Sztuka Ameryki Łacińskiej (1.2011)

Święte obrazy na blasze malowane

123

przypadku mamy do czynienia z przykładem Piety bolesnej, świadczą o tym
atrybuty Marii - sztylet wbity w serce i łza spływająca na policzek. Ważniej-
sze jest tu zilustrowanie „bolesnej tajemnicy z życia Marii, a nie idei pietas,
to jest wiernej miłości, prowadzącej do spełnienia obowiązku”31. Kolorystyka
tego obrazu utrzymana jest w ciemnej tonacji. Jedynie białe szaty Jezusa oraz
miejscami jaśniejsze tło rozświetlają nieco obraz.
Maria pochylona jest nad ciałem syna. Prawą ręką podtrzymuje jego gło-
wę, lewą trzyma na piersi, smutno spogląda na umęczone ciało. Odziana jest
w granatowe i białe szaty. Połączenie tych kolorów jest znakiem szczególne-
go poświęcenia się Maryi, a kolor niebieski oznacza nieskazitelność i czystość.
Chrystus ułożony jest na białej płachcie symbolizującej czystość i niewinność.
Widoczne na ciele rany po gwoździach i krew spływająca na białą szatę są
wyrazem poświęcenia, męczeństwa i odkupienia życia poprzez przelaną krew.
Symbolizują zbawienie i wybawienie człowieka od grzechu pierworodnego.
Poniżej ciała Chrystusa leżą symbole ukrzyżowania: gwoździe, młotek, koro-
na cierniowa. Słońce i Księżyc na niebie oznaczają spowicie nieba ciemnością.
Tłocznia Mistyczna, cudowna krew Chrystusa (PME 16337/E) [il. 2];
(17,8 cm x 12,8 cm, fot. Edward Koprowski, Państwowe Muzeum Etnograficz-
ne w Warszawie)
Specjalny kult dla Najświętszej Krwi Pańskiej wyrażają ilustracje określa-
ne jako Chrystus w tłoczni mistycznej. W myśl proroctw Izajasza (63, 1 -4), św.
Augustyn zwykł mówić, że Chrystus jest winnym gronem z Ziemi Obiecanej,
które położą pod prasę; że niewierzący i grzeszni powiększają cierpienia Zba-
wiciela w tłoczni32.
Na prezentowanym retablo widzimy postać klęczącego Chrystusa na
studni z rękoma złożonymi w geście modlitwy. Z jego ciała - czoła, ramion,
rąk, łokci, bioder, kolan i stóp - ścieka do niej krew. Wokół studni zgromadzo-
ne są owce. Pod lewym ramieniem Chrystus trzyma winorośl, na której koń-
cach z pięciu kiści winogron skapuje sok. W innych przedstawieniach Tłoczni
Mistycznej winorośl często wyrasta z ran w boku Chrystusa.
Atrybuty tutaj przedstawione, a więc winorośl i winogrona oraz sok win-
ny są symbolicznym odniesieniem do krwi Chrystusa, krwi ofiarnej sprawiają-
cej pełne odkupienie i przebaczenie grzechów. Dookoła studni usytuowanych
jest siedem owieczek symbolizujących siedem sakramentów lub też siedem
pieczęci z Księgi Objawienia (Apokalipsy wg Św. Jana). Owce - to metafora
wiernych spragnionych zbawienia. Złożone ręce Chrystusa wyrażają wzniesie-
nie duszy do Boga.
31 Píelas 2000: 167.
32 Kibish-Ożarowska 1999: 127.