὁ Χριστὸς μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ.
Incipit
123v Οψίας γενομένης, ἀνέκειτο μετὰ τῶν δώδεκα …
Explicit
124v … ἀπελθόντες φησί, μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς ὄνομα τοῦ πατρὸς, καὶ τοῦ ὐιοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος.

14) 125r–141r Digitalisat

Verfasser
Iohannes Claudiopolitanus.
Titel
Epistola de azymis.
Titel (Vorlage)
125r ‘Επιστολὴ Ἰωάννου μητροπολίτου Κλαυδίας περὶ ἄζυμῶν καὶ πνηκτῶν καὶ ἑτέρων.
Incipit
125r Ἐπειδή σοι μαθεῖν ἔρρος, τιμιώτατε πάτερ, παρ’ ἐμοῦ …
Explicit
141r … τοῖς αθέοις καταλείπατε.

15) 141r–150v Digitalisat

Verfasser
Nicolaus Hydrintinus (GND-Nr.: 100954758).
Titel
Syntagmata.
Angaben zum Text
De Sabbato 141r–143v; De sacra anaphora und De coniugio clericorum 143v–150v. Auf f. 146r beginnt der Text Περὶ γάμου. Die Überschrift steht aber nur am oberen Rand, nicht zu Textbeginn. Umfasst das gesamte 2. Syntagma (Hoeck / Loenertz, S. 99). Der Text wurde auch schon Iohannes Claudiopolitanus zugeordnet.
Titel (Vorlage)
141r Περὶ σαββάτων.
Incipit
141r Ἡ θεία καὶ οἰκουμενικὴ ἕκτη σύνοδος …
Explicit
150v … θεοφόρων πατέρων, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν.
Nachträge und Rezeptionsspuren
Unterstreichung auf f. 145v.

16) 150v–152v Digitalisat

Verfasser
Iohannes Claudiopolitanus?
Titel
De baptismo.
Titel (Vorlage)
150v Περὶ τοῦ βαπτίζεται ὁ δοῦλος τοῦ θεοῦ καὶ οὐχὶ ἐγώ σε βαπτίζω.
Incipit
150v Φησίν ὁ θεολόγος Γρηγόριος εἰς τὸν λόγον τῶν Φώτων …

17) 152v–153r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Papa (GND-Nr.: 118541870).
Titel
Ad archiepiscopum Barensem epistola.
Titel (Vorlage)
152v Ἐπιστολὴ τοῦ ἁγιωτάτου πάπου Ῥώμης.
Incipit
152v Γρηγόριος πάπας Ῥώμης. Δοῦλος τῶν δούλων τοῦ θεοῦ. Τῷ εὐλαβεστάτῳ ἀδελφῷ ἡμῶν …
Explicit
153r μὴ παρά τινος ἐνοχλεῖσθαι.

18) 153r–155r Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
Mulieri nefas esse ad sanctum altare accedere.
Titel (Vorlage)
153r Περὶ τοῦ ὅτι οὐ δεῖ εἰσέρχεσθαι γυναῖκες ἐν τῷ ἁγίῳ θυσιαστερίῳ.
Incipit
153r Τὸ τὰ τῶν πατέρων ὅρια μεταβῆναι …
Explicit
155r … εἰς τὸ θυσιαστήριον ἄγοντες.

19) 155r–156r Digitalisat

Verfasser
Cyrillus Hierosolymitanus (GND-Nr.: 118677594).
Titel
Constitutiones.
Angaben zum Text
Als Autor wird auch Nicolaus Hydrintinus gehandelt (Hoeck/Loenertz, S. 99), der Text wäre dann Teil des 1. Syntagma.
Titel (Vorlage)
155r Διὰ τάξεις τοῦ ἁγίου Κυ[ρίλλου] ἢ πολυπραγμονεῖς.
Incipit
155r Ἃ μὴ δὲ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔγραψεν ἐν γραφαῖς …
Explicit
156r … τοῦτο δὲ, ὅσα ἂν ἀκούει λαλεῖ.

20) 156r–156v Digitalisat

Verfasser
Iohannes Xiphilinus (GND-Nr.: 10282858X).
Titel
De mundi creatione.
Titel (Vorlage)
156r Ὁ μὲν γὰρ δεῖπνος, πρὸ τῆς παραδόσεως, ἡ δὲ παράδοσις πρὸ τοῦ Πάσχα.
Incipit
156r Ἀπὸ καταβολῆς κόμσου, τοῦτ’ ἔστιν, ἐξ αὐτῆς ἀρχῆς …
Explicit
156v … καταβολὴ κόσμου εἴρηται.
Nachträge und Rezeptionsspuren
Überschrift am Rand: Καὶ καταβολῆς κόσμου τοῦ Ξιφιλίνου.

21) 157r–159v Digitalisat

Verfasser
Iohannes Phurnes.
Titel
Responsio ad epistolam Mediolanensis episcopi.
TLG-Nummer
3362.001.
Titel (Vorlage)
157r Τοῦ Μονάχου Κυρίου Ἰωάννου καὶ πρώτου τοῦ ὄρους τοῦ Γάνου ἀντίθεσις μετρικὴ εἰς τὴν ἐπιστολήν τοῦ Μηδιολάνου ἐπισκόπου.
Incipit
157r ¨Ο Λατῖνος: Ἀλλ’ ὑμεῖς μέν, φησίν, οἱ Γραϊκοι …
Explicit
159v … τὴν γένεσιν ἔχειν ἀνάγκη.
Edition
Andronikos Demetrakopoulos, Ἐκκλησιαστικὴ Βιβλιοθήκη, vol. 1, Leipzig 1866, S. 39–41 (Hs. nicht erwähnt).

22) 159v–168r Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De Processione Spiritus Sancti tractatus anepigraphus.
Titel (Vorlage)
159v Περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ παναγίου πνεύματος, λόγος ἀνεπίγρφος. Τὰ καίρια.
Incipit
159v Ξένη τίς ἐστιν ὡς ἀληθῶς καὶ ἀλλόκοτος …
Explicit
168r … οὐκ ἔστιν ἀφελεῖν.

23) 168r–v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
Cur in altaribus sacra liturgia semel.
Titel (Vorlage)
168r : Τίνος χάριν τὸ ἅγιον θυσιαστήριον τῆς ἐκκλησίας ἱερουργούμενον ἅπαξ ὑπὸ τοῦ ἱερέως, οὐ λειτουργία δεύτερον καὶ τρίτον τῆς ἡμέρας.
Incipit
168r Τὸ θυσιαστήριον τὸ ἅγιον τύπον ἔχει τοῦ θείου …
Explicit
168v … ἐκ τοῦ μνήματος.

24) 169r–v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Thaumaturgus (GND-Nr.: 118968343).
Titel
Fidei expositio.
Titel (Vorlage)
169r Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἐπισκόπου Νεοκαισαρίας ἔκθεσις πίστεως.
Incipit
169r Εἷς Θεὸς καὶ Πατήρ, Λόγου ζῶντος …
Explicit
169v … ἡ αὐτὴ τρίας ἀεί.
Edition
Christ in Christian Tradition, Volume One, From the Apostolic Age to Chalcedon (451), second, revised Edition by Aloys Grillmeier, translated by John Bowden, Atlanta 1975, S. 234–235.

25) 169v–171r Digitalisat

Verfasser
Gregorius Nyssenus (GND-Nr.: 118541919).
Titel
De Sancta Trinitate.
Titel (Vorlage)
169v Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης περὶ τῆς ἁγίας τρίαδος.
Incipit
169v Ὅτι ὁμοούσιος, καὶ ὅτι ἐν τρισὶν ὑποστάσεσι μία Θεότης …
Explicit
171r … ἐν τῷ τὸν νοῦν ἔχειν, καὶ λόγον καὶ πνεῦμα ἅμα.
Edition
Karl-Heinz Uthemann, „Die ἄπορα des Gregorius von Nyssa“? Ein Beitrag zur Geistmetaphysik in Byzanz mit einer Edition von CPG 1781, in: Byzantion 63, 1993, S. 237–327, hier S. 311–312 (Hs. herangezogen als Sigle P).

26) 171r–v Digitalisat

Verfasser
Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
Titel
Liber dogmaticus ad Felicianum.
TLG-Nummer
3223.001.
Titel (Vorlage)
171r Περὶ τῶν ἁγίων τριῶν ὑποστάσεων, τοῦ ἁγίου καὶ μακαρίου Αὐγουστίνου ἐπισκόπου, ἐκ τῆς δογματικῆς αὐτοῦ δέλτου, πρὸς Φιλικοανὸν, ὅτι ἐρεὶς ὑποστάσις ἀσυγχτότου εἷς Θεός.
Incipit
171r Ποία τοῦ πυρὸς ἡ δύναμις σκοπήσομεν …
Explicit
171v … καὶ διακρίνεται ἀδιαιρετοῦ.
Edition
Ein Teil findet sich bei Demetrius Tornices, in J. Darrouzès, Georges et Dèmètrios Tornikès, Lettres et Discours, Paris 1970, S. 198.

27) 171v Digitalisat

Verfasser
Nilus Ancyranus (GND-Nr.: 118734970).
Titel
De trinitate.
Titel (Vorlage)
171v Τοῦ ἁγίου Νεῖλου.
Incipit
171v Τριάδα μὴ περιεργάζου, ἀλλὰ μόνον πίστευε, καὶ προσκύνει· ὁ γὰρ περιεργαζόμενος οὐ πιστεύει.
Explicit
171v … ζωῆς.

28) 171v Digitalisat

Verfasser
Dionysius, Alexandrinus (GND-Nr.: 118525905).
Titel
Quaestiones cacodoxi cuiusdam ad magnum Dionysium, cum responsionibus.
Titel (Vorlage)
171v Ἐρωτήματα κακοδόξου πρὸς τὸν μέγαν Διονύσιον.
Incipit
171v Ἐπαύσατο γεννῶν ὁ πατὴρ ἢ ἔτι γεννᾷ …
Explicit
171v … μὴ εἴρξατο.

29) 171v–176v Digitalisat

Verfasser
Athanasius (GND-Nr.: 118504843).
Titel
Quaestiones ad Antiochum ducem.
TLG-Nummer
2035.077.
Angaben zum Text
Die Autorschaft ist umstritten: während in der Edition alle Texte dem Athanasius zugeschrieben werden, ist das in der Hs. weniger eindeutig.
Titel (Vorlage)
171v : ἀπόδειξις Ἰουδαίων, ὅτι ἐλήλυθεν ὁ Χριστός; 172v Ἐρωτήματα Ἀντιόχου πρὸς τὸν μέγαν Ἀθανάσιον.
Incipit
171v Ὅτι δὲ ἐλήλυθεν δὴ ὁ Χριστός, Δανιὴλ ὁ προφήτης …
Explicit
176v … εἰς ἔτοσαν χώραν μεταβάς.
Edition
Migne PG 28, Sp. 685 (f. 171v–172v), 665–668 (f. 172v–175r), 660–661 (f. 175r–176v).

30) 176v–178v Digitalisat

Verfasser
Philippus Monotropus (GND-Nr.: 10095846X).
Titel
Discretio rerum naturae.
TLG-Nummer
4472.001.
Titel (Vorlage)
176v Διάκρισις τῆς φύσεως τῶν πραγμάτων.
Incipit
176v Τῶν πραγμάτων τὰ μέν εἰσι κυρίως καλά, τὰ δὲ κυρίως κακά …
Explicit
178v … καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν αὐτοῦ ἐντολῶν καταφρονήσεως.
Edition
Dioptra“ Filippa Monotropa. Antropologičeskaja ėnciklopedija pravoslavnogo Srednevekov’ja, izd. podgot. G<eljan> M. Prochorov, Ch<ans> Miklas, A<rina> B. Bild’djug, otv. Red. Michail N. Gromov, Moskau 2008, S. 495–496.

31) 178v–182v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De animae facultatibus.
Angaben zum Text
Zwei Texte, die beide von der Psellos-Fassung abweichen (vgl. Stevenson, Graeci, S. 213).
Incipit
178v Πέντε εἰσὶν ἐργασίαι δι’ ὧν θεραπεύεται ὁ θεός …
Weiteres Initium
179v Ἰστέον δὲ ὅτι πέντε εἰσὶν αἱ τῆς ψυχῆς αἰσθήσεις.
Explicit
182v … ἐπεισῆλθεν αὐτῆ μετὰ τῆν παράβασιν.
Nachträge und Rezeptionsspuren
f. 179 Überschrift am oberen Rande: Πέντε τῶν ψυχικῶν αἰσθήσεις.

32) 182v–187v Digitalisat

Verfasser
Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
Titel
De ascetica disciplina.
TLG-Nummer
2040.042, 2040.050.
Titel (Vorlage)
182v Ἐκ τῶν ἀσκητῶν τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου περὶ τῆς μοναδικῆς καταστάσεως, καὶ οἷον ἀπαιτοῦσιν οἱ κανόνες τὸν μοναχόν.
Incipit
182v Δεῖ τὸν μοναχὸν πρὸ πάντων, ἀκτήμονα βίου κεκτῆσθαι …
Explicit
187v … οὐκ ἐφύτεισεν ὁ πατήρ μου ὁ οὐράνιος, ἐκριζωθήτεται.
Edition
Migne PG 31, Sp. 648–52 (f. 182v–186r), unediertes Stück (f. 186v–187r, inc. Δεῖ τὸν προεστῶτα…, expl. …τῶν συνόντων), Sp. 1153 (inc. παντὶ τρόπῳ χρὴ).

33) 187v–194v Digitalisat

Verfasser
Theodoretus et al. (GND-Nr.: 118756796).
Titel
De bono et malo.
Angaben zum Text
Mehrere Texte sind hier fast nahtlos aneinandergereiht, wobei der Autor manchmal genannt wird: Theodoret (187v–188r), Basilius der Große (188r–v, ediert Migne PG 31, Sp. 31/Z. 38–315/Z. 8), Exzerpt aus Kyrill von Alexandrien (189r–v), ein Abschnitt aus Prokop von Gaza (189v–190r: TLG 2598.020, Cap. 8–9, sect. 3, Z. 19–24); Kyrill (191r); Bischof Theophilos (192rv), Severianos (193rv), Basilius (194rv).
Titel (Vorlage)
187v Θεοδωρήτου.
Incipit
187v Καλῶς τὸ πᾶν τῷ ὄφει περιαψασα. ἐπειδὴ ἅπαν ἐκεῖνος γεγέννηκε …
Explicit
194v … καὶ ἡ ἐπίγνωσις τῆς γυμνότητος.

34) 194v Digitalisat

Verfasser
Theophilus (GND-Nr.: 118756923).
Titel
Ad Autolycum.
TLG-Nummer
1725.001.
Titel (Vorlage)
194v Θεοφίλου ἐπισκόπου.
Incipit
194v Τότε ξύλον τῆς γνώσεως αὐτὸ μὲν καλόν, καὶ ὁ κάρπος αὐτοῦ καλός.
Explicit
194v … ἐκέλευσεν μὴ ἐσθίειν ἀπὸ τῆς γνώσεως.
Edition
Theophilus of Antioch. Ad Autolycum, Text and translation by Robert M. Grant, Oxford 1970, S. 66 (Hs. nicht erwähnt).

35) 195r–196r Digitalisat

Verfasser
Severianus Gabalensis (GND-Nr.: 118796771).
Titel
In filium prodigum; In mundi creationem.
TLG-Nummer
4139.006, 4139.011.
Titel (Vorlage)
195r Σεβήρου ἐπισκόπου γαβάλων.
Incipit
195r Τὸ οὖν δένδρον τοῦ καλοῦ καὶ πονηροῦ, οὐ …
Explicit
196r καὶ βλέπει μετὰ ταῦτα τῇ συνηδήσει τί ἐποίησεν.
Edition
Migne PG 59, Sp. 634, und Migne PG 56, Sp. 487 + 491.

36) 196v Digitalisat

Verfasser
Cyrillus Hierosolymitanus (GND-Nr.: 118677594).
Titel
Res humanas non ex astrorum effectibus pendere.
TLG-Nummer
2110.003.
Titel (Vorlage)
196v Κυρίλλου Ἱεροσολύμων ὅτι οὐ κατὰ ἀστρολογίαν τὰ καθ’ ἡμᾶς.
Incipit
196v Οὐ κατὰ γέννεσιν ἁμαρτάνεως, οὐδὲ κατατύχην πορνεύεις …
Explicit
196v … τὴν ψυχὴν αὐτῶν ἐκ φλογός.
Edition
W.C. Reischl/J. Rupp, Cyrilli Hierosolymorum archiepiscopi opera quae supersunt omnia, 2 Bde., München 1967, Katecheses 4, Cap. 18.

37) 196v–197r Digitalisat

Verfasser
Athanasius Alexandrinus (GND-Nr.: 118504843).
Titel
De astris.
Titel (Vorlage)
196v Ἀθανασίου Ἀλεξανδρίου.
Incipit
196v Εἰδὲ ἦν καθέκαστον ἄνθρωπον ἀνὴρ ἐν τῷ οὐρανῷ …
Explicit
197r … τῶν ἄλλων ἁπάντων ἀνθρώπων ἄρδην ἐξαλειφθέντων.

38) 197v–201r Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
Quaestio cuiusdam Latini.
Angaben zum Text
Zwischen f. 200 und 201 fehlt möglicherweise eine Lage. Vgl. Paul Canart, Catalogue des mansucrits grecs de l’Archivio di San Pietro, Vatikan 1966, S. 59.
Incipit
197v Ἡδύνατο μὲν οὖν αὐτοῖς τελείοις οὖσιτὴν ἡλικίαν …
Explicit
201r … τοῦ πνεύματος.

39) 201r–203v Digitalisat

Verfasser
Nicetas Stethatus (GND-Nr.: 100954596).
Titel
De zeo.
TLG-Nummer
2934.051.
Angaben zum Text
203r unten bis 203v ist noch ein kurzer Text περὶ ἀζύμων.
Titel (Vorlage)
201r Νικήτου πρεσβυτέρου μονάχου τοῦ Στουδίου ὑπόθεσις περῖ τοῦ Ζέου.
Incipit
201r Ὁπηνίκα τὸ αἷμα καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ τῆς πλευρᾶς αὐτοῦ …
Explicit
203v τὸ πνεῦμα· τὸ ὕδωρ· καὶ τὸ αἷμα.
Edition
Teilweise ediert (unter der Urheberschaft des Johannes Damascenus, De azymis) in Migne PG 95, Sp. 392.

40) 203v–204v Digitalisat

Verfasser
Epiphanius (GND-Nr.: 118682229).
Titel
De azymis.
Titel (Vorlage)
203v Τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου, ἐπισκόπου Κύπρου ἑτερος λόγος.
Incipit
203v Ἐπὶ δὲ Μωυσέως καλέσατε, εἶπεν, Ραγουήλ …
Explicit
204v … λαμβάνουσιν αὐτόν.

41) 204v–206r Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
Interpretatio versiculi.
Titel (Vorlage)
204v Ἑρμινεία τοῦ στίχου Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς.
Incipit
204v Ἑκάστη λέξις πεπληρωμένη …
Explicit
206r … λαμβάνουσιν αὐτόν.

42) 206r–207v Digitalisat

Verfasser
Athanasius (GND-Nr.: 118504843).
Titel
De azymis.
TLG-Nummer
2035.058.
Titel (Vorlage)
206r Λόγος περὶ ἀζύμων.
Incipit
206r Ἐν τρισὶν ὕλαις ἐτέλουν οἱ Ἰουδαῖοι τὸ Πάσχα· καὶ ἐν τρισὶν ἀρεταῖς …
Explicit
207v … ἵνα μαρτυρήσῃ ὅτι ἀληθινός ἐστι καὶ ζωὴ αἰώνιος.
Edition
Migne PG 26, Sp. 1328.

43) 208r–211r Digitalisat

Verfasser
Euthymius Zigabenus (GND-Nr.: 100940927).
Titel
Contra iconomachos.
TLG-Nummer
3038.001.
Titel (Vorlage)
208r Ἐκ τῶν Νικηφόρου καὶ Φώτου τῶν Πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως καὶ τοῦμεγάλου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου κατὰ εἰκονομάχους.
Incipit
208r Ἀρχέτυπόν ἐστιν, ἀρχὴ καὶ παράδειγμα ὑφεστηκός, τοῦ ἀπ’ αὐτοῦ χαρακτηριζομένου …
Explicit
211r … καὶ διὰ τῶν τόπων ἐκείνῳ τὴν τιμὴν ἀναφέροντες.
Edition
Migne PG 130, Sp. 1164–1172.

44) 211r–212r Digitalisat

Verfasser
Matthaeus Blastares (GND-Nr.: 118995871).
Titel
Collectio alphabetica.
TLG-Nummer
3237.001.
Titel (Vorlage)
211r Τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου, ἐπισκόπου Κύπρου ἑτερος λόγος.
Incipit
211r Ἡ σεβασμία εἰκὼν πρὸς τὸ βδελυκτὸν εἴδωλον …
Explicit
212r … φημὶ δὴ τὰ πάθη· πάντα δὲ ἄζωα καὶ ἀναίσθητα.
Edition
M. Potles/G. A. Rhalles, Σύνταγμα τῶν θείων καὶ ἱερῶν κανόνων τῶν τε ἁγίων καὶ πανευφήμων ἀποστόλων, καὶ τῶν ἱερῶν οἰκουμενικῶν καὶ τοπικῶν συνόδων, καὶ τῶν κατὰ μέρος ἁγίων πατέρων, Vol. 6, Athen 1859, S. 248–249 (Hs. nicht erwähnt).

45) 212r–213r Digitalisat

Verfasser
Cyrillus Alexandrinus (GND-Nr.: 118523139).
Titel
Commentarii in Joannem.
TLG-Nummer
4090.002.
Titel (Vorlage)
212r Κατὰ Σαβελλιανῶν. Τοῦ ἁγίου Κυρίλλου.
Incipit
212r Ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ, ἓν ἐσμὲν, ἔφασκεν ὁ σωτήρ …
Explicit
213r … ὁ δὲ τῆς ἀποστολῆς τρόπος νοείσθω θεοπρεπῶς.
Edition
Philipp Edward Pusey, Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in D. Joannis evangelium, Oxford 1872, Vol. 1, S. 26, 28, 29.

46) 213r–v Digitalisat

Verfasser
Gregorius Nazianzenus (GND-Nr.: 118541900).
Titel
De filio.
TLG-Nummer
2022.009.
Titel (Vorlage)
213r Τοῦ Θεολόγου ἐκ τοῦ πρώτου λόγου περὶ ὑιοῦ.
Incipit
213r Πότε δὲ ὁ πατήρ, οὐκ ἦν ὅτε οὐκ ἦν. Τοῦτο οὐν καὶ ὁ ὑιὸς …
Explicit
213v … οὐ γὰρ ὑπὸ χρόνων, τὰ ἐξ ὁ χρόνος.
Edition
Joseph Barbel, Gregor von Nazianz. Die fünf theologischen Reden, Düsseldorf 1963, S. 132 (Hs. nicht erwähnt).

47) 213v Digitalisat

Verfasser
Cyrillus Alexandrinus (GND-Nr.: 118523139).
Titel
Thesaurus de sancta consubstantiali trinitate.
TLG-Nummer
4090.109 (3263.004).
Titel (Vorlage)
213v Τοῦ ἁγίου Κυρίλλου.
Incipit
213v Εἰ γνώρισμα τῆς τοῦ πατρὸς ὑποστάσεως …
Explicit
213v … ὁ τῶν αἰώνων καὶ χρόνων ποιητής ὑιός.
Edition
Der erste Satz ist ediert in: S.P. Lampros, Ἀργυροπούλεια, Athen 1910, S. 238; unedierter Teil inc. Καὶ οὐ…, expl. Τῶν φυσικῶν καὶ θείων ἰδιωμάτων., dann Migne PG 75, Sp. 129.

48) 214r–215v Digitalisat

Verfasser
Michael Psellus (GND-Nr.: 118733605).
Titel
Solutio argumentorum.
TLG-Nummer
2702.013.
Angaben zum Text
Opusculum 34.
Titel (Vorlage)
214r Τοῦ Ψελοῦ.
Incipit
214r Τοῦ αὐτοῦ λύσις τῆς κοινῆς ἀπορίας ἁπάντων τῶν ἔξω τοῦ ἡμετέρου δόγματος τῶν Χριστιανῶν, ἣν οὕτως προσφέρουσιλέγοντες.
Explicit
215v … καὶ τῶν τοιούτων ἀποριῶν, διεξοδικώτερον.
Edition
J.M. Duffy/Leendert Gerrit Westerink, Michael Psellus Theologica, Vol. II, Leipzig 2002, S. 129–133.

49) 215v Digitalisat

Verfasser
Iohannes Damascenus (GND-Nr.: 118557971).
Titel
Qua ratione homo imago Dei.
TLG-Nummer
2934.039.
Titel (Vorlage)
215v Πῶς εἰκονίζει τὸ θεῖον ἄνθτωπος.
Incipit
215v Τὸ κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν Θεοῦ εἶναι τὸν ἄνθρωπον …
Explicit
215v … ὁμοφυᾶ τε καὶ ὁμοούσια συνυπάρχοντα ἀλλήλοις ἀεί.
Edition
Migne PG 95, Sp. 228.

50) 216r Digitalisat

Verfasser
Iohannes Chrysostomus (GND-Nr.: 118557831).
Titel
De ligno scientiae.
TLG-Nummer
3070.003 oder 3115.001.
Angaben zum Text
Dieser Text wird in der Hs. dem Johannes Chrysostomus zugeschrieben; stammt wahrscheinlich aber von Symeon Logothetes oder Symeon Metaphrastes.
Titel (Vorlage)
216r Περὶ τοῦ ξύλου. Εἰ ἔστιν γνωστοῦ καλοῦ καὶ πονηροῦ.
Incipit
216r Ἀλλὰ μή τις ὑπολάβοι ὅτι τὸ ξύλον …
Schrift / Schreiber
Größere Schrift als zuvor, wahrscheinlich Handwechsel.

51) 216r–217r Digitalisat

Verfasser
Iohannes Damascenus (GND-Nr.: 118557971).
Titel
Expositio fidei.
TLG-Nummer
2934.004.
Titel (Vorlage)
216r Τοῦ Δαμασκηνοῦ Ἰωάννου.
Incipit
216r [Τ]ίνος ἕνεκε προγινώσκων ὁ Θεὸς …
Explicit
217r … τοῦτον ἐναπομένοντα.
Textgestaltung
Initialen wurden nicht ausgeführt.
Edition
P. Bonifatius Kotter, Die Schriften des Johannes von Damaskos, vol. 2, Berlin 1973 (Patristische Texte und Studien 12), S. 221–222.

52) 217r Digitalisat

Verfasser
Symeon Metaphrastes(?) (GND-Nr.: 118961055) / Georgius Cedrenus(?) (GND-Nr.: 100942377).
Titel
De gladio.
TLG-Nummer
3115.001, 3018.001.
Titel (Vorlage)
217r περὶ τῆς στρεφομένης ῥομφαίας.
Incipit
217r Στρέφεται δὲ ἡ ῥομφαία …
Explicit
217r … διάβολος δέ, ὡς τὸν Θεὸν πρὸς τοὺς ἀνθρώπους συκοφαντίας εἴρηται.
Textgestaltung
Beginnt Zeile 5, die Texte folgen ohne Absatz aufeinander. Initialen fehlen.
Nachträge und Rezeptionsspuren
217r Überschriften in Marginalien: εἰς τῆς στρεφομένης ῥομφαίας. Τίνος ἕνεκεν ἐκβάλλεται ὁ ἄνθρωπος ἐκ τοῦ παραδείσου. Περὶ τοῦ ὀνόματος τοῦ σατανᾶ.
Edition
Migne PG 110, Sp. 1277; Immanuel Bekker (Hrsg.), Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope, Bonn 1838, Vol. 1 (Corpus scriptorum historiae Byzantinae 32), S. 15.

53) 217v–225v Digitalisat

Verfasser
Georgius Cedrenus(?) (GND-Nr.: 100942377) / Georgius Syncellus(?) (GND-Nr.: 118716980).
Titel
De Caino.
TLG-Nummer
3018.001, 3045.001.
Angaben zum Text
Der Text bildet eine Weltgeschichte ab, von Kain bis zu Herodes Agrippa, und ist aus verschiedenen Chronographen gesammelt. Darunter Berichte über die Sintflut (ab f. 221v), die Prophetie Daniels (ab f. 222r), Herodes (ab f. 222v).
Titel (Vorlage)
217v Περὶ τοῦ Κάιν: ἐκ τοῦ χρονογράφου.
Incipit
217v Ὅτι ὁ Κάιν πρῶτος ἐν ἀνθρώποις φονεὺς ἐγένετο …
Explicit
225v … ἡ δὲ κεφαλή ἐπὶ τοῦ πάγους(!) ὑπελήφθει.
Nachträge und Rezeptionsspuren
Überschriften in Marginalien: περὶ τοῦ Σήθ (218r), περὶ τοῦ Ἀδάμ (f. 221v).
Edition
Immanuel Bekker (Hrsg.), Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope, Bonn 1838, Vol. 1 (Corpus scriptorum historiae Byzantinae 32), S. 15; ähnlich A. A. Mosshammer, Georgius Syncellus. Ecloga chronographica, Leipzig 1984, S. 9 ff.

54) 226r–v Digitalisat

Verfasser
Nicetas Heracleensis (GND-Nr.: 100954553).
Titel
De chirographo.
Titel (Vorlage)
226r Περὶ τοῦ χειρογραμμάτου τῆς ἀνθρωπίνης οὐσίας.
Incipit
226r κ τῆς ἐξεγήσεως τοῦ κεφαλέου τοῦ εἰς τὸν ἅγιον κύριον …
Explicit
226v … ἀξίωμα τῆς τοῦ Θεοῦ ὁμοιώσεως ἀπολέσαντα.
Textgestaltung
Die Überschrift enthält Lücken, auch die Initialen fehlen.
Nachträge und Rezeptionsspuren
Am Rand: Νικητοῦ Σερῶν. f. 227r ist leer bis auf die Wörter καὶ δοξοτα(?).

55) 227v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
Epigramma.
TLG-Nummer
7052.004.
Incipit
227v Πρώτου φάους ὢν δεύτερον θεῖον …
Explicit
227v … πρὸς τάξιν ἰθύνειας ἐν τῷ σῷ σθένει.
Nachträge und Rezeptionsspuren
Am Ende ist προς ταξιν wiederholt.
Edition
Edme Cougny, Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et appendice nova, vol. 3, Paris 1890, Epigramm 143.

56) 228r–249v Digitalisat

Verfasser
Epictetus (GND-Nr.: 118530577).
Titel
Enchiridion.
TLG-Nummer
0557.007.
Angaben zum Text
Der Text wird begleitet von Glossen. Die erste stammt von Simplicius.
Titel (Vorlage)
228r Ἐπικτήτου ἐγχειρίδιον περὶ μνήμης Θεοῦ, καὶ γνώσεως τῶν ὄντων.
Incipit
228r Τῶν ὄντων τὰ μὲν ἐφ’ἡμῖν …
Explicit
249v … ὡς Παῦλος εἶναι ὀφείλεις βιοῦν. ἀποκτεῖναι μέν τις με δύνανται, βλάψαι δε οὔ.
Schrift / Schreiber
Die Marginalien sind teilweise von derselben Hand, teilweise aber auch von einer anderen in einer jüngeren Schrift, mit dünnerer Feder geschrieben.
Textgestaltung
Ansätze einer Klammerglosse auf f. 228r; zahlreiche Marginalien.
Nachträge und Rezeptionsspuren
Kapitelzählung in lateinischer Schrift (wahrscheinlich eines Bibliothekars) mit arabischen Ziffern.
Edition
Gerard J. Boter, Epictetus, Encheiridion, Berlin 2007 (Hs. nicht erwähnt), S. 1–57.

57) 249v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De mundi aeterniate.
Incipit
249v [Τ]ινὲς φασὶ συνυπάρχειν …
Explicit
249v … τῷ Θεῷ τὰ δημιουργήματα.
Textgestaltung
Fehlende Initiale.

58) 250r–261r Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De definitione et divisione.
Angaben zum Text
Kapitel 2 beginnt auf f. 256.
Titel (Vorlage)
250r Περὶ ὅρου.
Incipit
250r Ὁρος λέγεται μὲν καὶ τὸ ὁροθέσιον …
Explicit
261r … καὶ βιβλίον ἄλλου βιβλίου, ἰατρικότου.

59) 261r–263r Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De experientia, peritia, arte et scientia.
Titel (Vorlage)
261r Περὶ πείρας, ἐμπειρίας, τέχνης καὶ ἐπιστήμης, ἐν ῷ λαὶ περὶ τῶν δυναμέων τῆς ψυχῆς.
Incipit
261r Ἡ γνῶσις, ἢ ἄνευ λόγου ἐστίν, ἢ μετὰ λόγου …
Explicit
263r … καταγίνεται.

60) 263v–265v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De animae facultatibus.
Angaben zum Text
Nach 265v fehlt ein Blatt, der Text bricht ab.
Titel (Vorlage)
263v Περὶ τῶν ψυχικῶν δυνάμεων.
Incipit
263v Δεῖ δὲ καὶ τοῦτο γινώσκειν, ὅτι τῶν ψυχικῶν δυναμέων, αἱ μὲν εἰσὶ ψυχικαί …
Explicit
265v … ὁμολογουμένης, κατασκευάζει.

61) 266r–269v Digitalisat

Verfasser
Anonymus.
Titel
De Spiritus Sancti processione et missione, desceptatio Latini et Graeci per syllogismos.
Titel (Vorlage)
266r Παράκληται ἅγιον τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας βοήθησον ἡμῖν.
Incipit
266r Εἰ ἡ πέμψης τῇ ἐκπορεύσει ταὐτὸν …
Explicit
269v … ἐκπορεύεται ἐξ αὐτοῦ.
Textgestaltung
Jeder Absatz beginnt mit großer roter Initiale.

62) 270r–271v Digitalisat

Verfasser
Nestorius (GND-Nr.: 118943170).
Titel
De igne purgatorio.
Angaben zum Text
Nach 271 bricht der Text ab. Eine unbekannte Blattzahl fehlt, der Zustand der letzten Blätter ist ziemlich schlecht.
Titel (Vorlage)
270r … τὸ περί ουτου διαλόγου περὶ τοῦ καθαιρῶντος πυρός.
Incipit
270r ὁ κύριος ἐν τῷ εὐαγγελίῳ λέγει· Πορεύεσθε ἕως τὸ φῶς ἔχετε …
Explicit
271 … Εἰπῶν Ἀβρααμ […] τὸν πλούσιον χάσμα … ἐστίν.
Textgestaltung
Jeder Absatz beginnt mit großer roter Initiale.


Bearbeitet von
Vinzenz Gottlieb, Universitätsbibliothek Heidelberg, 16.06.2020.
Katalogisierungsrichtlinien
Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.
Gefördert durch
The Polonsky Foundation Greek Manuscripts Project: a Collaboration between the Universities of Cambridge and Heidelberg – Das Polonsky-Stiftungsprojekt zur Erschließung griechischer Handschriften: Ein Gemeinschaftsprojekt der Universitäten Cambridge und Heidelberg.