DOI Artikel:
Dobrowolski, Tadeusz: Ze studiów nad ikonografią patrona rycerstwa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.20357#0059
5. Głowa Matki Boskiej, około r. 1440, fragment Zwiastowania
w ołtarzu z Ptaszkowej, Muzeum Diecezjalne w Tarnowie
(ze zbiór. Muz. Diec. w Tarnowie).
został namalowany twardo i niezgrabnie6. Temat
ten powtarza się jeszcze w późniejszym tryptyku,
pochodzącym zapewne z Wielunia (w kościele
Seminarium Duchownego we Włocławku), na któ-
rym występują dwa podobne do siebie tematy ry-
cerskie, mianowicie epizody z życia i św. Jerzego,
i św. Marcina. Także tutaj św. Jerzy walczy na wspię-
tym do skoku koniu (w bogatej uprzęży). Jego słabo
widoczną głowę (obnażoną na obrazie ze Słowity)
osłania hełm, lecz pancerz zdobią charakterystyczne
tarczki) skały flankują całość z dwóch stron, na
lewej klęczy królewna7. Późniejsza o lat kilkanaście,
i mocno już zmieniona w stosunku do opisanych,
scena walki występuje w ołtarzu Św. Trójcy z r. 1467
w katedralnej kaplicy Świętokrzyskiej na Wawelu.
Rozbudowana tu szeroko przestrzeń, obszerny
polskie, gotyk, renesans, wczesny manieryzm, Warszawa 1961,
tabl. 45-46 oraz Polskie malarstwo XV wieku (przedmowa
R. Hughe’a, wstęp M. Walickiego), Nowy Jork 1964, tabl.
VIII i IX.
4. Głowa królewny, fragment obrazu z ryc. 1 (fot. J. Dorosz).
malarstwa cechowego i silne zbliżenia do tzw. szkoły
krakowsko-sądeckiej (która zapewne była tylko
krakowska). Motyw walki św. Jerzego powtarza się
w obrębie tej szkoły około r. 1450 i później, ale
ujęcie tematu w obrazie ze Słowity jest jednak
w swoim rodzaju jedyne, co wzbogaca ikonografię
utworów szkoły. Jedno z dwóch skrzydeł zachowa-
nych w kaplicy na Starym Cmentarzu w Nowym
Sączu (dzisiaj w Diecezjalnym Muzeum w Tarno-
wie) przedstawia w trzech kwaterach walkę i pasję
św. Jerzego. Scena walki ze smokiem uległa, nie-
stety, największemu zniszczeniu, jednakże dostrzec
można, że koń zwraca się nie w lewo, lecz w prawo.
Jak zwykle, rycerz walczy nie pieszo, lecz z konia.
Jego zbroja jest identyczna z pancerzem świętego
na tablicy ze Słowity, koń — również jak tam —
6 Cytowane w tej rozprawie dzieła na ogół są mi znane
z autopsji. Reprodukował je M. Walicki, Malarstwo polskie
XV wieku, Warszawa 1938, ryc. 42 i 43.
7 Tenże, o. c., ryc. 56, tabl. 13 oraz tegoż: Malarstwo
4*
51
w ołtarzu z Ptaszkowej, Muzeum Diecezjalne w Tarnowie
(ze zbiór. Muz. Diec. w Tarnowie).
został namalowany twardo i niezgrabnie6. Temat
ten powtarza się jeszcze w późniejszym tryptyku,
pochodzącym zapewne z Wielunia (w kościele
Seminarium Duchownego we Włocławku), na któ-
rym występują dwa podobne do siebie tematy ry-
cerskie, mianowicie epizody z życia i św. Jerzego,
i św. Marcina. Także tutaj św. Jerzy walczy na wspię-
tym do skoku koniu (w bogatej uprzęży). Jego słabo
widoczną głowę (obnażoną na obrazie ze Słowity)
osłania hełm, lecz pancerz zdobią charakterystyczne
tarczki) skały flankują całość z dwóch stron, na
lewej klęczy królewna7. Późniejsza o lat kilkanaście,
i mocno już zmieniona w stosunku do opisanych,
scena walki występuje w ołtarzu Św. Trójcy z r. 1467
w katedralnej kaplicy Świętokrzyskiej na Wawelu.
Rozbudowana tu szeroko przestrzeń, obszerny
polskie, gotyk, renesans, wczesny manieryzm, Warszawa 1961,
tabl. 45-46 oraz Polskie malarstwo XV wieku (przedmowa
R. Hughe’a, wstęp M. Walickiego), Nowy Jork 1964, tabl.
VIII i IX.
4. Głowa królewny, fragment obrazu z ryc. 1 (fot. J. Dorosz).
malarstwa cechowego i silne zbliżenia do tzw. szkoły
krakowsko-sądeckiej (która zapewne była tylko
krakowska). Motyw walki św. Jerzego powtarza się
w obrębie tej szkoły około r. 1450 i później, ale
ujęcie tematu w obrazie ze Słowity jest jednak
w swoim rodzaju jedyne, co wzbogaca ikonografię
utworów szkoły. Jedno z dwóch skrzydeł zachowa-
nych w kaplicy na Starym Cmentarzu w Nowym
Sączu (dzisiaj w Diecezjalnym Muzeum w Tarno-
wie) przedstawia w trzech kwaterach walkę i pasję
św. Jerzego. Scena walki ze smokiem uległa, nie-
stety, największemu zniszczeniu, jednakże dostrzec
można, że koń zwraca się nie w lewo, lecz w prawo.
Jak zwykle, rycerz walczy nie pieszo, lecz z konia.
Jego zbroja jest identyczna z pancerzem świętego
na tablicy ze Słowity, koń — również jak tam —
6 Cytowane w tej rozprawie dzieła na ogół są mi znane
z autopsji. Reprodukował je M. Walicki, Malarstwo polskie
XV wieku, Warszawa 1938, ryc. 42 i 43.
7 Tenże, o. c., ryc. 56, tabl. 13 oraz tegoż: Malarstwo
4*
51