Vatikan, Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. gr. 361
Theologische Sammelhandschrift
Papier · 6, 271, 2 Bll. · 14,5 × 11 cm · s.l. · 15. Jh.
- Schlagwörter (GND)
- Theologie / Pneumatologie / Liturgie / Liturgie / Dogmatik / Philosophie.
- Diktyon-Nr.
- 66093.
1ar-Ir | vacant | |
Iv | Titel | |
IIr-IIIv | vacant | |
IVr | Schenkungsexlibris | |
IVv | vacat | |
1) | 1r–41v | De Spiritus Sancti processione |
42r–45v | vacant | |
2) | 46r–47r, 50r | Nicolaus Hydrintinus, Argumenti contra Latinos |
3) | 47r–49v | Nicolaus Cosmidius, Oratio ad Alexium I Comnenum de processione Spiritus Sancti |
4) | 50r–52v | Nicolaus Cosmidius, Contra Latinos et de Processione Spiritus Sancti |
5) | 52v–53v | Gregorius Nyssenus, De sancta Trinitate |
6) | 53v | Epiphanius, Ancoratus (Fragment) |
7) | 54r–v | Euthymius Zigabenius, Commentaria in Evangelium secundum Matthaeum |
8) | 54v–61v | Nicetas Seidus, De controversiis ecclesiae Graecae et Latinae |
9) | 61v–85v | Georgius Cedrenus, Compendium historiarum |
10) | 86r–93v | Iohannes Hierosolymitanus, De azymis |
11) | 94r–106v | De processione Spiritus Sancti |
12) | 106v–123v | De azymis |
13) | 123v–124v | Euthymius Zigabenius, De pascha Christi cum discipulis |
14) | 125r–141r | Iohannes Claudiopolitanus, Epistola de azymis |
15) | 141r–150v | Nicolaus Hydrintinus, Syntagmata |
16) | 150v–152v | Iohannes Claudiopolitanus?, De baptismo |
17) | 152v–153r | Gregorius Papa, Ad archiepiscopum Barensem epistola |
18) | 153r–155r | Anonymus, Mulieri nefas esse ad sanctum altare accedere |
19) | 155r–156r | Cyrillus, Constitutiones |
20) | 156r–v | Iohannes Xiphilinus, De mundi creatione |
21) | 157r–159v | Iohannes Phurnes, Responsio ad epistolam Mediolanensis episcopi |
22) | 159v–168r | De Processione Spiritus Sancti tractatus anepigraphus |
23) | 168r–v | Cur in altaribus sacra liturgia semel |
24) | 169r–v | Gregorius Thaumaturgus, Fidei expositio |
25) | 169v–171r | Gregorius Nyssenus, De Sancta Trinitate |
26) | 171r–v | Augustinus, Liber dogmaticus ad Felicianum |
27) | 171v | Nilus Ancyranus, De trinitate |
28) | 171v | Anonymus, Quaestiones cacodoxi cuiusdam ad magnum Dionysium, cum responsionibus |
29) | 171v–176v | Athanasius, Quaestiones ad Antiochum ducem |
30) | 176v–178v | Philippus Monotropus, Discretio rerum naturae |
31) | 178v–182v | Anonymus, De animae facultatibus |
32) | 182v–187v | Basilius Caesariensis, De ascetica disciplina |
33) | 187v–194v | Theodoretus, De bono et Malo |
34) | 194v | Theophilus, Ad Autolycum |
35) | 195r–196r | Severianus Gabalensis, In filium prodigum ; in mundi creationem |
36) | 196v | Cyrillus Hierosolymitanus, Res humanas non ex astrorum affectibus pendere |
37) | 196v–197r | Athanasius Alexandrinus, De astris |
38) | 197v–201r | Quaestio cuiusdam Latini |
39) | 201r–203v | Nicetas Stethatus, De Zeo |
40) | 203v–204v | Epiphanius, De azymis |
41) | 204v–206r | Interpretatio versiculi |
42) | 206r–207v | Athanasius, De azymis |
43) | 208r–211r | Euthymius Zigabenius, Contra iconomachos |
44) | 211r–212r | Mattheus Blastares, Collectio alphabetica |
45) | 212r–213r | Cyrillus Alexandrinus, Commentarii in Joannem |
46) | 213r–v | Gregorius Nazianzenus, De filio |
47) | 213v | Cyrillus Alexandrinus, Thesaurus de sancta consubstantiali trinitate |
48) | 214r–215v | Michael Psellus, Solutio argumentorum |
49) | 215v | Iohannes Damascenus, Qua ratio homo imago Dei |
50) | 216r | Iohannes Chrysostomus, De lingo scientiae |
51) | 216r–217r | Iohannes Damascenus, Expositio fidei |
52) | 217r | Symeon Metaphrastes / Georgius Cedrenus, De gladio |
53) | 217v–225v | Georgius Cedrenus / Georgius Syncellus, De Caino |
54) | 226r–v | Nicetas Heracleensis, De chirographo |
55) | 227v | Epigramma |
56) | 228r–249v | Epictetus, Enchiridion |
57) | 249v | De mundi aeternitate |
58) | 250r–261r | De definitione et Divisione |
59) | 261r–263r | De experientia, peritia, arte et scientia |
60) | 263v–265v | De animae facultatibus |
61) | 266r–269v | De Spiritus Sancti processione et missione, desceptatio Latini et Graeci per syllogismos |
62) | 270r–271v | Nestorius, De igne purgatorio |
Kodikologische Beschreibung
- Entstehungsort
- s.l. Unbekannt.
- Entstehungszeit
- 15. Jh.
- Typus (Überlieferungsform)
- Codex.
- Beschreibstoff
- (östliches?) Papier, Vorsatzblätter Papier.
- Umfang
- 6, 271, 2 Bll.
- Format (Blattgröße)
- 14,5 × 11 cm.
- Zusammensetzung (Lagenstruktur)
- (II-2)2a + 4IV + III6 + 4 IV38 + (IV-1)45 + 9 IV117 + (IV-1)124 + 3 IV148 + (IV-2)154 + III160 + 12 IV256 + (V-1)265 + III271 + 1272 + (I-1)273*. Gegenbll. zu 1a und 2a scheinen beide übereinander auf den Vorderspiegel geklebt zu sein, Hinterspiegel Gegenbl. zu f. 273*.
- Foliierung
- Ältere Vorsatzbll. (f. I–IV) mit römischen Zahlen, danach vatikanische Zählung mit arabischen Zahlen (f. 1–271). Die Bezeichnung der ungez. Bll. folgt dem Digitalisat (1a–2a, 273*).
- Lagenzählung
- Keine Lagenzählung. Reklamanten auf f. 1v, 2v, 3v, 4v.
- Zustand
- Deutliche Feuchtigkeits- und Benutzungsspuren, am Ende sind mehrere Seiten restauriert. Aufgrund unvollständiger Texte kann angenommen werden, dass an mehreren Stelle Lagen verloren sind. Das muss vor der Paginierung geschehen sein.
- Schriftraum
- 9,4 × 7 cm.
- Spaltenanzahl
- 1 Spalte.
- Zeilenanzahl
- 14–17 Zeilen (f. 208–215: 24–28 Zeilen).
- Schriftart
- Alle drei Schriften wirken vom Typ älter als die Hs. sein sollte.
Hand 1: f. 1–207v, f. 216r–269v: Gebrauchsschrift mit vielen Ligaturen und Abkürzungen (vor allem in Überschriften), Trend zur Abrundung senkrechter Linien, besonders bei τ, ε stark nach links geneigt, ω häufig geschlossen.
Hand 2: f. 208r–215v möglicherweise andere Hand, geringerer Zeichen- und Zeilenabstand und kleinere Buchstaben, ansonsten Hand 1 sehr ähnlich.
Hand 3: f. 270r–271v: schwerfälligere Optik.
- Angaben zu Schrift / Schreibern
- Mehrere Hände.
- Buchgestaltung
- Die Hs. ist eine Sammlung theologischer Texte, die nicht immer optimal geordnet sind. Oft sind Autor oder Titel nicht angegeben. An mehreren Stellen fehlen Blätter oder ganze Lagen.
- Buchschmuck
- Rote Auszeichnungsmajuskeln als Initialen. Überschriften sind meist schwarz, manchmal rot unterstrichen. Insgesamt eine sehr schlichte Hs.
- Nachträge und Benutzungsspuren
- f. Iv Fuggersignatur pag. 92 F. N°. 6 Disputationes et dialogi de
process. Spiritus S. de Azymis. Graece. 361.
Schenkungsexlibris auf IVr.
F. 1r Capsa-Nr. c. 90; Stempel der BAV auf f. 1r und 271r.
- Einband
- Roter Ledereinband der BAV aus der Zeit der von Kardinalbibliothekar Francesco Saverio de Zelada und Papst Pius VI.; späterer Rücken mit goldenen Wappenstempeln von Papst Pius IX. (oben) und Kardinalbibliothekar Angelo Mai (unten), vgl. Schunke, Einbände, II, S. 909.
- Provenienz
- Augsburg / Heidelberg.
- Geschichte der Handschrift
- Hs. ist möglicherweise ein Apograph von Barb. Gr. 297 (vgl. Hoeck/Loenertz, S. 102f.) und geht damit zurück auf BAV, Pal. gr. 232. Es gibt keine Hinweise auf die Hs. in den Fuggerkatalogen, aber die Signatur auf Iv belegt Ulrich Fugger als Besitzer. Die Verbringung nach Rom ist durch das Schenkungsexlibris auf f. IVr greifbar.
- Literatur
- Stevenson, Graeci, S.
212–215; Johannes Hoeck/Raimund Loenertz,
Nikolaos-Nektarios von Otranto, Abt von Casole, Ettal
1965; Santo Lucà, Nilo d'Ancira sull'Ecclesiaste Dieci
scolii sconosciuti, in: Biblica 60,/2, 1979, S.
237–246, hier S. 238; Karl-Heinz Uthemann, „Die ἄπορα des Gregorius von
Nyssa“? Ein Beitrag zur Geistmetaphysik in Byzanz mit einer Edition von CPG
1781, in: Byzantion 63, 1993, S. 237–327, hier S.
267, 308–317; Peter Isépy, Zur mittelalterlichen Überlieferung
von Aristoteles‘ De motu animalium, Wiesbaden
2016 (Serta Graeca, Beiträge zur Erforschung griechischer Texte, Band 31), S.
156 und 157.
Verzeichnis der im Katalogisierungsprojekt abgekürzt zitierten Literatur
Inhalt
1) 1r–41v
- Titel
- De Spiritus Sancti processione.
- Angaben zum Text
- Zu Beginn fehlende Lagen.
- Incipit
- 1r … προερχόμενον, καὶ οὐχ’ ἅμα τὰς τρεῖς θεαρχικὰς ὑποστάσεις…
- Explicit
- 41v … πῶς ὁ Υἱὸς τοῦ Πνεύματος αἴτιος; οὐ μόνον γὰρ τὸ πλὴν τῆς …
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- 23r schematische Darstellung der Trinität.
2) 46r–47r, 50r
- Verfasser
- Nicolaus Hydruntinus (GND-Nr.: 100954758).
- Titel
- Argumenti contra Latinos.
- Angaben zum Text
- Der Text wird unterbrochen durch Inhalt Nr. 3. Zur Textgeschichte vgl. Peter Isépy, Zur mittelalterlichen Überlieferung von Aristoteles‘ "De motu animalium", Wiesbaden 2016 (Serta Graeca, Beiträge zur Erforschung griechischer Texte, Band 31), S. 156 und 157 (dort als Sigle P2 bezeichnet).
- Titel (Vorlage)
- 46r Ἔλεγχοι Νικολάου μαίστορος ἰδροίσης.
- Incipit
- 46r Ὡμολόγηται, ὅτι καὶ ὅλη θεότης μονάς ἔστι …
- Explicit
- 50r … καὶ νοεῖσθαι καὶ λέγεσθαι.
- Edition
- Andronikos Demetrakopoulos, Ἐκκλησιαστικὴ Βιβλιοθήκη, vol. 1, Leipzig 1866 (Nachdruck 1965), S. 359–380.
3) 47r–49v
- Verfasser
- Nicolaus Cosmidius (GND-Nr.: 100955142).
- Titel
- Oratio ad Alexium I Comnenum de processione Spiritus Sancti.
- TLG-Nummer
- 3101.002.
- Incipit
- 47r Εἰ μετὰ τῆς ἀνάρχου καὶ πατρικῆς ἀρχῆς …
- Explicit
- 49v … εἰς τὸ ἄπειρον προβαίνων, καὶ τὰ αἴτια ἄπειρα.
- Edition
- Th. Zeses, Ὁ πατριάρχης Νικόλαος Δʹ Μουζάλων (Παράρτημα: Μουζάλωνος, Περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος), in: Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς Θεολογικῆς Σχολῆς 23, 1978, S. 307–329; Kapitel 44–47.
4) 50r–52v
- Verfasser
- Nicetas Stethatus (GND-Nr.: 100954596).
- Titel
- Contra Latinos et de Processione Spiritus Sancti.
- TLG-Nummer
- 3099.006.
- Titel (Vorlage)
- 50r Ἐρώτησις Λατίνων κατὰ Γραικῶν.
- Incipit
- 50r Ἀλλὰ πλήρωμα, φησί, τοῦ υἱοῦ τὸ πνεῦμα. ἐκ δὲ τοῦ πληρώματος αὐτοῦ …
- Explicit
- 52v … νῦν δὲ ἐνεργεῖσθαι καὶ διαιρεῖσθαι παρὰ τοῦ πνεύματος.
- Edition
- Anton Michel, Humbert und Kerullarios: Quellen und Studien zum Schisma des XI. Jahrhunderts, Paderborn 1930, S. 396–397, 402–403 (Hs. nicht erwähnt).
5) 52v–53v
- Verfasser
- Gregorius Nyssenus (GND-Nr.: 118541919).
- Titel
- De sancta Trinitate.
- TLG-Nummer
- 3013.001.
- Angaben zum Text
- Appendix I, Kapitel 44,1.
- Titel (Vorlage)
- 52v Γρηγορίου Νύσης ἐπὶ τῆς ἁγίας τριάδος.
- Incipit
- 52v Ἐκ τοῦ καθ’ ἡμᾶς ἐστι γνῶναι …
- Explicit
- 53v … Πατήρ, Υἱός, καὶ ἅγιον Πνεῦμα.
- Edition
- A. Bucossi, Andronici Camateri Sacrum Armamentarium, pars prima, Turnhout 2014 (Corpus Christianorum. Series Graeca75), S. 253–254.
6) 53v
- Verfasser
- Epiphanius (GND-Nr.: 118682229).
- Titel
- Ancoratus (Fragment).
- TLG-Nummer
- 2021.001.
- Incipit
- 53v θεὸν τὸν πατέρα, θεὸν τὸν υἱόν, θεὸν τὸ ἅγιον πνεῦμα …
- Explicit
- 53v … οὐχ’ ἑτέρα θεότης παρὰ τὴν οὐσίαν, ἀλλ’.
- Textgestaltung
- Text beginnt in Zeile 4 ohne Kennzeichnung und bricht nach f. 53 unvermittelt ab, wahrscheinlich fehlt ein Blatt oder eine Lage.
- Edition
- Karl Holl, Epiphanius, Band 1: Ancoratus und Panarion, Leipzig 1915 (Die griechischen christlichen Schriftsteller 25), Cap. 6, sect. 8–10.
7) 54r–v
- Verfasser
- Euthymius Zigabenus (GND-Nr.: 100940927).
- Titel
- Commentaria in Evangelium secundum Matthaeum.
- TLG-Nummer
- 3038.003.
- Incipit
- 54r … τὴν τοῦ Πάσχα μετάληψιν; διότι οὐκ ἦν ἀναγκαῖον τὸ περὶ τάυτης εἰπεῖν …
- Explicit
- 54v … οὗ χάριν αὐτὸς ἱστόρησε τὰ περὶ τούτου.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Der Anfang des Textes fehlt.
8) 54v–61v
- Verfasser
- Nicetas Seidus (GND-Nr.: 118587617).
- Titel
- De controversiis ecclesiae Graecae et Latinae.
- TLG-Nummer
- 3098.004.
- Titel (Vorlage)
- 54v Νικήτα τοῦ Σείδου ὃς ἦν ἐπὶ τῆς βασιλείας Ἀλεξίου τοῦ Κομνηνοῦ.
- Incipit
- 54v ὅτι οὐκ ἐδεσιμώτερα καθάπαξ τῶν νέων τὰ παλαιὰ οὐδὲ ἡ παλαιὰ λοιπὸν Ῥώμη τῆς νέας καὶ ὁ θρόνος τοῦ θρόνου· τὰ καίρια …
- Explicit
- 61v οὐχ ἡ τῶν νεκρῶν ἀζύμων καὶ τοῦ φθειρομένου ἀμνοῦ.
- Edition
- Ferdinand Reinhard Gahbauer, Gegen den Primat des Papstes. Studien zu Niketas Seides, München 1975, S. 1–21.
9) 61v–85v
- Verfasser
- Georgius Cedrenus (GND-Nr.: 100942377).
- Titel
- Compendium historiarum.
- TLG-Nummer
- 3018.001.
- Angaben zum Text
- CPG 7707.07 (Glosse auf 63v).
- Titel (Vorlage)
- 61v Περὶ τῆς αἰχμαλωσίας τῶν Ἱουδαίων.
- Incipit
- 61v Οὐεσπασιανὸς ὑιὸς Νέρωνος, ἐβασίλευσεν ἔτι …
- Explicit
- 85v … ἀπὸ καιροῦ παραλλάξεως ἐνδε[χισμοῦ.].
- Textgestaltung
- Die Initiale ist wesentlich größer und prächtiger als bei anderen Texten.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- f. 85v Deficit, zeigt Textverlust an, mglw. Verlust einer Lage. f. 63v ist am unteren Rand beigefügt: Maximus confessor, Scholion in XXX denarios, Inc. Ἰστέον ὅτι τὰ λεπτὰ καλοῦνται ἀσάρια… (CPG 7707.07).
- Edition
- Georgii Cedreni Historiarum Compendium, Edizione critica a cura di Luigi Tartaglia, Vol. I, Rom 2016, S. 396–417 (Hs. nicht erwähnt).
10) 86r–93v
- Verfasser
- Iohannes Hierosolymitanus (GND-Nr.: 102827796).
- Titel
- De azymis.
- Titel (Vorlage)
- 86r Περὶ ἀζύμων· ἐρώτησις Ἰταλοῦ.
- Incipit
- 86r Παρὰ τοῖς παρ’ ἡμῖν εὐαγγελίοις ὃ ἔλαβεν ὁ Χριστόςv…
- Explicit
- 93v …vπολὺ γὰρ δεινὸν ἡ μοιχα. ἄμην.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- f. 86r Hinweis auf fehlendes Prooemium, das aus der Hs. UB Heidelberg, Cod. Pal. graec. 356, f. 88, ergänzt werden könne.
11) 94r–106v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De processione Spiritus Sancti.
- Titel (Vorlage)
- 94r Περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ ἁγίου Πνεύματος. Χρησιμώτατα περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ ἁγίου πνεύματος, κατὰ διάλλαξιν διαφόρα.
- Incipit
- 94r Ὁ Λατῖνος: Τοῦ ποταμοῦ τὰ ὁρμήματα …
- Explicit
- 106v … πάντα καθαιροῦντες.
- Textgestaltung
- Rote Zierleiste, Überschrift und Initialen, dialogischer Aufbau.
12) 106v–123v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De azymis.
- Angaben zum Text
- Der Text scheint nach Gestaltung und Aufbau zum Text f. 94r–106v zu gehören.
- Titel (Vorlage)
- 106v Περὶ τῶν ἀζυμῶν διάφορα χρησιμώτατα κατὰ διάλληξιν.
- Incipit
- 106v Ὁ Λατῖνος: ἄζυμος ἦν ὁ παρὰ τοῦ κυρίου τοῖς ἀποστόλοις δοθὰς ἄρτος.
- Explicit
- 123v …μυστικῇ.
- Textgestaltung
- Rote Zierleiste, Überschrift und Initialen, dialogischer Aufbau.
13) 123v–124v
- Verfasser
- Euthymius Zigabenus (GND-Nr.: 100940927).
- Titel
- De pascha Christi cum discipulis.
- Titel (Vorlage)
- 123v Εὐθυμίου τοῦ Ζιγαβινοῦ … ὁ Χριστὸς μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ.
- Incipit
- 123v Οψίας γενομένης, ἀνέκειτο μετὰ τῶν δώδεκα …
- Explicit
- 124v … ἀπελθόντες φησί, μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη, βαπτίζοντες αὐτοὺς εἰς ὄνομα τοῦ πατρὸς, καὶ τοῦ ὐιοῦ, καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος.
14) 125r–141r
- Verfasser
- Iohannes Claudiopolitanus.
- Titel
- Epistola de azymis.
- Titel (Vorlage)
- 125r ‘Επιστολὴ Ἰωάννου μητροπολίτου Κλαυδίας περὶ ἄζυμῶν καὶ πνηκτῶν καὶ ἑτέρων.
- Incipit
- 125r Ἐπειδή σοι μαθεῖν ἔρρος, τιμιώτατε πάτερ, παρ’ ἐμοῦ …
- Explicit
- 141r … τοῖς αθέοις καταλείπατε.
15) 141r–150v
- Verfasser
- Nicolaus Hydrintinus (GND-Nr.: 100954758).
- Titel
- Syntagmata.
- Angaben zum Text
- De Sabbato 141r–143v; De sacra anaphora und De coniugio clericorum 143v–150v. Auf f. 146r beginnt der Text Περὶ γάμου. Die Überschrift steht aber nur am oberen Rand, nicht zu Textbeginn. Umfasst das gesamte 2. Syntagma (Hoeck / Loenertz, S. 99). Der Text wurde auch schon Iohannes Claudiopolitanus zugeordnet.
- Titel (Vorlage)
- 141r Περὶ σαββάτων.
- Incipit
- 141r Ἡ θεία καὶ οἰκουμενικὴ ἕκτη σύνοδος …
- Explicit
- 150v … θεοφόρων πατέρων, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυρίῳ ἡμῶν.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Unterstreichung auf f. 145v.
16) 150v–152v
- Verfasser
- Iohannes Claudiopolitanus?
- Titel
- De baptismo.
- Titel (Vorlage)
- 150v Περὶ τοῦ βαπτίζεται ὁ δοῦλος τοῦ θεοῦ καὶ οὐχὶ ἐγώ σε βαπτίζω.
- Incipit
- 150v Φησίν ὁ θεολόγος Γρηγόριος εἰς τὸν λόγον τῶν Φώτων …
17) 152v–153r
- Verfasser
- Gregorius Papa (GND-Nr.: 118541870).
- Titel
- Ad archiepiscopum Barensem epistola.
- Titel (Vorlage)
- 152v Ἐπιστολὴ τοῦ ἁγιωτάτου πάπου Ῥώμης.
- Incipit
- 152v Γρηγόριος πάπας Ῥώμης. Δοῦλος τῶν δούλων τοῦ θεοῦ. Τῷ εὐλαβεστάτῳ ἀδελφῷ ἡμῶν …
- Explicit
- 153r μὴ παρά τινος ἐνοχλεῖσθαι.
18) 153r–155r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Mulieri nefas esse ad sanctum altare accedere.
- Titel (Vorlage)
- 153r Περὶ τοῦ ὅτι οὐ δεῖ εἰσέρχεσθαι γυναῖκες ἐν τῷ ἁγίῳ θυσιαστερίῳ.
- Incipit
- 153r Τὸ τὰ τῶν πατέρων ὅρια μεταβῆναι …
- Explicit
- 155r … εἰς τὸ θυσιαστήριον ἄγοντες.
19) 155r–156r
- Verfasser
- Cyrillus Hierosolymitanus (GND-Nr.: 118677594).
- Titel
- Constitutiones.
- Angaben zum Text
- Als Autor wird auch Nicolaus Hydrintinus gehandelt (Hoeck/Loenertz, S. 99), der Text wäre dann Teil des 1. Syntagma.
- Titel (Vorlage)
- 155r Διὰ τάξεις τοῦ ἁγίου Κυ[ρίλλου] ἢ πολυπραγμονεῖς.
- Incipit
- 155r Ἃ μὴ δὲ τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον ἔγραψεν ἐν γραφαῖς …
- Explicit
- 156r … τοῦτο δὲ, ὅσα ἂν ἀκούει λαλεῖ.
20) 156r–156v
- Verfasser
- Iohannes Xiphilinus (GND-Nr.: 10282858X).
- Titel
- De mundi creatione.
- Titel (Vorlage)
- 156r Ὁ μὲν γὰρ δεῖπνος, πρὸ τῆς παραδόσεως, ἡ δὲ παράδοσις πρὸ τοῦ Πάσχα.
- Incipit
- 156r Ἀπὸ καταβολῆς κόμσου, τοῦτ’ ἔστιν, ἐξ αὐτῆς ἀρχῆς …
- Explicit
- 156v … καταβολὴ κόσμου εἴρηται.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Überschrift am Rand: Καὶ καταβολῆς κόσμου τοῦ Ξιφιλίνου.
21) 157r–159v
- Verfasser
- Iohannes Phurnes.
- Titel
- Responsio ad epistolam Mediolanensis episcopi.
- TLG-Nummer
- 3362.001.
- Titel (Vorlage)
- 157r Τοῦ Μονάχου Κυρίου Ἰωάννου καὶ πρώτου τοῦ ὄρους τοῦ Γάνου ἀντίθεσις μετρικὴ εἰς τὴν ἐπιστολήν τοῦ Μηδιολάνου ἐπισκόπου.
- Incipit
- 157r ¨Ο Λατῖνος: Ἀλλ’ ὑμεῖς μέν, φησίν, οἱ Γραϊκοι …
- Explicit
- 159v … τὴν γένεσιν ἔχειν ἀνάγκη.
- Edition
- Andronikos Demetrakopoulos, Ἐκκλησιαστικὴ Βιβλιοθήκη, vol. 1, Leipzig 1866, S. 39–41 (Hs. nicht erwähnt).
22) 159v–168r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De Processione Spiritus Sancti tractatus anepigraphus.
- Titel (Vorlage)
- 159v Περὶ τῆς ἐκπορεύσεως τοῦ παναγίου πνεύματος, λόγος ἀνεπίγρφος. Τὰ καίρια.
- Incipit
- 159v Ξένη τίς ἐστιν ὡς ἀληθῶς καὶ ἀλλόκοτος …
- Explicit
- 168r … οὐκ ἔστιν ἀφελεῖν.
23) 168r–v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Cur in altaribus sacra liturgia semel.
- Titel (Vorlage)
- 168r : Τίνος χάριν τὸ ἅγιον θυσιαστήριον τῆς ἐκκλησίας ἱερουργούμενον ἅπαξ ὑπὸ τοῦ ἱερέως, οὐ λειτουργία δεύτερον καὶ τρίτον τῆς ἡμέρας.
- Incipit
- 168r Τὸ θυσιαστήριον τὸ ἅγιον τύπον ἔχει τοῦ θείου …
- Explicit
- 168v … ἐκ τοῦ μνήματος.
24) 169r–v
- Verfasser
- Gregorius Thaumaturgus (GND-Nr.: 118968343).
- Titel
- Fidei expositio.
- Titel (Vorlage)
- 169r Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου ἐπισκόπου Νεοκαισαρίας ἔκθεσις πίστεως.
- Incipit
- 169r Εἷς Θεὸς καὶ Πατήρ, Λόγου ζῶντος …
- Explicit
- 169v … ἡ αὐτὴ τρίας ἀεί.
- Edition
- Christ in Christian Tradition, Volume One, From the Apostolic Age to Chalcedon (451), second, revised Edition by Aloys Grillmeier, translated by John Bowden, Atlanta 1975, S. 234–235.
25) 169v–171r
- Verfasser
- Gregorius Nyssenus (GND-Nr.: 118541919).
- Titel
- De Sancta Trinitate.
- Titel (Vorlage)
- 169v Τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης περὶ τῆς ἁγίας τρίαδος.
- Incipit
- 169v Ὅτι ὁμοούσιος, καὶ ὅτι ἐν τρισὶν ὑποστάσεσι μία Θεότης …
- Explicit
- 171r … ἐν τῷ τὸν νοῦν ἔχειν, καὶ λόγον καὶ πνεῦμα ἅμα.
- Edition
- Karl-Heinz Uthemann, „Die ἄπορα des Gregorius von Nyssa“? Ein Beitrag zur Geistmetaphysik in Byzanz mit einer Edition von CPG 1781, in: Byzantion 63, 1993, S. 237–327, hier S. 311–312 (Hs. herangezogen als Sigle P).
26) 171r–v
- Verfasser
- Augustinus (GND-Nr.: 118505114).
- Titel
- Liber dogmaticus ad Felicianum.
- TLG-Nummer
- 3223.001.
- Titel (Vorlage)
- 171r Περὶ τῶν ἁγίων τριῶν ὑποστάσεων, τοῦ ἁγίου καὶ μακαρίου Αὐγουστίνου ἐπισκόπου, ἐκ τῆς δογματικῆς αὐτοῦ δέλτου, πρὸς Φιλικοανὸν, ὅτι ἐρεὶς ὑποστάσις ἀσυγχτότου εἷς Θεός.
- Incipit
- 171r Ποία τοῦ πυρὸς ἡ δύναμις σκοπήσομεν …
- Explicit
- 171v … καὶ διακρίνεται ἀδιαιρετοῦ.
- Edition
- Ein Teil findet sich bei Demetrius Tornices, in J. Darrouzès, Georges et Dèmètrios Tornikès, Lettres et Discours, Paris 1970, S. 198.
27) 171v
- Verfasser
- Nilus Ancyranus (GND-Nr.: 118734970).
- Titel
- De trinitate.
- Titel (Vorlage)
- 171v Τοῦ ἁγίου Νεῖλου.
- Incipit
- 171v Τριάδα μὴ περιεργάζου, ἀλλὰ μόνον πίστευε, καὶ προσκύνει· ὁ γὰρ περιεργαζόμενος οὐ πιστεύει.
- Explicit
- 171v … ζωῆς.
28) 171v
- Verfasser
- Dionysius, Alexandrinus (GND-Nr.: 118525905).
- Titel
- Quaestiones cacodoxi cuiusdam ad magnum Dionysium, cum responsionibus.
- Titel (Vorlage)
- 171v Ἐρωτήματα κακοδόξου πρὸς τὸν μέγαν Διονύσιον.
- Incipit
- 171v Ἐπαύσατο γεννῶν ὁ πατὴρ ἢ ἔτι γεννᾷ …
- Explicit
- 171v … μὴ εἴρξατο.
29) 171v–176v
- Verfasser
- Athanasius (GND-Nr.: 118504843).
- Titel
- Quaestiones ad Antiochum ducem.
- TLG-Nummer
- 2035.077.
- Angaben zum Text
- Die Autorschaft ist umstritten: während in der Edition alle Texte dem Athanasius zugeschrieben werden, ist das in der Hs. weniger eindeutig.
- Titel (Vorlage)
- 171v : ἀπόδειξις Ἰουδαίων, ὅτι ἐλήλυθεν ὁ Χριστός; 172v Ἐρωτήματα Ἀντιόχου πρὸς τὸν μέγαν Ἀθανάσιον.
- Incipit
- 171v Ὅτι δὲ ἐλήλυθεν δὴ ὁ Χριστός, Δανιὴλ ὁ προφήτης …
- Explicit
- 176v … εἰς ἔτοσαν χώραν μεταβάς.
- Edition
- Migne PG 28, Sp. 685 (f. 171v–172v), 665–668 (f. 172v–175r), 660–661 (f. 175r–176v).
30) 176v–178v
- Verfasser
- Philippus Monotropus (GND-Nr.: 10095846X).
- Titel
- Discretio rerum naturae.
- TLG-Nummer
- 4472.001.
- Titel (Vorlage)
- 176v Διάκρισις τῆς φύσεως τῶν πραγμάτων.
- Incipit
- 176v Τῶν πραγμάτων τὰ μέν εἰσι κυρίως καλά, τὰ δὲ κυρίως κακά …
- Explicit
- 178v … καὶ τῆς τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν αὐτοῦ ἐντολῶν καταφρονήσεως.
- Edition
- Dioptra“ Filippa Monotropa. Antropologičeskaja ėnciklopedija pravoslavnogo Srednevekov’ja, izd. podgot. G<eljan> M. Prochorov, Ch<ans> Miklas, A<rina> B. Bild’djug, otv. Red. Michail N. Gromov, Moskau 2008, S. 495–496.
31) 178v–182v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De animae facultatibus.
- Angaben zum Text
- Zwei Texte, die beide von der Psellos-Fassung abweichen (vgl. Stevenson, Graeci, S. 213).
- Incipit
- 178v Πέντε εἰσὶν ἐργασίαι δι’ ὧν θεραπεύεται ὁ θεός …
- Weiteres Initium
- 179v Ἰστέον δὲ ὅτι πέντε εἰσὶν αἱ τῆς ψυχῆς αἰσθήσεις.
- Explicit
- 182v … ἐπεισῆλθεν αὐτῆ μετὰ τῆν παράβασιν.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- f. 179 Überschrift am oberen Rande: Πέντε τῶν ψυχικῶν αἰσθήσεις.
32) 182v–187v
- Verfasser
- Basilius Caesariensis (GND-Nr.: 118637797).
- Titel
- De ascetica disciplina.
- TLG-Nummer
- 2040.042, 2040.050.
- Titel (Vorlage)
- 182v Ἐκ τῶν ἀσκητῶν τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Βασιλείου περὶ τῆς μοναδικῆς καταστάσεως, καὶ οἷον ἀπαιτοῦσιν οἱ κανόνες τὸν μοναχόν.
- Incipit
- 182v Δεῖ τὸν μοναχὸν πρὸ πάντων, ἀκτήμονα βίου κεκτῆσθαι …
- Explicit
- 187v … οὐκ ἐφύτεισεν ὁ πατήρ μου ὁ οὐράνιος, ἐκριζωθήτεται.
- Edition
- Migne PG 31, Sp. 648–52 (f. 182v–186r), unediertes Stück (f. 186v–187r, inc. Δεῖ τὸν προεστῶτα…, expl. …τῶν συνόντων), Sp. 1153 (inc. παντὶ τρόπῳ χρὴ).
33) 187v–194v
- Verfasser
- Theodoretus et al. (GND-Nr.: 118756796).
- Titel
- De bono et malo.
- Angaben zum Text
- Mehrere Texte sind hier fast nahtlos aneinandergereiht, wobei der Autor manchmal genannt wird: Theodoret (187v–188r), Basilius der Große (188r–v, ediert Migne PG 31, Sp. 31/Z. 38–315/Z. 8), Exzerpt aus Kyrill von Alexandrien (189r–v), ein Abschnitt aus Prokop von Gaza (189v–190r: TLG 2598.020, Cap. 8–9, sect. 3, Z. 19–24); Kyrill (191r); Bischof Theophilos (192rv), Severianos (193rv), Basilius (194rv).
- Titel (Vorlage)
- 187v Θεοδωρήτου.
- Incipit
- 187v Καλῶς τὸ πᾶν τῷ ὄφει περιαψασα. ἐπειδὴ ἅπαν ἐκεῖνος γεγέννηκε …
- Explicit
- 194v … καὶ ἡ ἐπίγνωσις τῆς γυμνότητος.
34) 194v
- Verfasser
- Theophilus (GND-Nr.: 118756923).
- Titel
- Ad Autolycum.
- TLG-Nummer
- 1725.001.
- Titel (Vorlage)
- 194v Θεοφίλου ἐπισκόπου.
- Incipit
- 194v Τότε ξύλον τῆς γνώσεως αὐτὸ μὲν καλόν, καὶ ὁ κάρπος αὐτοῦ καλός.
- Explicit
- 194v … ἐκέλευσεν μὴ ἐσθίειν ἀπὸ τῆς γνώσεως.
- Edition
- Theophilus of Antioch. Ad Autolycum, Text and translation by Robert M. Grant, Oxford 1970, S. 66 (Hs. nicht erwähnt).
35) 195r–196r
- Verfasser
- Severianus Gabalensis (GND-Nr.: 118796771).
- Titel
- In filium prodigum; In mundi creationem.
- TLG-Nummer
- 4139.006, 4139.011.
- Titel (Vorlage)
- 195r Σεβήρου ἐπισκόπου γαβάλων.
- Incipit
- 195r Τὸ οὖν δένδρον τοῦ καλοῦ καὶ πονηροῦ, οὐ …
- Explicit
- 196r καὶ βλέπει μετὰ ταῦτα τῇ συνηδήσει τί ἐποίησεν.
- Edition
- Migne PG 59, Sp. 634, und Migne PG 56, Sp. 487 + 491.
36) 196v
- Verfasser
- Cyrillus Hierosolymitanus (GND-Nr.: 118677594).
- Titel
- Res humanas non ex astrorum effectibus pendere.
- TLG-Nummer
- 2110.003.
- Titel (Vorlage)
- 196v Κυρίλλου Ἱεροσολύμων ὅτι οὐ κατὰ ἀστρολογίαν τὰ καθ’ ἡμᾶς.
- Incipit
- 196v Οὐ κατὰ γέννεσιν ἁμαρτάνεως, οὐδὲ κατατύχην πορνεύεις …
- Explicit
- 196v … τὴν ψυχὴν αὐτῶν ἐκ φλογός.
- Edition
- W.C. Reischl/J. Rupp, Cyrilli Hierosolymorum archiepiscopi opera quae supersunt omnia, 2 Bde., München 1967, Katecheses 4, Cap. 18.
37) 196v–197r
- Verfasser
- Athanasius Alexandrinus (GND-Nr.: 118504843).
- Titel
- De astris.
- Titel (Vorlage)
- 196v Ἀθανασίου Ἀλεξανδρίου.
- Incipit
- 196v Εἰδὲ ἦν καθέκαστον ἄνθρωπον ἀνὴρ ἐν τῷ οὐρανῷ …
- Explicit
- 197r … τῶν ἄλλων ἁπάντων ἀνθρώπων ἄρδην ἐξαλειφθέντων.
38) 197v–201r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Quaestio cuiusdam Latini.
- Angaben zum Text
- Zwischen f. 200 und 201 fehlt möglicherweise eine Lage. Vgl. Paul Canart, Catalogue des mansucrits grecs de l’Archivio di San Pietro, Vatikan 1966, S. 59.
- Incipit
- 197v Ἡδύνατο μὲν οὖν αὐτοῖς τελείοις οὖσιτὴν ἡλικίαν …
- Explicit
- 201r … τοῦ πνεύματος.
39) 201r–203v
- Verfasser
- Nicetas Stethatus (GND-Nr.: 100954596).
- Titel
- De zeo.
- TLG-Nummer
- 2934.051.
- Angaben zum Text
- 203r unten bis 203v ist noch ein kurzer Text περὶ ἀζύμων.
- Titel (Vorlage)
- 201r Νικήτου πρεσβυτέρου μονάχου τοῦ Στουδίου ὑπόθεσις περῖ τοῦ Ζέου.
- Incipit
- 201r Ὁπηνίκα τὸ αἷμα καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ τῆς πλευρᾶς αὐτοῦ …
- Explicit
- 203v τὸ πνεῦμα· τὸ ὕδωρ· καὶ τὸ αἷμα.
- Edition
- Teilweise ediert (unter der Urheberschaft des Johannes Damascenus, De azymis) in Migne PG 95, Sp. 392.
40) 203v–204v
- Verfasser
- Epiphanius (GND-Nr.: 118682229).
- Titel
- De azymis.
- Titel (Vorlage)
- 203v Τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου, ἐπισκόπου Κύπρου ἑτερος λόγος.
- Incipit
- 203v Ἐπὶ δὲ Μωυσέως καλέσατε, εἶπεν, Ραγουήλ …
- Explicit
- 204v … λαμβάνουσιν αὐτόν.
41) 204v–206r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Interpretatio versiculi.
- Titel (Vorlage)
- 204v Ἑρμινεία τοῦ στίχου Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς.
- Incipit
- 204v Ἑκάστη λέξις πεπληρωμένη …
- Explicit
- 206r … λαμβάνουσιν αὐτόν.
42) 206r–207v
- Verfasser
- Athanasius (GND-Nr.: 118504843).
- Titel
- De azymis.
- TLG-Nummer
- 2035.058.
- Titel (Vorlage)
- 206r Λόγος περὶ ἀζύμων.
- Incipit
- 206r Ἐν τρισὶν ὕλαις ἐτέλουν οἱ Ἰουδαῖοι τὸ Πάσχα· καὶ ἐν τρισὶν ἀρεταῖς …
- Explicit
- 207v … ἵνα μαρτυρήσῃ ὅτι ἀληθινός ἐστι καὶ ζωὴ αἰώνιος.
- Edition
- Migne PG 26, Sp. 1328.
43) 208r–211r
- Verfasser
- Euthymius Zigabenus (GND-Nr.: 100940927).
- Titel
- Contra iconomachos.
- TLG-Nummer
- 3038.001.
- Titel (Vorlage)
- 208r Ἐκ τῶν Νικηφόρου καὶ Φώτου τῶν Πατριαρχῶν Κωνσταντινουπόλεως καὶ τοῦμεγάλου Θεοδώρου τοῦ Στουδίτου κατὰ εἰκονομάχους.
- Incipit
- 208r Ἀρχέτυπόν ἐστιν, ἀρχὴ καὶ παράδειγμα ὑφεστηκός, τοῦ ἀπ’ αὐτοῦ χαρακτηριζομένου …
- Explicit
- 211r … καὶ διὰ τῶν τόπων ἐκείνῳ τὴν τιμὴν ἀναφέροντες.
- Edition
- Migne PG 130, Sp. 1164–1172.
44) 211r–212r
- Verfasser
- Matthaeus Blastares (GND-Nr.: 118995871).
- Titel
- Collectio alphabetica.
- TLG-Nummer
- 3237.001.
- Titel (Vorlage)
- 211r Τοῦ ἁγίου Ἐπιφανίου, ἐπισκόπου Κύπρου ἑτερος λόγος.
- Incipit
- 211r Ἡ σεβασμία εἰκὼν πρὸς τὸ βδελυκτὸν εἴδωλον …
- Explicit
- 212r … φημὶ δὴ τὰ πάθη· πάντα δὲ ἄζωα καὶ ἀναίσθητα.
- Edition
- M. Potles/G. A. Rhalles, Σύνταγμα τῶν θείων καὶ ἱερῶν κανόνων τῶν τε ἁγίων καὶ πανευφήμων ἀποστόλων, καὶ τῶν ἱερῶν οἰκουμενικῶν καὶ τοπικῶν συνόδων, καὶ τῶν κατὰ μέρος ἁγίων πατέρων, Vol. 6, Athen 1859, S. 248–249 (Hs. nicht erwähnt).
45) 212r–213r
- Verfasser
- Cyrillus Alexandrinus (GND-Nr.: 118523139).
- Titel
- Commentarii in Joannem.
- TLG-Nummer
- 4090.002.
- Titel (Vorlage)
- 212r Κατὰ Σαβελλιανῶν. Τοῦ ἁγίου Κυρίλλου.
- Incipit
- 212r Ἐγὼ καὶ ὁ πατὴρ, ἓν ἐσμὲν, ἔφασκεν ὁ σωτήρ …
- Explicit
- 213r … ὁ δὲ τῆς ἀποστολῆς τρόπος νοείσθω θεοπρεπῶς.
- Edition
- Philipp Edward Pusey, Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in D. Joannis evangelium, Oxford 1872, Vol. 1, S. 26, 28, 29.
46) 213r–v
- Verfasser
- Gregorius Nazianzenus (GND-Nr.: 118541900).
- Titel
- De filio.
- TLG-Nummer
- 2022.009.
- Titel (Vorlage)
- 213r Τοῦ Θεολόγου ἐκ τοῦ πρώτου λόγου περὶ ὑιοῦ.
- Incipit
- 213r Πότε δὲ ὁ πατήρ, οὐκ ἦν ὅτε οὐκ ἦν. Τοῦτο οὐν καὶ ὁ ὑιὸς …
- Explicit
- 213v … οὐ γὰρ ὑπὸ χρόνων, τὰ ἐξ ὁ χρόνος.
- Edition
- Joseph Barbel, Gregor von Nazianz. Die fünf theologischen Reden, Düsseldorf 1963, S. 132 (Hs. nicht erwähnt).
47) 213v
- Verfasser
- Cyrillus Alexandrinus (GND-Nr.: 118523139).
- Titel
- Thesaurus de sancta consubstantiali trinitate.
- TLG-Nummer
- 4090.109 (3263.004).
- Titel (Vorlage)
- 213v Τοῦ ἁγίου Κυρίλλου.
- Incipit
- 213v Εἰ γνώρισμα τῆς τοῦ πατρὸς ὑποστάσεως …
- Explicit
- 213v … ὁ τῶν αἰώνων καὶ χρόνων ποιητής ὑιός.
- Edition
- Der erste Satz ist ediert in: S.P. Lampros, Ἀργυροπούλεια, Athen 1910, S. 238; unedierter Teil inc. Καὶ οὐ…, expl. Τῶν φυσικῶν καὶ θείων ἰδιωμάτων., dann Migne PG 75, Sp. 129.
48) 214r–215v
- Verfasser
- Michael Psellus (GND-Nr.: 118733605).
- Titel
- Solutio argumentorum.
- TLG-Nummer
- 2702.013.
- Angaben zum Text
- Opusculum 34.
- Titel (Vorlage)
- 214r Τοῦ Ψελοῦ.
- Incipit
- 214r Τοῦ αὐτοῦ λύσις τῆς κοινῆς ἀπορίας ἁπάντων τῶν ἔξω τοῦ ἡμετέρου δόγματος τῶν Χριστιανῶν, ἣν οὕτως προσφέρουσιλέγοντες.
- Explicit
- 215v … καὶ τῶν τοιούτων ἀποριῶν, διεξοδικώτερον.
- Edition
- J.M. Duffy/Leendert Gerrit Westerink, Michael Psellus Theologica, Vol. II, Leipzig 2002, S. 129–133.
49) 215v
- Verfasser
- Iohannes Damascenus (GND-Nr.: 118557971).
- Titel
- Qua ratione homo imago Dei.
- TLG-Nummer
- 2934.039.
- Titel (Vorlage)
- 215v Πῶς εἰκονίζει τὸ θεῖον ἄνθτωπος.
- Incipit
- 215v Τὸ κατ’ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσιν Θεοῦ εἶναι τὸν ἄνθρωπον …
- Explicit
- 215v … ὁμοφυᾶ τε καὶ ὁμοούσια συνυπάρχοντα ἀλλήλοις ἀεί.
- Edition
- Migne PG 95, Sp. 228.
50) 216r
- Verfasser
- Iohannes Chrysostomus (GND-Nr.: 118557831).
- Titel
- De ligno scientiae.
- TLG-Nummer
- 3070.003 oder 3115.001.
- Angaben zum Text
- Dieser Text wird in der Hs. dem Johannes Chrysostomus zugeschrieben; stammt wahrscheinlich aber von Symeon Logothetes oder Symeon Metaphrastes.
- Titel (Vorlage)
- 216r Περὶ τοῦ ξύλου. Εἰ ἔστιν γνωστοῦ καλοῦ καὶ πονηροῦ.
- Incipit
- 216r Ἀλλὰ μή τις ὑπολάβοι ὅτι τὸ ξύλον …
- Schrift / Schreiber
- Größere Schrift als zuvor, wahrscheinlich Handwechsel.
51) 216r–217r
- Verfasser
- Iohannes Damascenus (GND-Nr.: 118557971).
- Titel
- Expositio fidei.
- TLG-Nummer
- 2934.004.
- Titel (Vorlage)
- 216r Τοῦ Δαμασκηνοῦ Ἰωάννου.
- Incipit
- 216r [Τ]ίνος ἕνεκε προγινώσκων ὁ Θεὸς …
- Explicit
- 217r … τοῦτον ἐναπομένοντα.
- Textgestaltung
- Initialen wurden nicht ausgeführt.
- Edition
- P. Bonifatius Kotter, Die Schriften des Johannes von Damaskos, vol. 2, Berlin 1973 (Patristische Texte und Studien 12), S. 221–222.
52) 217r
- Titel
- De gladio.
- TLG-Nummer
- 3115.001, 3018.001.
- Titel (Vorlage)
- 217r περὶ τῆς στρεφομένης ῥομφαίας.
- Incipit
- 217r Στρέφεται δὲ ἡ ῥομφαία …
- Explicit
- 217r … διάβολος δέ, ὡς τὸν Θεὸν πρὸς τοὺς ἀνθρώπους συκοφαντίας εἴρηται.
- Textgestaltung
- Beginnt Zeile 5, die Texte folgen ohne Absatz aufeinander. Initialen fehlen.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- 217r Überschriften in Marginalien: εἰς τῆς στρεφομένης ῥομφαίας. Τίνος ἕνεκεν ἐκβάλλεται ὁ ἄνθρωπος ἐκ τοῦ παραδείσου. Περὶ τοῦ ὀνόματος τοῦ σατανᾶ.
- Edition
- Migne PG 110, Sp. 1277; Immanuel Bekker (Hrsg.), Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope, Bonn 1838, Vol. 1 (Corpus scriptorum historiae Byzantinae 32), S. 15.
53) 217v–225v
- Titel
- De Caino.
- TLG-Nummer
- 3018.001, 3045.001.
- Angaben zum Text
- Der Text bildet eine Weltgeschichte ab, von Kain bis zu Herodes Agrippa, und ist aus verschiedenen Chronographen gesammelt. Darunter Berichte über die Sintflut (ab f. 221v), die Prophetie Daniels (ab f. 222r), Herodes (ab f. 222v).
- Titel (Vorlage)
- 217v Περὶ τοῦ Κάιν: ἐκ τοῦ χρονογράφου.
- Incipit
- 217v Ὅτι ὁ Κάιν πρῶτος ἐν ἀνθρώποις φονεὺς ἐγένετο …
- Explicit
- 225v … ἡ δὲ κεφαλή ἐπὶ τοῦ πάγους(!) ὑπελήφθει.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Überschriften in Marginalien: περὶ τοῦ Σήθ (218r), περὶ τοῦ Ἀδάμ (f. 221v).
- Edition
- Immanuel Bekker (Hrsg.), Georgius Cedrenus Ioannis Scylitzae ope, Bonn 1838, Vol. 1 (Corpus scriptorum historiae Byzantinae 32), S. 15; ähnlich A. A. Mosshammer, Georgius Syncellus. Ecloga chronographica, Leipzig 1984, S. 9 ff.
54) 226r–v
- Verfasser
- Nicetas Heracleensis (GND-Nr.: 100954553).
- Titel
- De chirographo.
- Titel (Vorlage)
- 226r Περὶ τοῦ χειρογραμμάτου τῆς ἀνθρωπίνης οὐσίας.
- Incipit
- 226r κ τῆς ἐξεγήσεως τοῦ κεφαλέου τοῦ εἰς τὸν ἅγιον κύριον …
- Explicit
- 226v … ἀξίωμα τῆς τοῦ Θεοῦ ὁμοιώσεως ἀπολέσαντα.
- Textgestaltung
- Die Überschrift enthält Lücken, auch die Initialen fehlen.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Am Rand: Νικητοῦ Σερῶν. f. 227r ist leer bis auf die Wörter καὶ δοξοτα(?).
55) 227v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- Epigramma.
- TLG-Nummer
- 7052.004.
- Incipit
- 227v Πρώτου φάους ὢν δεύτερον θεῖον …
- Explicit
- 227v … πρὸς τάξιν ἰθύνειας ἐν τῷ σῷ σθένει.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Am Ende ist προς ταξιν wiederholt.
- Edition
- Edme Cougny, Epigrammatum anthologia Palatina cum Planudeis et appendice nova, vol. 3, Paris 1890, Epigramm 143.
56) 228r–249v
- Verfasser
- Epictetus (GND-Nr.: 118530577).
- Titel
- Enchiridion.
- TLG-Nummer
- 0557.007.
- Angaben zum Text
- Der Text wird begleitet von Glossen. Die erste stammt von Simplicius.
- Titel (Vorlage)
- 228r Ἐπικτήτου ἐγχειρίδιον περὶ μνήμης Θεοῦ, καὶ γνώσεως τῶν ὄντων.
- Incipit
- 228r Τῶν ὄντων τὰ μὲν ἐφ’ἡμῖν …
- Explicit
- 249v … ὡς Παῦλος εἶναι ὀφείλεις βιοῦν. ἀποκτεῖναι μέν τις με δύνανται, βλάψαι δε οὔ.
- Schrift / Schreiber
- Die Marginalien sind teilweise von derselben Hand, teilweise aber auch von einer anderen in einer jüngeren Schrift, mit dünnerer Feder geschrieben.
- Textgestaltung
- Ansätze einer Klammerglosse auf f. 228r; zahlreiche Marginalien.
- Nachträge und Rezeptionsspuren
- Kapitelzählung in lateinischer Schrift (wahrscheinlich eines Bibliothekars) mit arabischen Ziffern.
- Edition
- Gerard J. Boter, Epictetus, Encheiridion, Berlin 2007 (Hs. nicht erwähnt), S. 1–57.
57) 249v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De mundi aeterniate.
- Incipit
- 249v [Τ]ινὲς φασὶ συνυπάρχειν …
- Explicit
- 249v … τῷ Θεῷ τὰ δημιουργήματα.
- Textgestaltung
- Fehlende Initiale.
58) 250r–261r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De definitione et divisione.
- Angaben zum Text
- Kapitel 2 beginnt auf f. 256.
- Titel (Vorlage)
- 250r Περὶ ὅρου.
- Incipit
- 250r Ὁρος λέγεται μὲν καὶ τὸ ὁροθέσιον …
- Explicit
- 261r … καὶ βιβλίον ἄλλου βιβλίου, ἰατρικότου.
59) 261r–263r
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De experientia, peritia, arte et scientia.
- Titel (Vorlage)
- 261r Περὶ πείρας, ἐμπειρίας, τέχνης καὶ ἐπιστήμης, ἐν ῷ λαὶ περὶ τῶν δυναμέων τῆς ψυχῆς.
- Incipit
- 261r Ἡ γνῶσις, ἢ ἄνευ λόγου ἐστίν, ἢ μετὰ λόγου …
- Explicit
- 263r … καταγίνεται.
60) 263v–265v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De animae facultatibus.
- Angaben zum Text
- Nach 265v fehlt ein Blatt, der Text bricht ab.
- Titel (Vorlage)
- 263v Περὶ τῶν ψυχικῶν δυνάμεων.
- Incipit
- 263v Δεῖ δὲ καὶ τοῦτο γινώσκειν, ὅτι τῶν ψυχικῶν δυναμέων, αἱ μὲν εἰσὶ ψυχικαί …
- Explicit
- 265v … ὁμολογουμένης, κατασκευάζει.
61) 266r–269v
- Verfasser
- Anonymus.
- Titel
- De Spiritus Sancti processione et missione, desceptatio Latini et Graeci per syllogismos.
- Titel (Vorlage)
- 266r Παράκληται ἅγιον τὸ πνεῦμα τῆς ἀληθείας βοήθησον ἡμῖν.
- Incipit
- 266r Εἰ ἡ πέμψης τῇ ἐκπορεύσει ταὐτὸν …
- Explicit
- 269v … ἐκπορεύεται ἐξ αὐτοῦ.
- Textgestaltung
- Jeder Absatz beginnt mit großer roter Initiale.
62) 270r–271v
- Verfasser
- Nestorius (GND-Nr.: 118943170).
- Titel
- De igne purgatorio.
- Angaben zum Text
- Nach 271 bricht der Text ab. Eine unbekannte Blattzahl fehlt, der Zustand der letzten Blätter ist ziemlich schlecht.
- Titel (Vorlage)
- 270r … τὸ περί ουτου διαλόγου περὶ τοῦ καθαιρῶντος πυρός.
- Incipit
- 270r ὁ κύριος ἐν τῷ εὐαγγελίῳ λέγει· Πορεύεσθε ἕως τὸ φῶς ἔχετε …
- Explicit
- 271 … Εἰπῶν Ἀβρααμ […] τὸν πλούσιον χάσμα … ἐστίν.
- Textgestaltung
- Jeder Absatz beginnt mit großer roter Initiale.
- Bearbeitet von
- Vinzenz Gottlieb, Universitätsbibliothek Heidelberg, 16.06.2020.
- Katalogisierungsrichtlinien
- Die Katalogisierungsrichtlinien finden Sie hier.