Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (7.1939)

BÓŻNICA W KĘPNIE

167

(18)


z tym, co wiemy o Friedlanderze.
Podobieństwo ołtarza w Kępnie
z wcześniejszym od niego ołtarzem
w Wyszogrodzie sprowadza się do
momentów ogólnokompozycyj-
nych, do zastosowania w kwate-
rach dolnej kondygnacji panneaux
z instrumentów muzycznych, co
jest zresztą charakterystyczne dla
wszystkich ołtarzy tej grupy, a
zwłaszcza do pewnych kompozycyj
zwierzęcych, wypełniających w
Wyszogrodzie dolne części po-
wyższych czterech kwater, zaś
w Kępnie znajdujących się wyłącz-
nie w dwu kwaterach bocznych.
W Wyszogrodzie te same kompo-
zycje płaskorzeźbne zastosowano
jako ilustracja innych wersetów
biblijnych.
Powyższy spis bynajmniej nie
obejmuje wszystkich zachowanych
ołtarzy bóżnicznych, należących do
omawianej grupy. Należy do niej
jeszcze zaliczyć z opublikowanych:
duży ołtarz bóżnicy w Płońsku1)
oraz znacznie mniejsze (typu gró-
jeckiego ołtarza) poznański2)
i bóżnicy w Ostrzeszowie pod
Kępnem z roku 1816 3).
Snycerze ci wzbogacili zespół motywów ikonograficznych żydowskiej
sztuki sakralnej w Polsce oraz przyczynili się do wprowadzenia do polskich
bóżnic typu ołtarza pod wieloma względami odmiennego od bóżnicznych
ołtarzy dawniej stosowanych. Już w obecnym, nieomal wstępnym, stadium
badań produkcji tej grupy snycerzy zarysowuje się pogląd, iż bezpośrednich
źródeł stosowanych przez nich motywów i form należy szukać przede wszystkim
w sztuce terenów wschodnio-niemieckich. Na tym polega zbieżność snycer-
szczyzny tych ołtarzy z architekturą bóżnicy w Kępnie.

Fot. inż. Ed. Herstein
Ryc. ii7. Fragment ołtarza bóżnicy w Wyszo-
grodzie.

!) Karl SCHWARZ, Die Kunst der Juden, Berlin, I wyd.
2) A. GROTTE, o. c., s. 47 i 48, fig. 21.
3) tamże, s. 48 i fig. 19.