Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1885)

33 01 ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΟΙ

Άλλά πώς εύρέθη ή θόλος έν τη δ σηρική αύλή;
Έν τη Οδύσσεια μνημονεύεται τρις (Χ 442,459,
466), ορίζεται δέ ή θέσις της ακριβώς οιά των
έξης στίχων*

δμωάς δ' έξαγαγόντες Ιυσταθέος μεγάροιο
ρνεσσηγύς τε θόλου και άμύμονος ερκεος αυλής.

Ή μεμονωμένη αύτη και ανεξάρτητος των λοι-
πών οικημάτων θέσις της, άν και κατά την ύπόθε-
σίν μας έχρησίμευεν έν ταίς πλείσταις οίκίαις ώς
θησαυρός, αποδεικνύει 6'τι δεν είναι σύγχρονος τών
αιθουσών και περιστώων, μεθ ών ουδόλως συνδέε-
ται όργανικώς. Και ή άπ' αύτών δέ τόσον διάφο-
ρος, κυρίως ειπείν αλλόκοτος μορφή της ούδεμίαν
εχει σχέσιν προς τον σκοπόν, δν έξεπλήρου' όιότι
τά έν αύτη φυλαττόμενα αντικείμενα ήδύναντο επί-
σης καλώς νά φυλαχθώσι και έν έτέρω κοινω οίκή-
ματι' προς τί λοιπόν τό ίδιόρρυθμον σχημά της;
Τά προφανή ταΟτα παράδοξα εξηγούνται, νομίζω,
κάλλιστα διά της ύποθέσεως, ότι ή θόλος είναι ή
πρώτη και επί αιώνας, ί'σως χιλιάδας έτών ή μόνη
κατοικία τών ανθρώπων έκείνων , οΐτινες βραδύτε-
ρον ώνομάσθησαν "Ελληνες. Περί τήν πρώτην ταύ-
την καλύβην προοδεύοντος τοΟ πολιτισμού" και της
εύμαρείας αύξανούσης, ιδίως δ'μως Γσως ένεκα της
μεταναστεύσεως εις θερμότερα κ7αματα, έκτίσθη-
σαν άλλα οικοδομήματα τετράγωνα εύρυχωρότερα,
καθαρώτερα και εύαερώτερα, τά δποΐα έν αρχή
Γσως έχρησίμευον μόνον ώς θερυναί κατοικίαι. Και
ούτω παρήχθη τό πρότυπον της ομηρικής αύλής.
Άλλ' δ πυρήν έκεΐ'νος δ αρχικός, όστις ένεκα τοΟ
ιδιότροπου σχήματος του δέν ήδύνατο νά συνδεθή
άρχ ιτεκτονικώς μετά τών νεωτέρων κτιρίων, δεν
κατηργήθη, άλλ' έ'μεινεν ολίγον μακράν αύτών
χρησιμεύων ώς αποθήκη.Ή συντηρητικότης αύτη
είναι τω όντι ιδία τοΓς άρχαίκοίς λαοΐς.

Ή πρόοδος αυτη από της άπλης καλύβης εις
τήν αύλήν έγένετο έν έποχή, καθ' ή ν οί "Ελληνες
δέν έλάτρευον ακόμη τους θεούς των έν ναοΐς' άλ-
λως έπρεπεν ούτοι νά ώσιν επίσης περιφερείς. Μό-
νον οί θολωτοί τάφοι διέσωσαν έν σχεδόν άκεραίοις

ΕΦΗΜΕΡΙΕ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ 1885

ΤΑΦΟΙ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 34

μνημείοις τήν άνάμνησιν τών προαιώνιων έκείνων
χρόνων (1).

Τάφοι τηο άκροπόΐεως Μυκηνών. Αφετηρία
της περί αύτών έρεύνης πρέπει νά γείνη ή τεσσάρων
περίπου μέτρων έπίχωσις, ήτις τούς έκάλυπτε προ
τών ανασκαφών, και ήτις κατά τήν έπικρατοΟσαν
γνώμην συνετελέσθη έν διαστήματι πολλών αιώνων
τών χωμάτων καταφερομένων υπό τών βροχών άπό
τών ύψηλοτέρων μερών της ακροπόλεως" διότι
πάντες παραδέχονται, δτι αί στηλαι, αίτινες εύρέ-
θησαν εις βάθος τεσσάρων περίπου μέτρων, ίσταντα
έπι της άρχικης έπιφανείας. Άλλ' δποία είναι ή
έπίχωσις αύτη; Κατά τον Βοΐιΐίβηΐίΐηη (Μγοί'ηβδ
σ. 121 έξ. και έν γένει τά πρώτα πέντε ή εξ κεφά-
λαια τοΟ βιβλίου) ύπηρχεν έπι της έπιφανείας
στρώμα ελληνικών και μακεδονικών χρόνων ένος
περίπου μέτρου* μετ' αύτό άρχεται αμέσως ή πα-
λαιοτέρα έπίχωσις, ήτις περιείχε πλείστα τεμάχια
αγγείων άρχαϊκωτάτων και ειδώλια έχοντα κεφα-
λήν βοός ή άλλως πάνυ άρχαΐα, έργαλείά τινα και
αιχμάς βελών λίθινων, μαχαιρίδια χαλκά και ανα-
λόγως έλάχιστα πράγματα έκ σιδήρου. Άλλ' αί
Μυκηναι κατεστράφησαν ύπό τών Άργείων τώ
468 π. Χ., κατωκήθησαν δ' έκ νέου κατά τον
8ο1ι1ίοιηαηη περί τό 4-00 π. Χ. ή ολίγον βραδύτε-
ρον. Μεταξύ τών δύο τούτων χρονικών σημείων
πρέπει νά συνετελέσθη ή άρχαιοτέρα τριών μέτρων
βάθους έπίχ_ωσις" διότι προ του 468 δέν είναι πιθα-
νόν δτι άφηκαν οί Μυκηναίοι νά έπιχωσθή δ δι-
πλοΟς περίβολος" εάν δέ ή έπίχωσις έγίνετο μετά
τον δεύτερον συνοικισμόν ή διαρκοΟντος αύτοΟ, τότε
έπρεπε τά νεώτερα πράγματα, τά δποΐα σήμερον
ευρέθησαν εις τό άνώτατον στρώμα, νά εύρεθώσιν
εις τό κατώτατον" διότι αύτά εις τήν έπιφάνειαν
τών ύψηλοτέρων μερών της ακροπόλεως όντα έπρεπε
νά παρασυρθώσιν ύπο τών ύδάτων και άποτεθώσι

(1) Περίεργα ομως είναι ό'σα λέγει ό Παυσανίας (Χ, 5,9)' « ποιηΟή-
ναι δέ τόν (εν Δελφοις) ναόν τω 'Λπόλλωνι τό άρχαιότατον δάονης
φασί, κομισΟήναι δε τοϋς κλάδους άπό της δάφνης της έν τοις Τέμπεσι-
καΛύβης δ' αν σχήμα ούτο'ς γε αν εί'η παρεσ-/ημένος ό ναο'ς' δεύτερον
δέ λέγουσιν οί Δελφοί γενέσθαι υπό με.Ιισσων τον ναο'ν. άπό τοΰ τε
κηροΰ τών μελισσών και έκ πτερών ». Πιθανόν ό πρώτος ναός νά είχε
σχήμα καλΰβης και μάλιστα καλύβης παρεμφερούς τη κυψέλη, ώς οί
θολωτοί τάφοι. Τοϋτο Ο' απεδείκνυε τήν μεγίστην αρχαιότητα τοΰ προΐ-
του έν Δελφοΐς ναοΰ.

3