Hē En Athēnais Archaiologikē Hetaireia [Hrsg.]: Ephēmeris archaiologikē (1885)

115

ΑΓΑΛΜΑΤΙΟΝ ΕΚ ΣΠΑΡΤΗΣ

116

και τό στέρνον εύρύτερον καθίσταται, και ή από
τοΟ άκρωυ,ίου εις τους βραχίονας περιγραφή ήττον
εύρυθμος εϊνε' κατά λόγον δέ εναντίον τω μεγέθει
των ώμων και του στέρνου ή λεκάνη είνε μικρό-
τερα ή ή του δορυφόρου έσχηματισμένη , και τά
ισχία οέ ήττον προεξέχοντα περιγράφονται- πάντα
δέ ταΰτα τά διακρίνοντα το Σπαρτιατικόν άγαλμά-
τιον άπο του δορυφόρου είναι γνωρίσματα συΰτή-
ρ,ατος άναΧογιών άρ^αίοτερων μ,έν τον κανόνος
τον άπο ΠοΛυκΙείτον, τον αύτον όαωα ,τ,οοο τού-
τον χαραχτηρος τίρ-ης' άρχαίκόν επίσης κληρο-
δότημα είνε ότι ή περιγραφή της κοιλίας επί μάλ-
λον εις μήκος τείνεται, ήττον όέ ή εν τω δορυφόρω
στρογγυλοειδής είνε, και ότι πολλή ν τή,ν ίσχνό-
τητα και συστολήν των άπαλών σαρκών εν ει.

Ως άνακεφαλαίωσιν των είρυμένων επαναλαμ-
βάνω, οτι τό άγαλμάτιον τοΰτο έ'-/ει καθόλου τον
χαρακτήρα τ?]ς Πελοποννησιακής τέχνης, οίοςήμΐν,
τελειότερος δμως εν τοις κατά Πολυκλειτον έ'ργοις
φαίνεται, είνε οέ, νομίζω, χρόνων των της μετα-
βάσεως της τέχνης από της αρχαϊκής εις την νέαν
έποχήν τοΟ 5ου αιώνος, δη)*., προ της 85 Όλ.

Επιτρέπεται ήδη και τό ερώτημα, αν τό άγαλμα
είνε αυτό τοΰτο τό πρωτότυπον έργον, εάν δε
μή, πότε έποιήΟη τούτο άντίτυπον (ορ ρ>ίρτ\-
ο~οο,)' οτι το έργον τούτο είνε άντίγραφον και
μάλιστα αγάλματος χαλκού μαρτυρεί" ή ό'λη της
εργασίας μέθοδος (ΐθοίιηίΐί), ήτις είνε κατά τρό-
πον οίκείον εις τήν φύσιν του μετάλλου , ίκανόν
δε νομίζω ότι είνε, εάν εν μόνον άλλ'άψευδές τού-
του σημεΓον υποδείξω , λέγω δε τά ελικοειδές τών
πλοκάμων σχήμα , ό'περ είνε προφανώς άπομίμη-
σις τής έκ μετάλλου εργασίας" νομίζω δέ ό'τι τό
άντίτυπον τοΰτο κατεσκευάσΟη εν γρόνοις μετα-
γενεστέροις , δτε ήδη ξένη ήτο ή τέχνη αύτη" ει-
κάζω δέ τοΰτο τεκμαιρόμενος έκ τής £ηρα<; εργα-
σίας τών τε περί τον όφΟαλμόν και τών περί το
στόμα μερών τοΰ προσώπου καί έκ τής περιγραφής
τής οφρύος" και αί γραμμαί δέ έχ.εϊναι αί άνωθεν
τής μασχάλης και αί περί τό ίσχίον είνε νεκραί
σχεδόν καί κατά τρόπον ό'λως μηχανικόν' έκ τού-
των φανερόν δτι τό άντίτυπον τοΰτο κατεσκευάσθη

έν χρόνοις, οτε ό τεχνίτης δεν εί'/εν ετι αίσθησιν
τής τέχνης ταύτης, έφιλοτιμήΟη όμως νά παράσχη
ώς οίον τε πιστόν τοΰ πρωτοτύπου άντίγραφον.

Δεν είνε άπο σκοποΰ, εάν ήδη φέρω τον λόγον
επί έτερον τι άγαλμα έκ Σπάρτης καί τοΰτο, ούτι-
νος εικόνα παρέσχεν ήμΓν ό Ρΐαδόΐΐ έν τη Αΐ'οΐιαβοΐ.
ΖβίΙιιη^ 1878 Τ. 16. Τό άγαλμα τοΰτο , ούτι-
νος ό κορμός μόνον σώζεται, ευρίσκεται έν τω
Μουσείω Σπάρτης, περιγραφή δέ τοΰ έ'ργου μι-
κρά έν τώ Καταλόγω τών έκ Σπάρτης έργων
έν ΜΐΐΐΗβίΙ Β. 1 1 δ. 325· τό έργον τοΰτο, είνε
άναμοιοόλως τοΰ Πελοποννησιακού" έργαστηρίου"
ορθώς δέ άπέδειξεν ό ΡΊαδόΙι, οτι ό τύπος τού-
του είνε ουχί κατά Πολύκλειτον , ώς ένόμασεν
ό πρώτον τούτου μνημ,ονεύσας, άλλά προγενεστέ-
ρων πως χρόνων. Καί έκ πρώτης προσόψεως γίνεται
φανερόν ότι το άγαλμα τοΰτο είνε καί κατά τον χα-
ρακτήρα τής τέχνης και κατά τον τύπον ακόμη
όμοιον προς τό ήμέτερον, πλήν ό'τι είνε σκληρότε-
ρόν πως περιγεγραμμένον έν τοις καθ έκαστα" είνε
δέ τά δύο ταΰτα εργα ό/ι μόνον καθ'έαυτά άξια
λόγου, άλλ' άτε βέβαια Πελοποννησιακά, καί
σπουδαία, τοΰτο μεν δτι οιδάσκουσιν ήμάς όποιος
τις ήτο ό χαρακτήρ τής Πελοποννησιακής τέχνης
έν τή τελευταία βαθμίδι τήςάρ-χαϊκής άναπτύξεως,
τοΰτο δέ ότι προς ταΰτα δοκιμάζοντες καί τά κατά
Πολύκλειτον εργα καί τήν ιδίαν τοΰ θαυμαστοί»
τούτου τεχνίτου εύφυίαν καί τήν άξίαν τών έργων
του βεβαιότερον νά έκτιμήσωμεν δυνάμεθα.

Καί οι'άλλην δέ τίνα αίτίαν, τά άγαλμάτιον
τοΰτο είνε άξιον λόγου , δτι συντελεί" ίσως καί
τοΰτο εις διασάφησιν άμφιβόλου ζητήματος τοΰ
περί τοΰ έργαστηρίου τοΰ Πασιτέλους' ό Παβοϊι
παρεξετάσας τό ύπ' αύτοΰ τούτου δημοσιευθέν έκ
Σπάρτης άγαλμα πρός τι έν Πετρουπόλει άγαλμα
Έρωτος (;], κατέδειξε τό όμοιον τών τύπων άμφο-
τέρων τών έργων. Καί πρός τό ήμέτερον άγαλμα
παρέχεται τό έν Πετρουπόλει συγγενές πως, γνω-
στόν δέ είνε δτι τά έργον τοΰτο εις τήν τάξιν τών
Πασιτέλους έργων κατατάσσουν. Έκ τής όμοιότη-
τος λοιπόν ταύτης τοΰ έν Πετρουπόλει άγάλματος
πρός τά δύο ταΰτα έκ Σπάρτης εργα μανθάνομεν